Stres ve kaygı yönetimi için etkili bitki çayları

Bitki çayları yüzyıllardır hem verdikleri keyif hem de sağlığa faydaları nedeniyle kullanılıyorlar. Bazıları ise bazı bitki çaylarının stres, anksiyete ve diğer ruh sağlığı problemleri konusunda fayda sağlayabildiğini belirtiyorlar.

Ancak bir kişide işe yarayanın sizde yaramayabileceğini unutmamak gerekiyor. Doğru bitki çayını ve karışımını bulmak zaman alabilir.

Bitki çayları teknik olarak besin takviyelerinden, doğal yağlardan ve ilaçlardan farklı olsalar da, yine de onlarla etkileşime girme ihtimalleri vardır. Bu nedenle bitki çayı düzeninizde bir değişim yapmadan önce doktorunuzla konuşmanız uygun olur.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.

Çayın faydaları

Bazı bitki çayları günlük stres ve kaygıları azaltmaya yardımcı olurken, bazıları ise bir terapi planında destekleyici olarak kullanılabilirler.

Çeşitli bitki çaylarını içmenin diğer potansiyel faydaları şöyle:

• uykuyu ve uykusuzluk sorunlarını iyileştirme
• mideyi ve sindirimi rahatlatma
• adet sancılarını iyileştirme
• bulantı ve sabah bulantılarını iyileştirme
• tansiyonu iyileştirme

Genel olarak kaygılar konusunda fayda sağlayacak çaylara göz atalım.

Nane çayı

Klasik bir bahçe bitkisi olan nane sadece baharat değildir. Bazı araştırmalara göre aroması kaygıları, yorgunluğu ve sinir halini yatıştırabiliyor. Ayrıca farklı araştırmalarda yağını koklamanın kalp krizi ve doğum için hastaneye yatmış insanların anksiyetelerini azaltabildiği belirtiliyor.

Özellikle kaygı gibi stres kaynağı duygularla savaşta yardımcı olur. Yorgunlukta da faydaları vardır.

Papatya çayı

Papatya çayı sakinleştirici olmasıyla bilinir ve bu nedenle en bilindik stres yatıştırıcı çaylardandır.

2016 yılındaki bir çalışmaya göre uzun vadeli kullanımı genel anksiyete bozukluğunun belirtilerini ciddi şekilde azaltabilmiş ancak gelecek belirtilerin ortaya çıkmasına engel olamamış.

Özellikle ağrı ve inflamasyonu azaltma, mideyi yatıştırma konusunda da etkilidir.

Lavanta çayı

Lavantanın ruh halini düzene sokan ve yatıştırıcı etkileri biliniyor. Ayrıca anksiyeteyi yatıştırma konusunda da bazı ilaçlar kadar etkili.

2010 yılındaki bir araştırmaya göre lavanta genel anksiyete bozukluğunda kapsül formunda alınırsa ilaçlar kadar etkili olabiliyor.

Dolayısıyla kaygıları azaltmak için tercih edebilirsiniz ve bunun yanında sivilceler, ağrılar ve sızılar konusunda da yardımcı oluyor.

Kedi otu

Genelde uykusuzluk ve uyku problemleri için kullanılan kedi otu, kaygı kaynaklı uykusuzluğu çözmeye de yardımcı olabilir ama araştırmalar bu konuda net değiller. 2015 yılındaki bir çalışmaya göre kedi otu ekstresi tıbbi prosedürlerden geçen kadınlarda kaygıları azaltabilmiş.

Özellikle baş ağrısı, kalp çarpıntısı, uykusuzluk gibi diğer problemlerde de hafifletici etkileri var.

Gotu kola – Kaplan otu

Gotu kola, pek çok Asya kültüründe geleneksel bir ilaç ve toniktir. Genelde yorgunluk, kaygı ve depresyon için kullanılır. 2012’deki bir çalışmaya göre gotu kola ekstresi akut ve kronik anksiyete konusunda etkili olabiliyor. Ancak etkilerini anlamak için daha fazla çalışma gerekiyor.

Kaplan otu olarak da bilinen gotu kola kaygılar, depresyon, stres, uykusuzluk konusunda etkilidir ve ayrıca Alzheimer belirtilerini bastırmakta da yardımcı olabilir.

Kovan otu – Limon nanesi

Limonsu bir kokusu olan limon nanesi veya kovan otu, uykusuzluk, kaygılar ve depresyon için sık kullanılır. Stresi yatıştıran GABA adlı nörotransmiteri arttırdığı görülüyor. 2011 yılındaki bir çalışmada ekstresinin hafif-orta şiddetteki anksiyete ve uykusuzluk konusunda etkili olduğu belirtiliyor.

2018 yılındaki bir çalışmada ise limon nanesi takviyelerinin anksiyete, depresyon, stres ve uykusuzluk belirtilerini angina adlı kalp rahatsızlığı olanlarda azaltabildiği görülmüş. Dolayısıyla anksiyete, uykusuzluk ve depresyon için kullanabilirsiniz.

Pasiflora

Pasiflora bitkisi uzun senelerdir uyku kalitesini iyileştirmek için kullanılıyor ve anksiyete belirtilerini de hafifletebilir.

2017 yılındaki bir araştırmaya göre pasiflora takviyeleri diş operasyonları geçirenlerde anksiyeteyi azaltma konusunda etkili olmuşlar. Genel olarak uykusuzluk ve anksiyeteye iyi gelmesinin yanında mide problemlerinde de faydalı olduğu belirtiliyor.

Yeşil çay

Yeşil çayın L-theanine düzeyi yüksektir ve bu amino asit anksiyeteyi azaltmaya yardımcı olabilir.

