Sosyal ortamlarda kendinizi nasıl hissediyorsunuz, rahat mı yoksa sıkılmış mı? Ya da kalabalık gruplara dahil olmayı mı yoksa iki üç kişilik çekirdek bir grup ile mi zaman geçirmekten daha çok keyif alıyorsunuz? Belki de sadece tek başınıza kalmaktan da hoşlanıyor olabilirsiniz… Cevaplarımız değişiyor olsa da sosyal ortamlara dahil olma tercihlerimiz yani içe dönüklük ve dışa dönüklük özelliklerimiz kişiliğimiz hakkında ipuçları taşıyor.

Psikoloji alanında akla ilk gelen isimlerden biri olan Carl Jung, 1900’lü yıllarda içe dönüklük ve dışa dönüklük kavramlarını ortaya çıkararak insanların sosyal tercihlerinin enerjileri üzerindeki etkisini inceledi. Jung, kişinin içe dönük veya dışa dönük olmasını, sosyal tercihlerine göre enerjilerinin artması ya da azalmasına göre tanımladı. Şöyle ki, içe dönük kişilerin enerjilerini toplamak için kendi içlerine dönmeyi yani kendisiyle kalmayı tercih ederken dışa dönük kişilerin kendilerini şarj etmek için başkalarıyla etkileşim halinde olmaya ihtiyaç duyduklarını ortaya çıkardı. Bu kısa tanımdan hemen sonra içe dönük mü yoksa dışa dönük mü olduğunuz konusunda cevaplar kafanızda belirlemeye başlamış olabilir. Fakat, konu bu kadarla sınırlı değil.

2011 yılında Psikolog Jennifer Grimes, içe dönüklüğü 4 farklı türe ayırdı: Sosyal içe dönük, düşünceli içe dönük, kaygılı içe dönük, çekingen veya ölçülü içe dönük. Bu yazımızda içe dönüklüğün dört farklı türünü, kişilik özelliklerini ve sosyal hayatta daha mutlu olmalarını sağlayacak ipuçlarını konuşacağız.

Sosyal içe dönük kişilik özellikleri

İçe dönüklük denildiğinde çoğumuzun ilk aklına gelen tür, aslında sosyal içe dönüklüktür. Yalnız zaman geçirmeyi seven, kendi arkadaşlıklarından keyif alan kişiler, sosyal içe dönüklerdir (social introverts). Yalnızlığa büyük önem verirler. Kalabalık ortamlardan, partilerden, büyük toplantılardan hoşlanmazlar fakat aileleriyle, yakın arkadaşlarıyla, küçük gruplar halinde bir araya gelmekten de keyif alırlar. Kendileri ile kalmak onları mutlu eder. Sosyal kaygılı içe dönükler ile karıştırılabilen bu grup sosyal kaygı yaşayan insanların aksine yalnız kalmayı bilinçli olarak tercih ederler; yani sosyal ortamlarda bulunmaktan endişe ettikleri için kaçmazlar veya utangaç değildirler. Zevk aldıkları için yalnız olmayı seçerler. Tıpkı sosyal hayatlarındaki gibi romantik ilişkilerde de sık sık yalnız kalmaya ihtiyaç duyarlar.

Sosyal içe dönükler için sosyalleşme ipuçları: Başkalarını mutlu etmek için kalabalık etkinliklere katılarak kendinizi yormayın. Enerjinizi şarj etmek için içe dönük doğanıza zaman ayırın. Sizi anlayan ve olduğunuz gibi kabul eden aileniz ve yakın arkadaş grubuyla iletişiminizi koparmayın.

Düşünceli içe dönük kişilik özellikleri

Düşünceli içe dönükleri hem yalnızlığı hem düşünmeyi sevenler olarak değerlendirmek mümkün. Düşünceli içe dönük kişiler (thinking introverts) kendilerini yansıtabilmek ve fikirlerini daha yaratıcı bir şekilde ortaya koyabilmek için yalnız kaldıklarında düşünmeyi tercih ederler. Kendilerine eleştirel bir düşünce tarzı ile yaklaşırlar; içsel fantezi dünyalarında zaman harcamaktan keyif alırlar. Düşünceli içe dönükler aynı zamanda entelektüel içe dönükler olarak da değerlendirirler. Derin düşüncelere dalarak kendileri ile baş başa zaman geçirirler. “Daydreamer”, düş kurucular olarak da tanınırlar.

