Kendinizi sabote etmeyi bırakın ve hayatı ertelemeyin

Yapmak istediğiniz ama bir türlü yapamadığınız işler var mı? Ya da yapmak zorunda olduğunuz ama yapmak istemediğiniz için sürekli ertelediğiniz işler? Hayatınız bir ertelemeler yumağı mı? Eğer tüm bu sorulara cevabınız evetse yazımız tam size göre.

Erteleme kavramı bilimsel literatüre girmiş bir kavram olup günlük hayatta neredeyse herkesin uyguladığı bir davranış şeklidir. Genel olarak erteleme; yapılması gereken bir işin farklı sebeplerden dolayı vaktinden sonraki bir zamana bırakılması, karar vermeyi ya da yerine getirilmesi gereken görevleri geciktirme, kısaca bugün yapılması gereken işi yarına bırakmadır (Bulut, 2014). Daha spesifik olarak erteleme eğilimi, bir bireyin yapma kapasitesine sahip olduğu ve daha önceden yapmaya karar verdiği önemli bir işi, mantıklı bir gerekçesi olmadan erteleme davranışı olarak tanımlanabilir (Grecco, 1984). İşte önemli bir projenin süresinin geldiğini bilip, meslektaşlarla sohbet etmek, zevksiz ev işlerini yapmaktansa televizyon izlemek ya da eşler arasında ilişkileriyle ilgili önemli şeyleri tartışmaktansa, yüzeysel şeyleri konuşmak ertelemeye örnek davranışlardır (Yamauchi, 2001).

Erteleme davranışı kişinin davranışlarını olumsuz yönde etkileyen bir eğilim olup çok boyutlu, karmaşık bir süreçtir.

Erteleme süreci şu bilişsel ve davranışsal mekanizmaları içerir (Knaus, 2000) 

1. Görevden kaçınmayı istemek
2. Ertelemek için karar vermek
3. Daha sonra yapacağına kesinlikle söz vermek
4. Erteleme için bahaneler bulmak ve suçlamadan kaçınmak için kendini suçsuz çıkarmaya çalışmak.

Erteleme davranışının ardında bir çok neden yatıyor olabilir. Örneğin bazı işleri ertelememizin ardındaki neden zamanı iyi yönetemiyor oluşumuzdur. Yine başarısızlık korkusu ya da tam tersi başarı korkusu yüzünden erteleme davranışı sergiliyor olabiliriz. Bunların yanı sıra erteleme davranışının nedenleri arasında kişinin kendini sabote etmesi de olabilir. Kişinin mükemmel olma arzusu da ertelemeye yol açabilir.

Peki erteleme huyumuzdan vazgeçmek için ne yapabiliriz?

• Ertelediğiniz işlerin bir listesini yapın. Daha sonra listenizi titizlikle inceleyin. Sizce, siz bu işleri hayata geçirmeyi neden erteleyip duruyorsunuz? Ertelediğiniz işler size sıkıcı mı geliyorlar, yoksa zor oldukları için mi onları erteliyorsunuz?
• O uzun zamandan beri bin bir bahane üreterek erteleyip durduğunuz her ne ise onu hemen yapmaya başlayın. Bir işi yapmak için doğru zamanı beklemeye alışmışsak bu alışkanlığımızı bir kenara itmenin zamanı geldi artık. O geleceğe endeksli “doğru zaman” hiç gelmeyecek. Bir işi yapmak için tek bir doğru zaman vardır o da içinde bulunduğumuz andır. Diyelim durmadan ertelediğiniz işler arasında spora başlamak olsun. Bugün hemen başlayın. Yürüyüşe çıkın, evde kendi başınıza yapabileceğiniz hafif egzersizler yapın.
• Mükemmeliyetçilik huyunuzdan vazgeçin. Unutmayın bu hayatta siz de dahil kimse mükemmel değil. Mükemmeliyetçilik yüzünden işlerinizi ertelemek yerine, elinizden gelenin en iyisini yapın.

Erteleme huyunuzun ardında yatan sebep kendinizi sabote etmek olabilir mi? Eğer böyle olduğunu düşünüyorsanız kendinizi sabote etmekten nasıl vazgeçebilirsiniz?

Doktor kontrolüne gitmeyi mi erteliyorsunuz? Ertelemeyin gidin. Blog yazma isteğinizi mi erteliyorsunuz? Hemen bugün bloğunuzu oluşturun. Ertelediğiniz her işle birlikte hayatınızı da ertelediğinizi unutmayın. Artık ertelemeyi bir kenara bırakıp eyleme geçin. Ertelediğiniz işleri yapmaya başladıkça kendinizi daha iyi hissedeceksiniz bana inanın.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

İlginizi çekebilir: Uzatılmış suçluluk duygusuna veda edin

Kaynaklar:

• Bulut, R. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarinin akademik erteleme davranişlarinin çeşitli değişkenler açisindan incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Grecco, P. R. (1984). A cognitive-behavioral assessment of problematic academic procrastination: development of a procrastination self- statement inventory. Unpublished PHD, California School of Professional Psychology – Fresno.
• Knaus, W. J. (2000). Procrastination, blame, and change. Journal of Social Behavior and Personality, 15, 153–166.
• Yamauchi, K.T. (2001). Procrastination; ten ways to “do it now” www.ucc.vt.edu /stdysk/procrast.html