İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri, nedenleri ve önleme yolları

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri yaşadığınızı mı düşünüyorsunuz? Eğer cevabınız evet ise idrar yolu enfeksiyonu hakkında tüm merak ettiklerinizi yazımızda bulabilirsiniz.

İdrar yolu enfeksiyonu, kısaca mikroplardan kaynaklanan bir enfeksiyon olarak biliniyor. Bu mikroplar, mikroskop olmadan görülemeyecek kadar küçük organizmalar. Bu sağlık problemine genellikle bakteriler neden olur, ancak bazı durumlarda mantarlar ve virüsler de enfeksiyona yol açabilir. İdrar yolu enfeksiyonu, insanlarda en sık görülen enfeksiyonlar arasında yer alır. Bir idrar yolu enfeksiyonu idrar yolunun herhangi bir yerinde olabilir. İdrar yolu ise böbrekleriniz, üreterleriniz, mesaneniz ve üretranızdan oluşur. Enfeksiyon çoğunlukla alt kanalda sadece üretra ve mesanede gelişir. Bununla birlikte üst kanalda üreterleri ve böbrekleri de tutabilir. İdrar yolu enfeksiyonu nedir, idrar yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir, idrar yolu enfeksiyonu neden olur öğrenmek için okumaya devam edin.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

İdrar yolu enfeksiyonu nedir?

İdrar yolu enfeksiyonu, idrar yolunun herhangi bir bölümünde gerçekleşen enfeksiyonları tanımlamak için kullanılır ve üriner sistem enfeksiyonu olarak da adlandırılabilir. Sağlıklı bir insanın idrarında genelde mikrop bulunmaz. Bazen vücut dışındaki mikroplar çeşitli yollarla idrar yoluna girebilir ve enfeksiyona yol açabilir. Enfeksiyon üretrayı, mesaneyi, böbrekleri etkileyebilir. Sıklıkla görülen enfeksiyon türü ise mesanede gelişen sistittir.

İdrar yolu enfeksiyonu, geliştiği bölgeye göre farklı isimler alır. Bir diğer ifadeyle idrar yolu enfeksiyonu çeşitleri şunlardır:

• Sistit (mesane): Çok fazla idrara çıkma isteği duyabilirsiniz veya çiş yaparken ağrınız olabilir. Ayrıca alt karın ağrısı ve bulanık veya kanlı idrar da görülebilir.
• Piyelonefrit (böbrekler): Bu enfeksiyon türü sırtınızın üst kısmında veya yanlarda ateş, titreme, mide bulantısı, kusma ve ağrıya neden olabilir.
• Üretrit (üretra): Bu enfeksiyon ise idrar yaparken akıntıya ve yanmaya neden olabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir?

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri, idrar yolunun hangi bölümünün enfekte olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Alt yol enfeksiyonları, üretra ve mesaneyi etkileyebilir. Ve genellikle şu tür idrar yolu enfeksiyonu belirtileri ile kendisini gösterir:

• İdrara çıkma sırasında yanma
• Az ama sık idrara çıkma
• İdrara çıkma aciliyeti
• Kanlı idrar
• Bulanık idrar
• İdrarın kola veya çay gibi koyu renkli olması
• İdrarda keskin koku
• Kadınlarda pelvik bölgede ağrı
• Erkeklerde rektal ağrı

Üst sistem idrar yolu enfeksiyonları, böbrekleri etkileyebilir. Bakteriler böbrekten kana geçerse potansiyel olarak yaşamı tehdit edebilir. Ürosepsis adı verilen bu durum, tehlikeli derecede düşük kan basıncına, şoka ve ölüme neden olabilir. Bir üst sistem idrar yolu enfeksiyonu belirtileri şunları içerir:

• Üst sırt ve yanlarda ağrı ve hassasiyet
• Titreme
• Ateş
• Mide bulantısı
• Kusma

Erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu belirtileri

Erkeklerde üst sistem idrar yolu enfeksiyonu belirtileri tıpkı kadınlardakine benzer. Erkeklerde alt sistem idrar yolu enfeksiyonu belirtileri ise bazen hem erkekler hem de kadınlarda görülen ortak semptomlara ek olarak rektal ağrıyı da içerebilir.

Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu belirtileri

Alt sistem idrar yolu enfeksiyonu olan kadınlar yaygın semptomlara ek olarak pelvik ağrı yaşayabilir. Üst sistem enfeksiyonlarının belirtileri ise kadınlarda ve erkeklerde benzer olabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu neden olur?

Mesanenizin boşalmasını azaltan veya idrar yolunu tahriş eden herhangi bir şey enfeksiyona yol açabilir. Ayrıca idrar yolu enfeksiyonu yaşama riskini artırabilecek birçok faktör vardır. İdrar yolu enfeksiyonu nedenleri olarak da sayabileceğimiz bu faktörleri kısaca şöyle sıralayabiliriz:

• Ameliyat veya uzun süreli yatak istirahati sonrası hareket kısıtlılığı,
• Böbrek taşı,
• Daha önce idrar yolu enfeksiyonu geçirmiş olmak,
• Prostat büyümesi, böbrek taşları ve belirli kanser türlerinin neden olduğu idrar yolu tıkanıklıkları,
• Bakterilerin mesanenize girmesini kolaylaştırabilecek idrar sondalarının uzun süreli kullanımı,
• Diyabet, özellikle beslenmeye dikkat edilmiyorsa,
• Gebelik,
• Doğumdan itibaren anormal gelişmiş üriner yapılar,
• Zayıflamış bir bağışıklık sistemi.

Erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu nedenleri

Erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu neden olur? Erkekler için enfeksiyon risk faktörleri, kadınlarla aynıdır. Bununla birlikte prostat büyümesi, erkeklere özgü bir risk faktörü olabilir.

Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu nedenleri

Peki, kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu neden olur? Kadınlar için ek risk faktörleri bulunabiliyor. Eskiden kötü banyo hijyeni gibi bazı faktörlerin enfeksiyona neden olabileceği düşünülüyordu. Ancak günümüzde bu faktörün o kadar da etki gösteremeyeceği düşünülüyor (Son araştırmalar, tuvalete gittikten sonra hijyen için arkadan öne silmenin kadınlarda enfeksiyona yol açtığını gösteremedi). Üşütmek idrar yolu enfeksiyonu yapar mı? Veya cinsel ilişki idrar yolu enfeksiyonu yapar mı? Bu sorulara yanıt bulabilmek için kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu olası nedenlerini gelin yakından inceleyelim:

• Daha kısa üretra: Kadınlarda üretranın uzunluğu ve yeri enfeksiyon olasılığını artırabilir. Kadınlarda üretra hem vajinaya hem de anüse çok yakındır. Hem vajina hem de anüs çevresinde doğal olarak bulunabilen bakteriler, üretrada ve idrar yolunun geri kalanında enfeksiyona neden olabilir. Bu, bakterilerin mesaneye girmek için kat etmesi gereken mesafenin de daha kısa olduğu anlamına gelebilir.
• Cinsel ilişki: Cinsel ilişki sırasında kadın idrar yollarına yapılan baskı, bakterileri anüs çevresinden mesaneye taşıyabilir. Çoğu kadının cinsel ilişkiden sonra idrarında bakteri bulunabilir. Bununla birlikte, vücut genellikle bu bakterilerden 24 saat içinde kurtulabilir. 
• Sperm öldürücüler: Spermisitler enfeksiyon riskini artırabilir. Bazı kadınlarda cilt tahrişine neden olabilirler. Bu, mesaneye bakteri girme riskini artırır.
• Seks sırasında prezervatif kullanımı: Kayganlaştırılmamış lateks prezervatifler, cinsel ilişki sırasında kadınların cildini tahriş edebilir ve sürtünmeyi artırabilir. Bu da enfeksiyon riskini artırabilir. Bununla birlikte, prezervatif cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yayılmasını azaltmak için önemlidir. Prezervatifin neden olduğu sürtünmeyi ve cilt tahrişini önlemeye yardımcı olmak için yeterli miktarda kayganlaştırıcı kullandığınızdan ya da vajina girişinin yeterince kaygan olduğundan emin olmalısınız.
• Diyafram: Diyafram, bir kadının üretrasına baskı yapabilir. Bu da mesane boşalmasını azaltabilir.
• Östrojen seviyelerinde azalma: Menopozdan sonra östrojen seviyenizdeki azalma vajinanızdaki normal bakterileri değiştirebilir. Bu, enfeksiyon riskini artırabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu nasıl geçer?

Tüm bu bilgiler ışığında idrar yolu enfeksiyonuna ne iyi gelir? İdrar yolu enfeksiyonu, nedenine bağlı olarak tedavi edilir. Doktorunuz, öncelikle tanıyı doğrulamak için kullanılan test sonuçlarından hangi organizmanın enfeksiyona neden olduğunu belirler. Çoğu durumda, enfeksiyona neden bakteridir. Bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar, genelde antibiyotiklerle tedavi edilir.

Bazı durumlarda enfeksiyonun nedeni virüsler veya mantarlar da olabilir. Viral enfeksiyonlar, antiviral adı verilen ilaçlarla; mantara bağlı enfeksiyonlar ise antifungal adı verilen ilaçlarla tedavi edilir.

İdrar yolu enfeksiyonunun tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar yayıldıkça daha şiddetli hale gelebilir. Alt idrar yolunda meydana gelen enfeksiyonlar genellikle kolayca tedavi edilebilir. Üst idrar yoluna yayılan bir enfeksiyonun tedavisi ise daha zordur ve kanınıza yayılarak sepsise neden olma olasılığı vardır. Eğer idrar yolu enfeksiyonu yaşadığınızdan şüpheleniyorsanız mümkün olan en kısa sürede doktorunuzla iletişime geçin. Basit bir muayene ve idrar veya kan testi, uzun vadede sizi birçok sorundan kurtarabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu nasıl önlenir?

Olası idrar yolu enfeksiyonunu önlemek için şu önlemleri alabilirsiniz:

• Günde 6- 8 bardak su için.
• İdrarınızı uzun süre tutmayın.
• Herhangi bir belirti yaşıyorsanız mutlaka doktorunuzla konuşun.

İdrar yolu enfeksiyonları, kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Yukarıdaki gibi bazı basit önlemler ve risk faktörlerini ortadan kaldırmak olası enfeksiyonu önlemeye yardımcı olabilir.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

İlginizi çekebilir: İdrarınız sağlığınız hakkında sandığınızdan çok daha fazla şey söylüyor

Kaynaklar: Healthline, Web MD