K vitamini neden önemlidir, eksikliğinde ne olur?

Vücutta kritik bir üstlenen K vitamini, yağda çözünebilen bir bileşik vitamin türüdür. K1 vitamini ve K2 vitamini olmak üzere iki temel türü vardır. K1 vitamini yeşil yapraklı sebzelerde bulunurken K2 vitamini, büyük ölçüde et, peynir, yumurta gibi hayvansal gıdalardan elde edilir. K1 vitamini, lahana, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerde bulunan filokinon olarak adlandırılırken, K2 vitamini ise çoğunlukla hayvansal gıdalarda bulunan ve insan vücudundaki bazı bakteriler tarafından üretilen menakinon olarak bilinir.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

K vitamini, kanın pıhtılaşması ve kemiklerin inşası için gerekli olan çeşitli proteinlerin üretilmesi konusunda kritik bir rol oynamasının yanı sıra insan vücudunda farklı görevler de üstlenir. Ancak, genellikle eksikliğine pek rastlanmadığı için diğer vitamin türlerine oranla daha az önemsenir ve bu da K vitamini eksikliği yaşayan bir bireyin karşılaşabileceği olası sağlık sorunları konusunda yetersiz bilgiye neden olur. Yazımızın devamında K vitamininin faydaları nelerdir, K vitamini hangi besinlerde bulunur, K vitamini eksikliği belirtileri nelerdir sorularının cevaplarını bulabilirsiniz.

K vitamininin faydaları nelerdir?

En başta kanın pıhtılaşmasından ve kemik sağlığından sorumlu olan K vitaminin vücuda sağladığı faydalar bu kadarla sınırlı değil. Aynı zamanda K vitamini:

Kemik sağlığını korur.
Kemik yoğunluğunu iyileştirir ve kemiklerin kırılma riskini azaltır.
Bilişsel sağlığı destekler, hafızanın iyileşmesine katkı sağlar.
Kan basıncını düşürmeye yardımcı olur.
Kalbin, vücuda rahatça kan pompalamasını sağlar.
Felç riskini azaltır.
Osteoporoz riskini azaltır.
Kalp krizi riskini azaltır.
Kardiyovasküler sağlığı destekler.

Bu faydalarından dolayı yeterli K vitamini alımına özen göstermek gerekir. Araştırmalar ve uzmanlar çoğu insanın normal beslenme düzeninde yeteri miktarda K vitamini alabildiğini, bu nedenle K vitamini takviyesine ihtiyaç duymadığını belirtse de günlük önerilen doz miktarı yetişkin kadınlar için ortalama 90 mcg, erkekler içinse 120 mcg’dır. K vitamininin yüksek dozda alımına ilişkin yeterli araştırma literatürde yer almamaktır, bu nedenle araştırmacıların belirlemiş olduğu maksimum güvenli bir doz yoktur. Öte yandan K vitamini eksikliğinde çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

K vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?

Yetişkinlerde K vitamini eksikliği nadir görülür, ancak antibiyotikler gibi çeşitli K vitaminini bloke eden ilaçları kullanan kişilerde ortaya çıkabilir. Ayrıca, çölyak, kistik fibrozis gibi rahatsızlıklar, karaciğer ve safra yolu hastalıkları, kan sulandırıcı ilaçların kullanımı ve yetersiz beslenme de K vitamini eksikliğinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Temel görevi kanın pıhtılaşmasını sağlamak olan K vitaminin eksikliğinde aşağıdaki durumlar gözlemlenebilir:

Yoğun kanama
Ciltte kolay çürüme
Kanlı dışkı
Zayıf kemikler K vitamini eksikliğinin en yaygın belirtileri arasındadır.

Diğer yandan MegaFood Medikal Direktörü Dr. Erin Stokes, pıhtılaşmadaki önemli rolü nedeniyle “Yeterli K vitamini almadığınızı gösteren en büyük işaret aşırı kanamadır.” diyor ve ekliyor “Bu tür kanamalar küçük bir sıyrık ya da kesik olmasına rağmen durmayan bir akıntı şeklinde olabilir veya yoğun adet kanaması olarak da kendini gösterebilir.” Ünlü diyetisyen Bianca Tamburello da K vitamini eksikliğinde benzer bir duruma dikkat çekerek normalden daha uzun süren kanamaların ve cildin kolayca morarmasının altında yetersiz K vitamini alımı olduğuna dikkat çekiyor.

Dr. Stokes, aynı zamanda kemik sağlığı için oldukça önemli olan K vitaminin eksikliği durumunda zayıflayan kemiklerle karşılaşılmasının olası olduğunu ve kırıklar, sırt, boyun, bel ağrıları, kötü duruş gibi erken osteoporoz belirtilerinin de açığa çıkabileceğini belirtiyor.

K vitamini hangi besinlerde bulunur?

K vitamini başta yeşil yapraklı sebzeler, et ve süt ürünleri olmak üzere birçok temel gıdada bulunur. Bu nedenle erişilmesi kolaydır ve hemen hemen her beslenme tarzında günlük K vitamini ihtiyacını karşılamak mümkündür. K vitamini açısından zengin besinler şu şekilde sıralanabilir:

Lahana
Ispanak
Marul
Kuşkonmaz
Kale
Hardal yeşilliği
Pazı
Brokoli
Kivi
Yaban mersini
Avokado
Soya fasulyesi
Fermente gıdalar
Nar
Böğürtlen
Çilek
Yumurta
Peynir
Süt ve süt ürünleri
Tavuk eti
Sakatat
Karaciğer
Ördek eti K vitamini açısından zengin besinler arasında yer alır.

Öte yandan bu gıdaların yanı sıra Dr. Stokes’a göre K vitaminin en iyi kaynağı, fermente soya fasulyesinden yapılan geleneksel bir Japon yemeği olan natto’dur. Ona göre daha fazla K vitamini almak için natto, en iyi seçim. Ayrıca, Dr. Stokes K vitamini açısından zengin bir öğün için yeşil yapraklı sebzelerden hazırlanmış bir smoothienin de etkili olacağına dikkat çekiyor.

Bianca Tamburello ise en zengin ve etkili K vitamini kaynağı olarak probiyotik zengini lahana turşusunu öneriyor. Ve ayrıca K vitaminin yağda çözünen bir vitamin olmasından dolayı, K vitamini zengini gıdaları mümkünse zeytinyağı, avokado yağı gibi sağlıklı yağlarla eşleştirmek gerektiğini söylüyor.

Yeterli ve dengeli beslenme planınızın yanı sıra yukarıdaki listede yer alan K vitamini zengini besinleri de öğünlerinize ekleyerek K vitamini eksikliği yaşama riskini azaltabilir, K vitamini eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan olası sağlık sorunlarının önüne geçebilirsiniz.

Kaynak: healthline, webmd, wellandgood, medicalnewstoday

İlginizi çekebilir: B vitamininin faydaları nelerdir? En çok hangi besinlerde bulunur?