Düşünceli içe dönükler için sosyalleşme ipuçları: Düşüncelerinize her zaman güvenin. Zihinsel sığınağınıza kaçmak için kendinize zaman yaratın. Acele kararlar vermemek, sorularını telaşla cevaplamamak için düşünmeye ihtiyacınız olduğunu dile getirin. Kitap okumak, yazı yazmak, müzik dinlemek gibi yaratıcı düşünme becerilerinizi geliştirici etkinliklere yönelin.

Kaygılı içe dönük kişilik özellikleri

Endişeli ya da kaygılı içe dönükler (anxious introverts), sosyal içe dönüklerin aksine diğer insanların yanında kendilerini rahat hissetmedikleri için kalabalık ortamlardan kaçınma eğilimindedirler. Sosyal becerilerine pek fazla güvenmedikleri için yalnız kalmak isterler. Endişeli halleri genellikle yalnız kaldıklarında da azalmaz; çünkü geçmişte iyi gitmemiş veya halihazırda ters gitme ihtimali olan her şeyi düşünerek kafalarında daha da büyütürler ve bu da endişelerini daha da tetikler. Kalabalık ortamlara girmeleri gereken davetlere, toplantılara, büyük etkinliklere katılmazlar. Yaşadıkları yüksek kaygı, düşük benlik algısına ilişkin düşünce kalıplarını daha sert inşa eder. İnsanların yanında kendilerini garip ve utangaç hissettikleri için kendi kabuklarına çekilirler.

Kaygılı içe dönükler için sosyalleşme ipuçları: Konfor alanınızdan fazla uzaklaşmadan ama kabuğunuzun içinde de hapsolmadan yapabileceğiniz etkinlikler bulun. Sosyal ilişkilerinizi güçlendirmek ve yeni ilişkiler inşa edebilmek için yakın arkadaşlarınızın bulunmak istediğiniz ortamlara dahil olmasını rica edin. Değiştiremeyeceğiniz, geçmişte kalmış olayları tekrar tekrar düşünmeye başladığınızda odağınızı değiştirin.

Ölçülü içe dönük kişilik özellikleri

Ölçülü içe dönükleri anlayabilmek için denize girmeden öne kıyıda sadece ayaklarımızı sokup beklediğimiz zamanları düşünebiliriz. Ölçülü içe dönükler (restrained introverts), kaygılı içe dönüklerin aksine insanlar ile birlikte olmak isterler, sosyal etkileşimden korkmazlar. Sadece oldukça seçici davranırlar. Kendilerini tamamen ortaya koymadan önce geri planda kalarak ısınma turları atarlar. Güvenlerini kazanmayı başarmış insanlarla birlikte olmaktan keyif alırlar. Harekete geçmeden önce düşünmeye ihtiyaç duyarlar, bu nedenle anlık kararlar vermezler, aksiyon almaları için uzun zaman gerekir.

Ölçülü içe dönükler için sosyalleşme ipuçları: Yeni tanıştığınız insanlara karşı ilk başta sıkıcı görünüyor olmanızı dert etmeyin, sizin güveninizi kazanmayı başarırlarsa tutkulu ve eğlenceli yanınızı da keşfedebilirler. Her ne kadar kontrollü olmayı sevseniz de bazen düşünme kısmını biraz kısa tutarak aksiyonlarınızı hızlandırabilirsiniz.

İçe dönük bir kişilik özelliğiniz olduğunu düşünüyorsanız ama hangi türün sizi daha iyi tanımladığından emin olamıyorsanız “Hangi tip içe dönüksünüz?” testini çözebilir, çıkan sonuca göre özelliklerinizi yeniden değerlendirebilirsiniz.

Kaynak: The Cut, Mind Body Green

İlginizi çekebilir: Algılar değişiyor: İçe dönük olmanın gizli gücünü keşfedin