2017 yılındaki bir çalışmada yeşil çay içen öğrencilerin stres düzeylerinin plasebo grubuna göre daha düşük olduğu görülmüş.

Yeşil çayın odaklanmayı da arttırdığı belirtiliyor çünkü L-theanine ve kafeinin bu yönde etkileri var. Genel olarak düzenli içenlerde kaygı ve stresi azaltmaya yardımcı olabilir.

Hint ginsengi – Ashwagandha

Ashwagandha stres ve yorgunlukla savaştığı belirtilen ayurvedik bir bitkidir. 2012 yılındaki bir çalışmaya göre kökünün ekstresi stres düzeylerini 2 aylık vadede azaltabiliyor.

2014 yılındaki bir değerlendirmeye göre Ashwagandha ekstresi stres ve anksiyete hislerini azaltıyor ancak bu etkilerin onaylanması için daha fazla çalışma gerekiyor.

Adaptojenik bit bitki olduğu için anksiyeteyi kontrol altına almanıza yardımcı olabilir. Anti-inflamatuvar, anti-stress ve antioksidan özellikleri vardır.

Hint fesleğeni

Tulsi olarak da bilinen hint fesleğeni, diğer fesleğen türleri ile akrabadır. Anksiyete ve stres üzerindeki etkilerine dair sınırlı sayıda çalışma var. 2008 yılındaki bir çalışmaya göre ekstresini tüketmek genel anksiyete bozukluğu belirtilerini azaltabiliyor.

Hem fiziksel hem de zihinsel faydalarının olduğu belirtiliyor ve fayda gösterdiği alanlar arasında anksiyete, mide ağrısı, öksürük ve artrit ağrısı da bulunuyor. Ancak bu araştırmalar az sayıda.

Rezene

Rezene sarı çiçekli uzun bir bitkidir. Akdeniz bölgesine özgüdür. Geleneksel olarak kaygıları azaltmak için kullanılmıştır.

Daha fazla araştırma gerekli olsa da 2018 yılındaki bir araştırmaya göre onun kaygı ve depresyon karşıtı etkileri menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda görülmüş.

Ayrıca anksiyetenin en yaygın belirtilerinden birisi olan sindirim problemlerine karşı da kullanılabilir. Adet düzensizliği ve öksürük konusunda etkili olabiliyor ve idrar söktürücü olarak da fayda sağlıyor.

Şerbetçiotu

Şerbetçiotunun acı tadını bazı içeceklerde alabilirsiniz ancak aslında hiç bir acı yanı yoktur.

2017 yılındaki bir çalışmaya göre takviye formunda almak hafif depresyon, anksiyete ve stres belirtilerini azaltıyor. Kedi otu ile birlikte alındığında uyku kalitesini de iyileştirebiliyor.

Özellikle depresyon, anksiyete ve stres gibi ruh sağlığı problemlerinin tedavisinde iyidir ve uyku için de kullanılabilir.

Meyan kökü

Soğuk algınlığı karışımlarında popüler bir bitki olan meyan kökü, bir tatlandırıcı olarak da kullanılır.

Stres ve yorgunluğa karşı da kullanılır ancak bu konuda sınırlı sayıda araştırma var. 2011 yılında farelerle yapılan bir çalışmaya göre ekstresi stresi azaltabiliyor. 2013 yılındaki farelerle yapılan bir çalışmaya göre ekstresi kedi otunun ve anksiyete ilaçlarının anksiyete karşıtı etkilerini arttırabiliyor.

Kedi nanesi

Genelde kediler için bir uyarıcı olarak kullanılır ancak insanlar için de yatıştırıcı bir bitkidir.

Geleneksel olarak anksiyeteyi azaltmak için kullanılır. Kedi otundakine benzer bileşenleri vardır ancak aynı faydaları sağlayıp sağlamadıkları henüz açık değil.

İçinde nepetalactone vardır ve bu bileşen anksiyeteyi hafifletir, uyku problemlerine iyi gelir.

Sarı kantaron

Sarı kantaron depresyon konusunda en çok çalışma yapılmış bitkilerden birisidir ve kaygılara da iyi gelir.

Bazı ilaçlar ile etkileşime girebilir ve yan etkileri olabilir ve bu nedenle almadan önce doktorunuza danışmanız gerekir.

Stres ve stres sebepli hormonları azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca depresyon ve anksiyete belirtilerini hafifletmeye de yardımcı olur.

Ne zaman doktora görünmeli?

Eğer anksiyeteniz çok kötüyse ve günlük aktivitelerinize engel olacak düzeydeyse, önce doktorunuzla konuşmanız daha uygun olur.

Dikkat etmeniz gereken bazı işaretler şöyle:

• Devamlı olarak bir şeylerden endişe etmek.
• Kalp çarpıntısı gibi fiziksel belirtilere sahip olmak.
• Size kaygı veren şeylerden kaçınmak.
• Omuzlarınızda bir yük varmış gibi olmak ve devamlı tetikte kalmak.

Bazı bitki çaylarının sakinleştirici etkileri olsa da, potansiyel faydalarını tamamen değerlendirmek için daha fazla araştırma gerekiyor. Bitki çayları ve takviyelerin asla reçeteli ilaçların yerine geçmediklerini de unutmayın.

Bazı bitki çaylarının özellikle de büyük miktarda tüketildiklerinde rahatsız edici yan etkileri olabilir. Bazıları ise ilaçlar ile etkileşime girebilirler. Pek çok bitki çayı gebelik ve emzirme sürecinde güvenilir değildir.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.

Kaynak: healthline

İlginizi çekebilir: Bitkilerin gücü: Bilimsel araştırmalara göre her derde deva bitki çayları