X

Kurbandan suçluya: Joker karakteri üzerinden psikolojik travma analizi

1980 yılında hayali şehir Gotham’da yaşayan ve hiç de hayali sayılmayacak bir yaşamı olan Arthur Fleck (Joker), saf kötülüğün sembolü haline nasıl geldi? Kendi adını verdiği son filmde Joker, aile içi şiddete maruz kalmış, nörolojik bozukluğu ve dış görünüşü nedeniyle sürekli dışlanan, üstüne ücretsiz psikolojik destek aldığı merkez kapandığı için tedavisi yarıda kesilen bir karakter olarak karşımıza çıkıyor. Filmde Gotham şehri düzensizlik, kuralsızlık, pislik, korku ve kaos içinde, adaletin zengin ve güçlülerin elinde olduğu, zayıfın ezildiği bir şehir. Film boyunca travma dolu bir geçmişi olan Joker karakterinin, bu yozlaşmış toplum ve sistemin içinde resmen kurban rolünden bir suçluya dönüşüşüne şahit oluyoruz.

Travma Sonrası Stres Bozukluğunun (TSSB) ilk evresi: Kurban

Travmaya uğramış kişiler üzerinde yapılan bir araştırmada, bu kişilerin kurban olma, hayatta kalma ve başarı olmak üzere üç evreden geçtiği saptanmış. Kurban bilimi viktomolojiye göre bir şahsın kurban psikolojisine girmesi için şu süreçlerden geçmesi şart: Kişinin travma yaratan olaya (birincil yara) maruz kalması, ona destek olması beklenen şahıs ve kurumlar tarafından problemleri hafife alınarak veya kendisine inanılmayarak, travmadan dolayı suçlanarak, gerekli ilgi ve bakımı vermeyerek ikincil yaraya maruz bırakılması, bunun sonucunda kişinin toplumun onu damgaladığı “kurban” etiketini kabul etmesi. Kurban etiketi genelde zayıf, yetersiz, küçük, hatta ahlaksız anlamlarını içerir. (Joker de filmde bizzat ona bakım vermesi gereken kişiler tarafından suistimale uğramış, zayıf, çelimsiz, yetersiz görülen bir karakterdir. )

İlginizi çekebilir: Nedenleri ve belirtileriyle travma sonrası stres bozukluğu sorunu

Kurban süreci

Travma yaratan olaylarla en az bir kere karşılaşan kişi yukarıda açıklandığı şekilde kurban etiketini kabul ettikten sonra TSSB geçirdiğinin farkında değildir. Kendi iç dünyasında ve başkalarıyla ilişkilerinde problem yaşar. Bu duygu kaosu içinde travma ile ilgili hatırladıkları yok denecek kadar azdır veya hafıza kaybı yaşar (Joker de çocukluk travmalarını hatırlamaz, ta ki akıl hastanesinden annesinin dosyasını çalıp küçükken başına gelenleri öğrenene kadar).

Travmanın kendi üstündeki etkisini tam kavrayamayan kişi özgüvenini yitirmiş olarak yaşam sürerken, duygusal, fiziksel ve finansal anlamda başkalarına bağımlı duruma düşer (Joker de maddi durumu yeterli olmadığı için belediyenin ücretsiz psikolojik destek merkezinde tedavi görüyor ve annesine bağımlı yaşıyor). Bu bağımlılık şahsı kötü niyetli kişiler tarafından istismara, dolayısıyla yeni bir travmaya açık hale getirir (Film boyunca Joker’in uğradığı zorbalık ve adaletsizlikler). Bu fazda kurbanlarda işten ayrılma veya sosyal izolasyon görülebilir. Kurban travmanın kendi üstünde etkileri olduğunu fark etse de etmese de depresyon, kaygı gibi rahatsızlıklar yaşar.

