Yine yılın o dönemlerindeyiz. Havanın erkenden karardığı, soğuk yüzünden dışarıda çok fazla zaman geçirmek istemediğimiz kış mevsimindeyiz. Kışın kuzey yarım kürede resmi olarak başladığı 21 Aralık tarihinden itibaren ilkbahar ve yaz dönemindeki neşeli, enerjik hallerinizin sizi ışık hızıyla terk ettiğini düşünüyorsanız yazım tam size göre.

Mevsimler biz insanların psikolojisini etkileyebilir. Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu (MDB) ilk kez Rosenthal ve arkadaşları tarafından 1984’te bu şekilde adlandırılmış ve 1987’de DSM tanı sisteminde yer almıştır (Atalar, 2012). Mevsimsel duygudurum bozukluğu kışın görülen bir depresyon türüdür. MDB’nin yaz aylarındaki versiyonu, yani kişinin kendini yaz aylarında depresif hissetmesi daha nadir görülmektedir. Mevsimsel duygudurum bozukluğunda majör depresyona benzer birçok semptom olabilir. Tabii ki kış mevsiminde enerjimiz daha düşük veya kendimizi daha üzgün hissediyoruz diye illa mevsimsel duygudurum bozukluğuna sahibiz demek değil. Bu konu hakkındaki en doğru teşhisi bir psikiyatrist yapacaktır. MDB ışık terapisi ve psikoterapi gibi yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Eğer mevsimsel duygudurum bozukluğundan mustarip değilseniz ama yine de kış aylarında kendinizi daha pozitif hissetmeye ihtiyaç duyuyorsanız önerilerime kulak verebilirsiniz.

Kış mevsimi hakkındaki düşüncelerinizi değiştirin.

Eğer siz de kış mevsiminde yazın gelmesini hayal ediyor ve kış mevsiminden hiç hoşlanmıyorsanız, kış hakkındaki düşüncelerinizi gözden geçirebilirsiniz. Bir deftere kış hakkındaki fikirlerinizi yazın. Sizce kış mevsimin hiç mi olumlu bir tarafı yok? Kış mevsimi hakkındaki düşüncelerimizin duygudurumumuz üzerindeki etkilerini Leibowitz ve Vittersø (2020) tarafından yapılan bir araştırma gözler önüne sermiştir. Araştırma kışa yönelik pozitif bir zihin yapısına sahip olmanın, İskandinavya’nın kuzeyinde yaşayanların kış karanlığıyla başa çıkmalarında yardımcı olacağını öne sürmüştür. Araştırmanın sonuçlarına göre kış dönemine yönelik pozitif bir zihniyete sahip olmak, öznel iyi oluş ile ilişkilidir (Leibowitz ve Vittersø, 2020). Sürekli kış mevsimini kötülemek bizi aşağı çekebilir, kış hakkında olumlu düşüncelere sahip olmak da bizi iyi hissettirebilir. Kışın sürekli baharı, yazı bekleyerek anın güzelliğini kaçırıyor olabilirsiniz. Oysa her mevsimin kendine özgü güzellikleri vardır. Kış mevsimi bize içimize dönmek, kendimizle ilgilenmek için ideal bir atmosfer yaratır aslında. Bu dönemi kendinizi daha iyi tanımak için düzenli olarak günlük tutarak ya da psikolojik farkındalığınızı artıracak eğitimlere katılarak değerlendirebilirsiniz.

Hareket edin.

Kış geldi diye işten eve, evden işe şeklinde yaşamamıza, evde olduğumuz zamanlarda da vaktimizi koltuklarımıza yapışmış bir şekilde geçirmemize gerek yok. Artık düzenli egzersizin beden ve akıl sağlığımız üzerindeki olumlu etkileri hepimizin malumu. Teknolojinin de sayesinde online dersler alarak hareket etmeyi hayatınızın bir parçası haline getirebilirsiniz. Mesela online bir dans kursuna kayıt olarak daha önce hiç denemediğiniz bir dansı öğrenebilirsiniz. Böylelikle hem kış rehavetini üzerinizden atacak, hem hareket ederek kendinizi dinç hissedecek, hem de yeni bir hobi sahibi olacaksınız. Dans etmek size göre değilse dışarıda yürüyüş yapmayı alışkanlık haline getirebilirsiniz. Burada önemli olan evden-işe, işten-eve şeklinde yaşanan hareketsiz hayatın dışına çıkıp vücudumuzu hareket ettirecek aktivitelerde bulunmak. Ve bu aktiviteler sayesinde kendimizi daha enerjik ve mutlu hissetmek.

Ruhsal bakımınıza zaman ayırmayı alışkanlık haline getirin.

Her gün diş fırçalar gibi ruhsal bakımımıza zaman ayırmak, kendimize iyi bakmak kış rehavetine karşı kalkan görevi görebilir. Gün içinde kendinize nefes alma alanları yaratmayı ihmal etmeyin. Örneğin, evinizde bir öz bakım köşesi oluşturun. Bu köşede en sevdiğiniz battaniyeniz, yumuşak yastıklar, evin havasını değiştiren ev parfümleri, soğuk kış gecelerinde okumayı planladığınız kitaplarınız olsun. Kış yüzünden canınızın sıkılmaya başladığını hissettiğinizde köşenize çekilerek, kendinize güzel hisler yaşatın. Güneş ışınlarını daha az gördüğümüz kış aylarında fiziksel ve psikolojik öz bakımımıza gereken özeni göstermek kendimizi daha iyi hissetmemize yol açacaktır.

Size hangi mevsimde olursak olalım fiziksel ve psikolojik öz bakımınıza önem verdiğiniz günler diliyorum. 2022 yılını “Öz Sevgi Yılı” ilan ettim. Her hafta @ranakutvan kullanıcı isimli Instagram hesabımdan bu konuyla ilgili psikoloji ödevleri paylaşacağım. Hadi hep beraber kendimizi sevmeye ve dünyayı güzelleştirmeye. Zoom üzerinden birebir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık “Öz Sevgi” eğitimimle ilgileniyorsanız da bilgi için rsolaker@gmail.com adresine yazabilirsiniz.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

Kaynaklar:
Atalar, A. (2012). Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu. Uzmanlık Tezi. T.C.Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi
Aile Hekimliği Anabilim Dalı.
Leibowitz, K., & Vittersø, J. (2020). Winter is coming: Wintertime mindset and wellbeing in Norway. International Journal of Wellbeing, 10(4), 35-54. https://doi.org/10.5502/ijw.v10i4.935

İlginizi çekebilir: Çevresel psikoloji nedir: Çevreyle etkileşimimiz neden önemli?