James Clear’ın Atomik Alışkanlıklar kitabından iyi alışkanlıklar kazanmanıza yardımcı olacak ipuçları

Alışkanlıklarımızın, hayatımızı, hatta tüm kişiliğimizi şekillendirdiği bir gerçek. Her gün yaptığımız eylemler, sergilediğimiz davranışlar, iyi veya kötü yaşamımızı, kim olduğumuzu etkiliyor. Son yılların en çok satan kitaplarından biri olan ve Türkçe’ye de çevirisi yapılan Atomik Alışkanlıklar, orijinal ismiyle Atomic Habits de alışkanlıklarımızı ele alıyor. Kitabın yazarı James Clear, en basit şekilde adım adım iyi bir alışkanlık kazanmak için ne yapmak gerektiğini, kötü alışkanlıkların nasıl bırakılabileceğini anlatıyor.

Atomik Alışkanlıklar’ın New York Times’ın 1 numaralı çok satan kitabı olması ve dünya çapında 9 milyondan fazla kişi tarafından satın alınması yazarın başarısının yanı sıra aynı zamanda iyi alışkanlıklar geliştirmek konusunda ne kadar istekli olduğumuzu da yansıtıyor. Peki, iyi alışkanlıklar kazanmak için ne yapmak gerekiyor ve James Clear bu başarılı kitabında neler anlatıyor? Gelin, önce başarılı yazarın kitabında yaptığı atomik ve alışkanlık kavramlarının tanımlarıyla başlayalım:

Atomik: Bir şeyden son derece az miktarda olan; daha büyük bir sistemin en küçük birimi. Çok büyük bir enerji ve güç kaynağı.

Alışkanlık: Düzenli olarak tekrarlanan bir rutin ya da uygulama; belli bir duruma otomatik bir tepki.  Başarılı yazar, atomik alışkanlıklar sayesinde küçük değişikliklerle büyük farklar yaratarak hayatımızı dönüştürebileceğimize dikkat çekiyor.

“Genellikle, kendimizi büyük başarıların büyük eylemler gerektirdiğine ikna ederiz, oysa ki minik ilerlemeler -bazen hiç fark edilmeseler bile- uzun vadede büyük değişimler yaratabilir.”

Ünlü yazara göre alışkanlıklar hayatlarımızın atomları gibidir, her biri genel iyileşmemize katkı sağlayan temel bir birimdir. Başlangıçta minik rutinler önemsiz görünebilir ama çok geçmeden daha büyük kazançlar sağlar, hem küçük hem kudretlilerdir. “Atomik alışkanlıklar ifadesinin anlamı şudur: Sadece küçük ve yapılması kolay olan düzenli bir pratik ya da rutin değil; aynı zamanda inanılmaz gücün kaynağı, birleşik büyüme sisteminin bir ögesi.” Peki, bu kadar etkili olan ve büyük değişikliklere imkan tanıyan alışkanlıklar nasıl kazanılır? James Clear’a göre iyi alışkanlıklar geliştirmek için 4 adıma ihtiyaç var.

İyi alışkanlıklar kazanmanın 4 adımı

Atomik Alışkanlıklar kitabında yer aldığı gibi bir alışkanlık inşa etmek için işaret, istek, tepki ve ödül gerekiyor. James Clear, bu dörtlüyü şu şekilde açıklıyor: İşaret, ödülü fark etmektir. İstek, ödüle arzu duymaktır. Tepki, ödülü ele geçirmekle ilgilidir. Ödül ise iki amaca hizmet eder; tatmin etmek ve öğretmek. “İşaret, bir isteği tetikler, istek tepkiyi motive eder, tepki bir ödül sağlar, ödül isteği giderir ve en sonunda işaretle bağdaştırılır.” Bu dört adım, her alışkanlığın belkemiğidir ve beyin bu adımları her defasında aynı sırayla aşar.

