Karpuz yaz aylarının en ikonik meyvelerinden bir tanesi ve kalorisinin düşük olmasına karşın su düzeyi de oldukça yüksek. Ayrıca mükemmel bir A ve C vitamini ile likopen kaynağı. Buna karşın turunçgiller ve domates gibi meyvelere nazaran çok daha az asidik bir meyve.

Temel olarak Güney Afrika kökenli bir meyve olan karpuz, kavun, kabak, salatalık gibi diğer bazı meyve ve sebzelerle akraba durumunda. Sulu bir karpuz, tansiyonu düşürme, insülin hassasiyetinde iyileşme ve kas yorgunluğunda azalma gibi pek çok fayda sağlayabilir.

Karpuz genelde taze tüketilse de, dondurmak, suyunu çıkartmak ve smoothielere koymak gibi seçenekleriniz de mevcut.

Karpuz Kaç Kalori, Besin Değeri Nedir?

Bir kase doğranmış karpuz 152 gram kadar tutar ve bu miktarda 46 kalori, 0.9 gram protein, 11.5 gram karbonhidrat ve 0.2 gram yağ vardır. Karpuz mükemmel bir likopen, A vitamini ve C vitamini kaynağıdır. Bu miktar için besin değerleri aşağıdaki şekilde:

• Kalori: 46 kcal
• Yağ: 0.2 g
• Sodyum: 1.5 mg
• Karbonhidrat: 11.5 g
• Lifler: 0.6 g
• Şekerler: 9.4 g
• Protein: 0.9 g
• C vitamini: 12.3 mg
• A vitamini: 42.6 mcg
• Likopen: 6890 mcg

Karbonhidrat

Karpuzdaki karbonhidratlar genel olarak şekerlerden oluşuyorlar ve sadece çok az lif var. Bu şekerlerin yarısı fruktoz, çeyreği kadarı glukoz ve çeyreğinden biraz azı sukroz, çok az miktarı da diğer şeker türlerinden oluşuyor. Eğer karbonhidrat sayıyorsanız, karpuzu doğru ölçmek önemlidir.

• 1 kase doğranmış karpuz (152 g): 0.6 gram lif, 9.4 gram şeker, 11.5 gram toplam karbonhidrat, 10.9 gram net karbonhidrat
• 1 orta boy karpuz dilimi (286 g): 1.1 gram lif, 17.7 gram şeker, 21.6 gram toplam karbonhidrat, 21 gram net karbonhidrat

Karpuzun glisemik endeksi 76’dır. Yani düşük glisemik endeksli gıdalara göre kan şekerinin daha hızlı yükselmesine sebep olur. Ancak glisemik yükü söz konusu olduğunda, yarım kasesinin değeri 4’tür ve bu düşük bir orandır.

Yağlar

Karpuzda neredeyse hiç yağ yoktur ve bu nedenle akraba olduğu meyvelere benzer durumdadır. İçindeki az miktarda yağın büyük kısmı çoklu ve tekli doymamış yağ asitleridirler. Sadece çok az doymuş yağ vardır.

Onu yağsız bir meyve olarak görmek olasıdır. Tüketilebilir olan çekirdekleri ise omega-3 yağ asitleri bakımından zengindirler.

Proteinler

Karpuzda sadece az miktarda protein vardır ve kasesinde 1 gramdan az tutar. İlginç şekilde bazı üreticiler karpuz çekirdeği proteinleri satabiliyorlar.

Ancak taze çekirdeklerden bu düzeyde bir protein elde etmek mümkün değil çünkü kabukları içindeki proteini tüketmenize engel oluyorlar.

Vitamin ve Mineraller

Tam olgunlaşmış kırmızı bir karpuzda besin düzeylerin daha az olgunlaşmış bir karpuzdan çok daha yüksektir. Tek bir karpuz porsiyonu iyi bir C ve A vitamini kaynağıdır. Böylece her ikisi için de günlük ihtiyacınızın önemli bir kısmını karşılar.

C vitamini yaraların iyileşmesine yardımcı olur, yaşlanma karşıtı ve bağışıklığı güçlendirici etkileri vardır. A vitamini ise göz sağlığı için önemlidir. Bir kase karpuz günlük bakır ve pantotenik asit ihtiyacının %7’sini, biyotin ihtiyacının %5’ini ve B1 ile B6 vitamini ihtiyacının %4’ünü karşılar.

Karpuzun Sağlığa Faydaları Nelerdir?

Karpuzda likopen ve cucurbitacin E gibi bazı bitkisel bileşenler vardır ve bunların kanser karşıtı etkileri olabilir.

Çalışmaların sonuçları farklı olsa da, likopen alımının prostat ve kolorektal kanser gibi bazı kanseri türlerinin riskini azaltabildiği belirtiliyor.

Likopenin hücre bölünmesini arttıran insülin benzeri büyüme faktörünün kandaki düzeylerini azaltabildiği belirtiliyor. Kanserin hücre bölünmesinin kontrolsüzce olmasından kaynaklandığına dikkat etmek gerekli.

