Kendini gerçekleştirmenin önemi: Maslow’un “ihtiyaçlar hiyerarşisi piramidi”

İçsel dünyamız ve psikolojik durumumuz dış dünyayla olan ilişki düzeyimizi belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Kendinden ve hayatından memnun olmayan insanlar bu memnuniyetsizliklerini dışarıya da yansıtacaklardır. Dış dünya ile olan ilişkilerimizi olumlu yönde etkileyen konulardan biri kendimizi gerçekleştirme seviyemizdir. Peki kendini gerçekleştirmek ne demektir ve neden önemlidir?

Kendini gerçekleştirme kavramını 20. yüzyılda ortaya atan ilk kişi Dr. Kurt Goldstein olmuştur. Ancak günümüzde kendini gerçekleştirme deyince, akla gelen ilk isimlerden biri Amerikalı psikolog Abraham Maslow’dur. Maslow (1943) ihtiyaçları belli bir sıraya koyarak bir “İhtiyaçlar Hiyerarşisi Piramidi” oluşturmuştur. Bu piramitte temel insan ihtiyaçları, göreceli önem sırasına göre hiyerarşik bir düzende örgütlenmektedir. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi 5 ana kategoriye ayrılmaktadır:

1.Fizyolojik İhtiyaçlar: Açlık, susuzluk ve buna benzer temel yaşamsal ihtiyaçlar
2.Güvenlik İhtiyacı: Dış dünya kaynaklı tehlikelerden korunma
3.Sevgi/ Ait Olma İhtiyaçları: Sevme, sevilme, aile, arkadaşlık ve ait olma gibi sosyal ihtiyaçlar.
4.Değer İhtiyacı: Kişinin kendine saygı duyması ve kişiye saygı duyulması, güç, güven, prestij.
5.Kendini Gerçekleştirme: Kişinin potansiyelini ortaya çıkarması, kişisel tatmin, kişisel başarı (Maslow, 1943a)

Maslow’a göre kendini gerçekleştirme

Kendini gerçekleştirme “İhtiyaçlar Hiyerarşisi Piramidi”nin en üst basamağında yer almaktadır. Maslow kendini gerçekleştirmeyi (self-actualization), ihtiyaçlar hiyerarşisinin önemli bir unsuru olarak görür. Maslow’a göre kendini gerçekleştirme, insanın özünde var olan potansiyelini açığa çıkarması ve bu potansiyelini en mükemmel şekilde kullanabilmesidir (Maslow, 1969).

İlginizi çekebilir: İçindeki cevheri bul: Kendini gerçekleştirebildiğin kadar mutlusun

Literatürde kendini gerçekleştirme deyince akla gelen diğer isimlerden biri olan Amerikalı psikolog Carl Rogers her insanda onu gelişime doğru yönlendiren bir kendini gerçekleştirme eğilimi olduğunu ileri sürer. Yine Rogers’a (1961) göre kendini gerçekleştiren insanlar kapasitesini tam olarak kullanan kişilerdir ve kendini gerçekleştirme psikolojik sağlık halinin üst seviyesidir (Kuzgun,1972). Rogers kendini gerçekleştirme ve koşulsuz sevgi arasında organik bir bağ olduğunu düşünür. Koşulsuz sevgiden kasıt kişinin çocukluk yıllarından beri kendini değerli görmesi ve varlığınla barışık olmasıdır.

Kendini gerçekleştirme kavramı sayısız araştırmacı tarafından konu alınmıştır. Örneğin Jung kendini gerçekleştirme kavramına bireyleşme” olarak adlandırdığı teoriyle yaklaşmıştır. Jung’a göre bireyleşme, kişinin bir bütün olması, kişiliğine özgü tüm yönleri de kapsayacak şekilde kendisi ile bütünleşmesi anlamına gelmektedir (Palmer, 1997). Frankl ise (1985) insanın kendi hayatının anlamını gerçekleştirmekten sorumlu olduğunu ifade etmektedir.

Peki kendini gerçekleştiren insanların bazı temel özellikleri nelerdir? Maslow’a (1970) göre kendini gerçekleştiren insanlar gerçeği olumlu biçimde algılar ve belirsizliğe katlanabilirler. Başkalarını ve olayları olduğu gibi kabul ederler. Bu tip insanların duygu ve davranışları içtendir. Kendini gerçekleştiren insanlar yaratıcı verimli ve üretken olup insanların ortak mutluluğu ile ilgilidirler (Akt, Aydın ve ark. 2013).

Kendini gerçekleştirme süreci her birey için farklıdır. Bazısı anne olarak kendini gerçekleştirirken, bir diğeri yazarlık yaparak kendini gerçekleştirebilir. Kendini gerçekleştiren kişi insan varoluşunun zirvesine ulaşmış, olabileceği her şeyi olmuş kişidir. Unutmamak gerekir ki insanın zihinsel ve ruhsal gelişimi lüks değil ihtiyaçtır. Vücudumuzun minerallere ve vitaminlere ihtiyaç duyması gibi zihnimiz de gelişime ihtiyaç duyar. Bir kişinin en temel ihtiyaçlarını gidermesi o kişinin mutlu hissetmesi için yeterli olmayabilir. Mutluluğa giden yol kişinin temel ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra insanın yetenek, bilgi ve beceri itibariyle de kendini tam olarak ortaya koymasından geçer. Kendini gerçekleştirmek varılacak bir durak değil ömür boyu devam eden ve gelişen bir süreçtir.

Kendini gerçekleştirme konusu hakkında daha derin bilgi edinmek istiyorsanız Maslow’un ve Rogers’ın kitaplarını okuyabilir, ve psikologlardan destek alabilirsiniz. Size her açıdan kendinizi gerçekleştireceğiniz günler diliyorum.

Bu arada size bir eğitim haberim var. WhatsApp ya da FaceTime üzerinden birebir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık Öz Sevgi eğitimimle ilgileniyorsanız bilgi için [email protected] adresine yazabilirsiniz. Psikoloji ile ilgili egzersizler paylaştığım Instagram hesabım ise @ranakutvan.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

Kaynaklar:
Aydın, A., Yılmaz. K., Altınkurt, Y. (2013) Eğitim yönetiminde pozitif psikoloji. International Journal of Human Sciences,. 10(1), 1470-1490.
Frankl, V. E. (1985). Man’s Search For Meaning. New York: Washington Square Press.
Kuzgun, Y. (1972). Kendini gerçekleştirme. Araştırma Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi, 10(1), 162-178.
Maslow, A. H. (1943a). A Preface to Motivation Theory. Psychosomatic Med., 5, 85-92.
Maslow, A. H. (1969). The farther reaches of human nature. The Journal of Transpersonal Psychology, 1(1), 1-9.
Maslow, A. H. (1970). Motivation and Personality. New York: Harper & Row Publishers Inc.
Palmer, M. (1997). Freud and Jung on Religion. London: Routledge.
Rogers, C. R. (1961). On becoming a person:A therapist`s view of psychotherapy. Boston: Houghton- Mifflin.

İlginizi çekebilir: Kendini sevmenin kısa tarihi: Kendini sevmek lüks değil, ihtiyaçtır