Liderlik sorunsalı: İyi bir liderin özellikleri nelerdir?

İyi bir liderin nasıl olması gerektiğiyle alakalı olarak farklı çeşitlerde ve sayılarda birçok tanım yapılıyor. Bu tanımlamalar genellikle liderin insani özelliklerine ilişkin olarak yapıldığını görüyoruz. Buna rağmen iyi bir tanımlamanın birden fazla perspektifi içinde barındırması, farkındalık yaratması gerekiyor. Bunun yanında kapsayıcı olması, yani bütün seviyelerdeki liderleri açıklaması gerekiyor. Hatta iyi bir liderlik tanımlamasının cevap verdiği sorulardan daha çok soru ortaya çıkarması gerekebilir. Lider kimdir? Neden liderlik yaparlar? Hangi bağlamda ve zamanda liderlik yapmaları beklenir? İnsanlar bu liderlik davranışlarını nasıl değerlendirebilir? Tüm bu sorulara cevap verebilecek bir liderlik tanımlamasına şu günlerde hepimizin ihtiyacı bulunuyor.

Bu noktada yapacağımız liderlik tanımlamasının bir diğer önemi de, bu tanımlamanın bizim lider perspektifinden ne anladığımızı ortaya koymasıdır. Liderlik doğuştan mı gelir yoksa sonradan mı oluşturulur? Sıradan bir insan farkındalık yaratıp, lider olabilir mi?

İyi bir lideri tanımlamayla, liderliğin ne olduğunu tanımlamak arasında da bariz bir fark olduğunu kabul etmemiz gerekebilir. İyi bir liderin özelliklerini tarif etmek ayrı bir iştir ancak liderliğin ne olduğu, tıpkı gücün ne olduğu gibi, daha az tartışmaya açıktır diyebiliriz. İyi ya da kötü olması bizim bununla ne yaptığımıza göre değişebilir. İnsanoğlu, nötr bir özelliği olan liderlikle istediğini yapabilir. Netice itibariyle hepimiz iyi ve kötü liderlere sahibiz.

Bazı insanlara göre kötü liderleri, lider olarak göz önünde bulundurmamamız gerekiyor. Bu bizim insanlığımızı, tanımlamadan uzakta tutmamız anlamına gelir. Sorun şu ki, kötü liderler son derece önemli bir gerçekliğe sahipler. Ortaya çıkıyorlar ve insanlara, insanlığa zarar verecek eylemlerde bulunuyorlar. Bazı liderler, insanları etkileyen kararları alırken, onları bu karar süreçlerine dahil etmemeleri yüzünden ciddi bir şekilde eleştirilebiliyorlar. Buradan bakıldığında, iyi bir liderin herkesin iyiliği için hareket eden ve başkalarını da dahil eden kişi olduğunu düşünebiliriz.

Bunun yanında liderlik tanımına baktığımızda, iyi liderlerin ve kötü liderlerin bazı ortak özelliklerinin de olduğunu görmekteyiz. İnsanlığın doğası gereği, herhangi bir şeyi bozma potansiyeline sahibiz. Önemli olan bunun farkında olabilmektir. İnsanlığın iyilik yayabilecek bir kapasitesinin olduğunu ama aynı zamanda, bir zalime dönüşebileceğini bilmek ve bu anlayışla hareket etmek, iyi liderleri artırmak ve kötü liderleri azaltmak adına atılacak önemli bir adımdır.

Özellikle iş dünyası için yapılan liderlik tanımlamaları bazen kısır kalabiliyor. Sadece iş hayatında geçerli olabilecek bu tanımlamalar, başka durumlara ya da liderle entegre edilemiyor. Liderlik birçok tanımlamanın bize inandırmaya çalıştığından daha karmaşık bir yapıya sahiptir.

Bizleri tatmin edecek bir liderlik tanımlaması yapmak istiyorsak, sadece anlaması, çözmesi kolay olan liderleri değil de, bütün liderleri açıklayabilecek bir anlayışa ve kavrayışa ihtiyacımız olacaktır. Liderliğin ortak değerler, vizyon ve bunlara bağlı olarak sonuç elde etmeyle alakalı olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bu liderlik her zaman, diğerlerini etkileme isteğiyle ortaya çıkıyor. Genelde liderlikle ilgili sorular, nasıl lider olunacağını araştırmakla yetiniyor. Ancak liderin ne olduğunu düşünen ya da düşünmemizi sağlayacak sorular ve tartışmalar yapılmıyor.

Kaynak:
Leadershipnow
Psychologytoday

İlginizi çekebilecek diğer yazılar:

Terörün yarattığı psikolojik ve toplumsal sorunlarla baş etme yöntemleri