Clear’a göre bir davranış, bu dört aşamadan herhangi birinde yetersizse asla alışkanlığa dönüşmez. “İşareti ortadan kaldırırsanız alışkanlığınız asla başlamaz. İsteği azaltırsanız eyleme geçecek kadar motivasyonunuz olmaz. Davranışı zorlaştırırsanız gerçekleştirmeyi başaramazsınız ve eğer ödül, arzunuzu tatmin edemezse onu gelecekte tekrarlamak için hiçbir sebebiniz olmaz. İlk üç adım olmadan bir davranış oluşmaz, dördü birden olmadan davranış tekrarlanmaz.” Peki, bu adımları hayatımıza nasıl uyarlayabiliriz? James Clear’a göre bu adımları uygulayabilmek için davranış değişikliği yapmak şart; yani yalnızca iyi alışkanlıklar kazanmak yetmez, kötü alışkanlıkları da bırakmak gerek.

James Clear’a göre iyi alışkanlıklar tasarlamak ve kötü alışkanlıklardan kurtulmak için pratik bir iskelete ihtiyaç vardır ve bu ‘basit kurallar takımı’ olarak adlandırdığı 4 adımı şöyle sıralar:

İyi bir alışkanlık yaratmak için kazanmak istediğiniz davranışı:

• Görünür kılın.
• Cazip kılın.
• Kolaylaştırın.
• Tatmin edici kılın.

Kötü bir alışkanlıktan kurtulmak için bırakmak istediğiniz davranışı:

• Görünmez kılın.
• İtici kılın.
• Zorlaştırın.
• Tatmin edici olmaktan çıkarın.

“Bu dört adımı spordan politikaya, sanattan tıbba, komediden idareciliğe kadar her alana uyarlanabilir. Karşı karşıya olduğunuz zorluk ne olursa olsun kullanabilirler. Her alışkanlık için bambaşka stratejilere hiç gerek yok.” diyen James Clear, Atomik Alışkanlıklar kitabında neyi değiştirmek, hangi alışkanlığı kazanmak istesek kendimize şu soruları sormamız gerektiğini söylüyor: Nasıl görünür kılabilirim? Nasıl çekici kılabilirim? Nasıl kolaylaştırabilirim? Nasıl tatmin edici kılabilirim? Bu sorulara cevap vererek iyi bir alışkanlığı yaratmak için ihtiyacınız olan davranışı kazanabilirsiniz. Öte yandan, kötü bir alışkanlıktan kurtulmak içinse değiştirmek istediğiniz davranış için; Nasıl görünmez kılabilirim? Nasıl itici kılabilirim? Nasıl zorlaştırabilirim? Nasıl tatmin edici olmaktan çıkarabilirim? diye kendinize sorabilirsiniz.

Sigarayı bırakmaktan kilo vermeye, birikim yapmaktan yeni bir iş kurmaya kadar tüm istediklerimize ulaşmamızı sağlayacak değişiklikleri yapabilmek için bu dört adımı kendimize göre uyarlayarak onları nasıl değiştirebileceğimizi bulmamız gerektiğini söyleyen ünlü yazar aksi halde iyi alışkanlıklar kazanmanın mümkün olmadığına dikkat çekiyor.

Peki, tüm bu adımlardan sonra “Kalıcı sonuçların sırrı nedir?” diye merak ediyorsanız size bu rehber niteliğindeki kitaptan James Clear’ın verdiği sırrı söyleyelim: “Kalıcı sonuçlar elde etmenin sırrı, ilerleme kaydetmeye asla son vermemektir. Durmamanız halinde neler inşa edebileceğinize inanamazsınız!” Yani, pes etmeyin, durmayın, vazgeçmeyin ve devam edin. Atomik alışkanlıkların gücü budur.

Kitabı incelemek ve satın almak isterseniz buraya tıklayabilirsiniz. Kitabı çoktan okuyup bitirenlerdenseniz sizi en çok etkileyen yanını bizimle yorumlarda paylaşmayı unutmayın. Yeni yılda, yeni ve ‘daha iyi’ alışkanlıklara sahip olmanız dileklerimizle…

İlginizi çekebilir: Doktor Joe Dispenza’ya göre değişimin 4 adımı