TSSB’nin ikinci evresi “hayatta kalma süreci” şahsın tamamen bastırılmış acı hatıralarla yönlendirildiği zaman dilimidir (Joker karakteri bu acı hatıraların bilincinde değildir. Acısının dışavurumu kontrolsüz kahkahalar şeklindedir). TSSB’nin son evresi olan “başarma sürecinde” kişi artık incinme odaklı olmaktan çıkar, travmanın etkileri azalır, kişi genelde iç huzura sahiptir (Maalesef Joker karakteri bu aşamaya hiç gelememiş, bunun yerine bir suçluya dönüşmüştür). TSSB’nin tedavisinde bazı koşullara sahip kişilerin iyileşmede avantajlı olduğu bildirilmiştir. Bunlar; travma sonucu ruhsal ve bedensel zarar görmemiş olmak, kalıcı sakatlık yaşamamış olmak, maddi durumu iyi olmak, destekleyici ve sevecen aile/arkadaş/sosyal gruplara sahip olmaktır (Joker karakteri bunların hiçbirine sahip değildir. Aksine çocukluğunda fiziksel ve ruhsal olarak ciddi zarar görmüş, maddi durumu yok denecek kadar az, sevecenliği ve destek olmayı bırakın bizzat onu koruması gereken kişiler tarafından suistimale uğramış, yalnız ve iç dünyasında yaşayan bir karakterdir).

Travma sonrası haklı öfkeden suça

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) her ne kadar resmi olarak Anksiyete-Kaygı Grubu bozuklukları içinde yer alsa da gayri resmi olarak keder ve öfke bozukluğu olarak kabul edilebilir. Özellikle travmada fiziksel zarar gören, sonrasında haksızlığa uğrayan, inançları ve değerleri yerle bir edilen kurbanlarda yoğun öfke gözlenir. Bu travma onların başına geldiği için, fiziksel ve duygusal olarak yara aldıkları, travma öncesindeki masumiyet, yaşamda iyilik olduğuna dair inanç ve güvenlik duygularını kaybettikleri için öfkelidirler.

Ayrıca travmatik kişiler olay sonrası acı çekmek zorunda kalan kişinin neden kendileri olduğunu da sorgularlar. Onlara zarar veren kişilerin böyle sorunları olmadığı noktasında da öfke hissederler. Travmaya maruz kalan kişiler öfke duymakta haklıdırlar ancak öfke her zaman saldırgan olmayı gerektirmez. Kontrolsüz öfkeleri, iş, aile ve sosyal bağlantıların kaybına neden olarak onlara daha fazla zarar verebilir.

Kurban psikolojisinde “öfke patlamaları” olarak gözlenen hareketler kendine ve başkalarına zarar, intihar ve cinayete varacak boyutlara ulaşabilir. (Nitekim Joker de yaşadığı şiddet, haksızlıklar, hayal kırıklıkları ve adaletsizlikler nedeniyle yıllardır içinde bastırdığı öfkeyi kontrol edemez hale gelir ve cinayet işlemeye başlar. Çünkü öfke ve intikam insanı güçlü hissettirir ve amaç verir. Yıllardır amaçsız ve işe yaramaz hisseden Joker artık kendini önemli hissetmektedir.)

İlginizi çekebilir: Mutsuzluğunuzun sebebi tamamlanmamış işler olabilir mi: Russian Doll dizisi bize ne söylüyor?

Aysel Keskin: Merhaba ben Aysel Keskin. Psikolojik Danışman ve Psikoterapistim. 2006 yılında Marmara Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık bölümünden mezun olduktan sonra, Türk Deniz Kuvvetlerinde yedi senelik bir kurumsal hayat deneyimim oldu. Kurumsal hayat deneyimimin ardından, çocukluk tutkum olan psikolojiye bir de seyahat tutkum eklendiği için okyanus ötesine giderek bir süre Amerika’nın Kalifornia ve Oregon eyaletlerinde yaşadım. Tüm psikoterapi yaklaşımlarını bilmekle beraber uzmanlaşmanın gerekliliğine inanarak, kanıta dayalı terapi yaklaşımlarından Süre Sınırlı Psikanalitik Psikoterapi (SSPP), Jungian Psikoterapi ve Rasyonel Psikoloji Enstitüsü Preferred Partner of The Albert Ellis Institute onaylı, APA (American Psychological Association) Kredili Rasyonel Duygucu & Bilişsel Davranışçı Terapi Eğitimlerini (süpervizyonlar dahil) tamamladım. Sorunların bütüncül ele alınması gerektiğine, beden ve zihnin dengesini kurduğumuzda hayatımızda olumlu değişimler olacağına inanıyorum. Beden ve zihin sağlığınız her şeyden önemli. Bana ayselkeskin2004@yahoo.com eposta adresinden ulaşabilirsiniz. Sağlık ve sevgi ile kalın. Instagram: ayselkeskin.psk.dan

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale