X

LGBT sözlüğü: Cinsel yönelim, biyolojik cinsiyet ve toplumsal cinsiyet

LGBT sözlüğü

Açılımı “lezbiyen, gey, biseksüel, transgender” olan LGBT, modern toplumların günlük hayatına entegre olabilmiş bir kavram. Farklı cinsel yönelimleri kapsayan bu çatı kavram, temelde 4 ana unsurdan oluşuyor gibi görünse de; heteroseksüalite dışındaki cinsel yönelim ve cinsiyet kimlikleri aslında oldukça çeşitlidir. Ülkemizde adı maalesef nefret suçları ve toplumsal ayrıştırmalarla anılsa da LGBT kavramı, toplumsal demokrasiye ulaşmak adına hayati bir önem taşır. Uplifers olarak LGBT kavramının detaylarına inen ve bu kavram dahilinde duymanız mümkün olan sözcüklerden oluşan bir LGBT sözlüğü hazırladık:

LGBT kavramı iki erkeğin birbirine duyduğu cinsel yakınlıktan çok daha fazlasını ifade ediyor

Biyolojik cinsiyet:

Biyolojik cinsiyet, kişinin -psikolojik yönelimlerinden bağımsız olarak- doğuştan gelen penis, testis, vajina ve rahim gibi biyolojik özellikleri üzerinden tanımlanan cinsiyettir.

Toplumsal cinsiyet:

Farklı coğrafya ve kültürlerde cinsiyetlere yüklenen değer ve sorumlulukların geneline toplumsal cinsiyet adı verilir. Örneğin Türk toplumundaki erkeklerin toplumsal cinsiyeti ile Fransız erkekleri ile farklılık gösterebilir. Ataerkil – anaerkil toplum yapıları, toplumsal cinsiyet farklılıklarından doğar.

Toplumsal cinsiyet rolü:

İngilizce’de “Gender role” olarak karşılık bulan bu kavram, toplumun cinsiyetler için biçtiği rolleri ifade eder. Bu roller eril / dişil davranışları doğrudan etkiler. Örneğin biyolojik cinsiyeti kız olan bir çocuğun süslü elbiseler giyip sadece oyuncak bebeklerle oynamak zorunda hissetmesi, toplumun kadına biçtiği cinsiyet rolünden kaynaklanır.

Cinsiyetçilik (seksizm):

Herhangi bir cinsel yönelim ya da biyolojik cinsiyetin, diğerlerinden üstün olduğunu savunmaya cinsiyetçilik adı verilir.

Lezbiyen kelimesi köken olarak Yunanistan’ın Lesbos adasından geliyor

Cinsel yönelim:

İngilizcesi “sexual orientation” olan cinsel yönelim, aslında dünyaya gelen tüm bireylerin cinsel kimliklerini oluşturan temel unsurlardan biridir. Bazı toplumlarda “cinsel tercih” şeklinde tanımlanan cinsel yönelim kavramı özetle, herhangi bir seksüaliteye karşı hissedilen duygusal, zihinsel ve cinsel çekimi ifade eder ve bir tercih olarak nitelendirilemeyecek kadar spontane bir davranış biçimidir. Bazı cinsel yönelimleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

  • Eşcinsel: Duygusal ve cinsel olarak birbirine ilgi duyan hemcinslere verilen genel addır. Uzun yıllar boyunca cinsel ve davranışsal bir bozukluk olarak tariflenen eşcinsellik, 1970’li yıllarda Dünya Sağlık Örgütü’nün bir yayını ile hastalıklar literatüründen resmi olarak çıkarıldı ve bir cinsel yönelim olarak kabul edildi.
  • Heteroseksüel: Duygusal ve cinsel olarak karşı cinse ilgi duyan bireylere verilen genel addır. Heteroseksüellik pek çok toplumda kabul gören bir norm olduğu için, heteroseksüel bireyler cinsel yönelimlerini açıklama gereği duymazlar.
  • Gay: Bazı kültürlerde her iki biyolojik cinsiyet için kullanılsa da, gey sözcüğü aslında “erkek eşcinsel”leri tanımlar.
  • Lezbiyen: Birbirine romantik ve cinsel yakınlık duyan kadın eşcinseller için kullanılan lezbiyen sözcüğü, antik Yunan döneminde kadın şair Sappho’nun yaşadığı Lesbos (Midilli) Adası’ndan türetilmiştir.
  • Biseksüel: Her iki cinsiyete de ilgi duyabilen kadın ve erkekleri ifade eder. Ancak biseksüel bireyler, her zaman her iki cinsiyete de aynı derecede ilgi duymayabilirler. Lezbiyen eğilimleri baskın gelen kadın biseksüeller olabileceği gibi, kadınlardan daha çok hoşlanan erkek biseksüeller de vardır.
Transvestisizm

Cinsiyet kimliği:

Bireyin, biyolojik cinsiyet özelliklerinden bağımsız olarak psikolojik olarak kendini ait olduğu cinsiyeti ifade eder. Cinsel yönelimlerle çokça karıştırılan bu kimlikler şu şekilde açıklanabilir:

  • Transvestizim (Crossdressing): Bir toplumsal cinsiyet kimliğine göre davranma / giyinme isteği ile açıklanan cinsiyet kimliğidir. Geçici olarak bu tarz istekler duyabilen transvestistler, herhangi bir cerrahi müdahale beklentisi içinde olmadan sadece o şekilde giyinerek kendilerini ifade edebilirler. Ülkemizde transvestizm, travestilikle karıştırılıyor.
  • Travesti: Giyim ve davranış açısından karşı cinsin özelliklerine yakınlık duyan kadın ve erkekler şeklinde açıklanabilir. Biyolojik cinsiyet değişikliği söz konusu değildir.
  • Transseksüel: Transseksüel bireyler kendilerini tamamen karşı cinse ait hissederler. Yani transseksüelizmin kaynağı psikolojik taleplerdir. Ayrıca transseksüelizmin cinsel yönelimle bir ilgisi yoktur. Yanlış bedende dünyaya geldiğine inanan bir erkek transseksüeli kadın olduktan sonra da kadınlardan hoşlanan lezbiyen bir transseksüel olarak hayatına devam edebilir.
  • Transgender: Herhangi bir cerrahi işlemle ya da böyle bir işlem olmaksızın biyolojik cinsiyetinin karşıtını yaşayan bireyleri tanımlayan genellemedir.
  • İnterseks: Erkek cinsel organı ile doğan kadınları ve kadın cinsel organı ile doğan erkekleri ifade eder.

 

Kaynaklar:

Apa.org

ilga.org

 

İlginizi çekebilecek diğer içerikler:

Seksizm, Şiddet ve Futbol

Toplumsal cinsiyet rollerinin dışına çıkabilmek cesaret ister… Eşcinsel olmasanız bile!

Az bilinen cinsel yönelimleri tanıma kılavuzu

Uplifers: Kaliteli ve mutlu yaşam koçunuz!

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale