İnsanlık kadar eski: Aralıklı oruç (intermittent fasting) ve yararları

Türkçeye ‘aralıklı oruç’ şeklinde çevrilen intermittent fasting son zamanlarda adından sık sık söz ettirmeye başlasa da, aslında insanlık kadar eski bir beslenme şekli. Güne kahvaltı atlanarak başlanılması ve yemek yenilen sürenin kısıtlı olması, ona aralıklı oruç isminin verilme nedeni. Peki bu beslenme şekli neden faydalı? Kimler aralıklı oruç tutarken dikkat etmeli? Hangi hastalıklar bu şekilde beslenilerek önlenebilir? Bu soruların yanıtlarını yazımızın devamında öğrenebilirsiniz.

Sağlıklı ve enerjik olmak için aralıklı oruç

Bir cerrah olan Dr. Steven Guardy aralıklı orucun insan vücuduna en uygun beslenme şekillerinden biri olduğunu aşağıdaki sözlerle açıklıyor:

“Atalarımız sabahları mağaradan çıkıp “Bugün kahvaltıda ne var?” demedi. Ne kahvaltı vardı, ne buzdolabı, ne de herhangi bir saklama yöntemi. Dolayısıyla o dönemde insanlar olarak kahvaltıyı bulmak zorundaydık ve bu çoğu zaman akşam yemeğine kadar gerçekleşmiyordu. Bir başka önemli konuysa insanlar olarak yağ depolama özelliğimizin olması. Yemek bulamadığımız zamanlarda -ki bu eskiden çok sık olurdu- depoladığımız yağı kullanırdık.”

Nefrolog (böbrek hastalıkları uzmanı) Dr. Jason Fung ise, Dr. Guardy’nin sözlerini şu ifadelerle destekliyor:

“Bir de hastalıklar var. Hastalandığımızda ilk yaptığımız şey yemeyi bırakmak olur. Bütün insanlar ve hayvanlar yapar bunu. Bu noktada gerçekleşen şey büyüme hormonunu da içeren karşı düzenleyici hormonların durdurulmasıdır. Kandaki glikoz seviyeleri düşer ve bu da hastalıkların büyümesini engeller. Yani hastayken iştahımızın olmaması düşündüğümüzden çok daha karmaşık ve eski bir alışkanlıktır.”

İlginizi çekebilir: Aralıklı oruç (intermittent fasting) nedir, nasıl uygulanır?

Aralıklı oruç ve kilo vermek

Omurilik cerrahı Dr. Carrie Diulus, eskiden bir obez olduğunu ve aralıklı oruçla kilo verdiğini belirtiyor. Aralıklı oruç her ne kadar kilo verme amaçlı olmayan bir sağlıklı beslenme şekliyse de, bu amaçla uygulandığında işe yarayabiliyor. Dr. Diulus bunu şu şekilde açıklıyor:

“Kilo vermek için yağ yakmak gerekir. Farklı teknikler kullanılarak yapılan aralıklı oruçta vücudu şeker yakma halinden yağ yakma haline geçirmek mümkün. Protein ve karbonhidrat alımını kısıtlı tutup yağ alımına normal devam ederek bu gerçekleştirilebilir. Ancak bunu başarmak için vücudun zamana ihtiyacı var.”

Aralıklı orucun yararları

Aralıklı oruç şeklindeki beslenme türünde, yemek yenilmediği esnada hücre yıkımı gerçekleşiyor. Her ne kadar kulağa iyi bir şeymiş gibi gelmese de Dr. Fung, bunun faydasını şu şekilde açıklıyor:

“Herkes hücre yıkımının kötü olduğunu düşünüyor. Ancak durum öyle değil. Mutfağınızı yenilediğinizi düşünün. İlk yaptığınız şey her şeyi yıkmak olur. Eski dolapları yıkmadan yerlerine yenilerini inşa edemezsiniz. Hücre yıkımı da böyle bir şey. Düzgün çalışmayan hücreleri ve proteinleri yıkıp yerine yeni ve sağlıklı olanları koyuyorsunuz. Yemediğiniz sırada ölen hücrelerin yerini, tekrar beslendiğiniz esnada yeni ve sağlıklı hücreler alıyor.

Ayrıca yemek yediğinizde insüline ilettiğiniz mesaj yemeğin mevcut olduğudur. Bu durumda hücreleriniz büyümeye devam eder. Ancak yemek yemediğinizde bunun tam tersi olur ve vücuttaki hastalık hücreleri büyümeyi durdurur. Kanser hücreleri, polikistik over, polikistik böbrek ve Alzheimer hücreleri buna dahildir. Oruçla bunların büyümelerini engellemeniz, obezite ve tip 2 diyabet gibi metabolik sendromları önlemeniz mümkün.”

Dr. Guardy ise aralıklı orucun beyin fonksiyonları için ne kadar önemli olduğunu şu ifadelerle anlatıyor:

“Beyin, uyku sırasında kan akışına ihtiyaç duyar. Bu onun sağlığı için önemlidir. Ancak uyumadan önce yemek yendiğinde sindirim sistemi çok fazla enerji tüketir ve tüm kan akışı bağırsağa yönlenir. Bu yüzden günün son öğünüyle uyku arasında en az 4 saat olmalı. Bu şekilde beyne yeterli miktarda kan akışı sağlanmış olacak. Eğer beyninizin sağlıklı bir şekilde çalışmasını ve gelişmesini istiyorsanız yemek yemeye günde minimum 12-14 saat ara vermelisiniz. Alzheimer genine sahipseniz, bu sürenin 16 saate çıkması gerekiyor. Örneğin; akşam 18:00’de son öğününüzü yiyip, bir sonraki gün sabah 10:00’da kahvaltınızı yapmalısınız. Saatleri kendinize göre uyarlayabilirsiniz.”

Kimler aralıklı oruç uygulamamalı?

Aralıklı oruç her ne kadar çok yararlı olsa da, uygulanmaması gereken durumlar da yok değil. Hamile veya emziren kadınlar, beslenme yetersizliği olanlar (folik asit eksikliği vb.), çocuklar, anoreksia seviyesinde zayıf olanlar aralıklı oruç şeklinde beslenmemeli. Ayrıca insülin direnci yüksek olanlar ve tip 2 diyabet hastaları da bunu uygularken çok dikkatli olmalı ve karbonhidrat alımlarını sınırlı tutmalı. Çünkü aralıklı oruçta beslenme süresi kadar neyle beslenildiği de çok önemli.

Aralıklı oruç ile ilgili daha fazla şey öğrenmek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz:

Kaynak:

mindbodygreen.com