Hayatta elde ettiğiniz onca başarıya rağmen kendinizi yetersiz bulmaya devam mı ediyorsunuz? Filmlerdeki gibi bir aşk hikayesinin kahramanı olmayı hak etmediğinizi mi düşünüyorsunuz? Şimdiye kadar partnerleriniz tarafından hep red mi edildiniz? Kendinizi eve kapatıyor ve sosyalleşmek için yeterince eğlenceli olmadığınızı mı düşünüyorsunuz? Ya da kendinizi şişman, çirkin ve silik mi hissediyorsunuz? Aslında tüm bu tatsız senaryolar aslında herkesin dönem dönem yaşadığı kendine güvensizlik hissinin yansımasından başka bir şey değil.
Bu kendine güvensizlik davranışının pek çok farklı nedeni olabilir. Çocukluk travmaları, yalnızlık, anksiyete ya da yakın zamanlarda yaşanan olumsuz deneyimler bu sorunun gerçek kaynağı olabilir. Bu yazıda kendine güvensizliğin nedenlerini ve bu sıkıntıyla başa çıkma yollarını inceleyeceğiz:
Güncel bir başarısızlığa dayalı kendine güvensizlik
Araştırmalara göre insanların hissettiği mutsuzluğun sebebi genelde yakın zamanlarda yaşadıkları olumsuz deneyimlere dayanıyor. Yani özetle, o dönem iyi bir ruh halinde olmamız %40 oranında son günlerde iyi gelişmeler yaşamamızla orantılı. Bu olumsuz deneyimlere en tipik örnek, ayrılık ya da eşin ölümü olabilir. Bu gibi olaylar sonucunda insanlar aniden mutsuz ve depresif bir ruh haline geçebiliyor ve kronik mutsuzluk hali kişinin kendisine karşı beslediği saygıyı da zedelemeye başlıyor. Emotional First Aid: Healing Rejection, Guilt, Failure and Other Everyday Hurts kitabının yazarı Guy Winch’e göre: başarısızlık ya da reddedilme de kişi üzerinde en az ölüm ve ayrılık kadar yıkıcı etkiler yaratabiliyor. Ancak büyük başarıların da, başarısızlık hissine verilen reaksiyondan doğduğunu da unutmamak gerekiyor.
Bu tip bir kendine güvensizlikle başa çıkmak için şu adımları izleyebilirsiniz:
- Kendinize iyileşip normale dönmek için biraz zaman tanıyın.
- Dışarı çıkın ve hayata karışın. Bu dönemde yeni hobiler edinmek ve bir şeyler keşfetmek her zaman iyi gelir.
- Güvendiğiniz insanların fikirlerine başvurun
- Kafanızı dağıtmak için aileniz ve dostlarınızla zaman geçirin
- Zorluklara direnin ve hayatın sizin için devam ettiğini sık sık kendinize hatırlatın.
Sosyal anksiyete kaynaklı kendine güvensizlik
Pek çok insan, başka insanlar tarafından puanlanacağı kaygısıyla kendisini parti, lise buluşması, iş mülakatı ya da aile toplantıları gibi sosyal ortamdan soyutlamayı tercih ediyor. Bu tip kalabalık ortamlara girdiğinde kendisini rahatsız ve güçsüz hisseden insanların ortak endişesi ise aynı: Ortamdaki insanlar tarafından beğenilmemek. Bu duygunun temelinde genelde aile hikayelerinin yattığı düşünülüyor. Yani daima “en iyi” olmayı öğütleyen ebeveynlere sahip olan ya da yetişme çağı boyunca hiç takdir görmemiş kişilerde sosyal anksiyetenin etkileri daha da belirgin olabiliyor.
Bu tip bir kendine güvensizlikle başa çıkmak için şu adımları izleyebilirsiniz:
- Kendi iyi özelliklerinizi kendinize sık sık hatırlatın.
- Gireceğiniz ortamla ilgili bilgi toplayın ve kendinizi hazırlayın. Örneğin pek samimi olmadığınız kişilerle bir araya geleceğiniz bir kokteyle katılıyorsanız sinema ve filmlerle ilgili konu başlıkları seçebilirsiniz.
- Sosyalleşmekten kaçmak sizi daha kötü etkileyebilir. Bu yüzden bu tip aktivitelere katılma fikri sizi gerse de kendinizi cesaretlendirmeye çalışın.
- Kendinize bazı gerçekçi hedefler belirleyin: Örneğin bir kafede yeni biriyle sohbet etmek gibi.
- İnsanları iyice gözlemleyin. Bu, hem onları kafanızda normalleştirmenize hem de onlardan esinlenmenize yardımcı olabilir.
Mükemmeliyetçilikten doğan kendine güvensizlik
En iyi işe, en iyi eşe ya da en iyi vücuda sahip olma isteği… İşte bu tarz ütopik beklentiler genelde gerçekleştirilebilir değildir ve kişinin kendine yabancılaşmasını beraberinde getirebilir. Yani beklentisi içinde olduğu mükemmelliğe kavuşamayan insanların uzun vadede kendine güvensizlik yaşaması kaçınılmazdır.
Bu takıntılardan kurtulmak için şu adımları izlemeniz faydalı olabilir:
- Hayatınızdaki kontrol edebileceğiniz ve kontrol edemeyeceğiniz alanların sınırlarını dürüstçe çizin ve buna göre davranın.
- Şu senaryoyu bir düşünün: Eğer işinizde %10 daha çok performans gösterseniz ve size gelen tüm e-postaları yanıtlasanız hayatınızda gerçekten o kadar büyük değişimler olur muydu?
- Mükemmeliyetçilik çoğu zaman “ya hep ya hiç” düşüncesinden doğar. Bu yüzden hayatınızdaki gri alanları içselleştirmelisiniz.
- Mükemmeliyetçilerin öz güveni genelde uçlarda seyreder. Her şey istedikleri gibi gittiğinde kendilerini çok seven bu kişiler, en ufak eksiklikte kendilerine karşı acımasızlaşabilirler. Yapılması gerekense, karakter, zeka, mizah duygusu gibi kendinize ait genel değerleri önemsemektir.
Kaynak: Psychology Today
İlginizi çekebilecek diğer içerikler:
Anksiyete bozukluğu olan birine söylememeniz gereken 7 cümle
Yenilikçi bir sağlık programı sayesinde gençlerde kilo ve depresyon problemi ortadan kaldırılabilir
Öz saygı çok erken yaşlarda oluşturuluyor olabilir mi?