Cucurbitacin E ise kanser hücrelerinin otofajını sağlayarak tümör gelişimini önleyebilir. Otofaji, bedenin hasarlı hücreleri ortadan kaldırma yöntemidir.

Ancak bu konularda insanlar üzerinde daha fazla araştırma gerekiyor.

Kalp Sağlığını İyileştirebilir

Karpuzda bulunan bazı besinler, kalp sağlığını destekleyebilirler.

Kalp hastalıkları dünya çapında lider ölüm sebebi durumundalar. Beslenme gibi bazı yaşam tarzı faktörleri tansiyonu ve kolesterol düzeylerini düşürerek kalp krizi ve inme riskinizde azalma sağlayabilirler.

Çalışmalara göre likopen kolesterol ve tansiyonda düşüş sağlayabiliyor. Ayrıca yüksek kolesterolden kaynaklanan oksidatif hasarı önlemeye de yardımcı olabilir.

Karpuzda aynı zamanda citrulline bulunur ve bu amino asit bedendeki nitrik oksit düzeylerinin artmasını sağlayabilir. Nitrik oksit kan damarlarının genişlemesini sağlayarak tansiyonu düşürebilir.

Karpuzdaki diğer kalp dostu vitamin ve mineraller arasında magnezyum, potasyum, A vitamini, B6 vitamini ve C vitamini bulunuyor.

İnflamasyonu ve Oksidatif Stresi Azaltabilir

İnflamasyon pek çok kronik hastalığın temel kaynağıdır.

Likopen, C vitamini ve antioksidanların bir kombinasyonuna sahip olan karpuz, inflamasyonu ve oksidatif stresi azaltabilir.

Yapılan bir çalışmaya göre, takviye olarak karpuz tozu tüketen fareler ama sağlıksız beslenen farelerde daha düşük oksidatif stres ortaya çıkmış ve inflamatuvar bir işaretçi olan c-reaktif proteinin düzeyleri kontrol grubuna göre daha düşük çıkmış.

Buna ek olarak 8 haftalık bir çalışmada obezitesi ve yüksek inflamatuvar işaretleri olan 31 kişiye günde iki defa 500 mg C vitamini verilmiş. Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında bu bireylerde inflamatuvar işaretçilerde ciddi bir azalma görülmüş.

Likopen bir antioksidan olarak Alzheimer hastalığının başlangıç ve ilerlemesini de geciktirebilir ancak bu konuda daha fazla çalışma gerekiyor.

Makula Dejenerasyonunu Önlemeye Yardımcı Olabilir

Karpuzdaki likopenin gözlere de faydası olabilir.

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu yaşlı bireylerde körlüğe sebep olabilen yaygın bir göz problemidir.

Likopenin antioksidan ve anti-inflamatuvar özellikler göstermesi, bu rahatsızlığın gelişimini önlemeye yardımcı olabilir ancak bu konuda sınırlı araştırmalar var.

Yapılan bir test tüpü çalışmasında göz hücrelerinin likopenle tedavi edilmeleri sonucunda hasarlı hücrelerdeki inflamatuvar işaretçiler azalmışlar.

Ancak bu konuda insanlar üzerinde çalışmalar gerekiyor.

Karpuzun Zararları Nelerdir?

Karpuz alerjisi nadirdir. Ancak saman nezleniz varsa veya otlara, polenlere alerjiniz varsa, polendekine benzer proteinlere sahip olabilen karpuz çapraz bir tepki ile alerji ortaya çıkarabilir.

Bu tepki sonucunda ağzınızda karpuz yedikten sonra bir karıncalanma veya kaşıntı ortaya çıkabilir. nadiren de olsa anafilaksi veya boğazda şişkinlik gibi ciddi etkiler oluşabilir.

Karpuz genelde toksik olmayan ve yan etkileri de bulunmayan bir meyve olarak görülür. Ancak içerisinde şeker olduğu için diyabeti olanların kan şekerinde zıplamalara engel olmak için dikkatli olmaları gerekir.

Nasıl Saklamalı ve Kullanmalı?

Taze, doğranmamış bir karpuz oda sıcaklığında saklanabilir. Isı kabuğunun kurumasına sebep olabilir ve bu nedenle dışarısı sıcaksa buzdolabı gibi daha serin yerlerde saklamak uygun olabilir.

Kesilmemiş bir karpuz buzdolabında iki üç hafta dayanır. Kesildikten sonra buzdolabında beş güne kadar saklanabilir ama bunun için kapalı bir kap içerisinde olması gerekir. Doğradıktan sonra buzluğa koyarak saklamak da mümkün.

Onu smoothielere, soslara, salatalara katabilirsiniz. Hem sebzeli salatalara hem de meyve salatalarına katılabilir. Ayrıca tatlılığı peynir, kuruyemişler ve diğer protein kaynaklarıyla tüketimini de oldukça kolay hale getirir. Düşük kalorili bir içecek yapmak isterseniz karpuz parçalarının su veya sodada bekletebilirsiniz.

Karpuzun bütünü tüketilebilir. Kabuğu ve çekirdekleri de tüketime uygundur. Ayrıca kabuğundan turşu yapıldığı da görülmektedir.