İç mekan hava kalitesi: Yemek yaparken oluşan gazlardan korunmanın yolları

Günümüzün neredeyse her anını evlerimizde geçirdiğimiz, upuzun bir kış mevsimini geride bırakmak üzereyiz. Değişen yaşam koşullarıyla birlikte yeni düzene adapte olmamızı da gerektiren bu uzun süreç; pek çoğumuzun, evimizi yalnızca iş ve sosyal hayattan geri kalan zamanlarda vakit geçirdiğimiz bir yer olmakta çıkarıp, her yönüyle bir yaşam alanı olarak görmemizi sağladı. Bu dönemde kimimiz kendimize daha çok zaman ayırdık, kimimiz yaratıcı aktivitelere yöneldik, kimimiz hobilerimizi geliştirdik… Hepimizin zevkle yaptığı ortak aktivitelerden birisi ise evde yemek pişirmekti.

Pandemi döneminin en popüler aktivitelerinin başında evde yapılan ekşi mayalı ekmekler vardı. Diğer yandan bu dönemde online verilere göre “tarif” aramaları da şimdiye kadarki en yüksek arama hacmine ulaşıp istatistikleri ikiye katladı.

Lezzetli, sağlıklı tarifler denemek ve yemek yapmak bedenimizi olduğu kadar ruhumuzu da besleyen, oldukça keyifli bir aktivite. Ancak yemek pişirmenin iç mekan hava kalitesi üzerindeki etkilerini göz ardı etmememiz gerekiyor.

Yemek yaparken oluşan zararlı gazların sağlığınızı nasıl etkilediğinin farkında mısınız?

Kısıtlamalar hafiflemeye, havalar güzelleşmeye başlamış olsa da, pek çoğumuz hala dışarıda çıkmaya ve dış mekan aktivitelerine katılmakta tereddüt ediyoruz. Ne var ki, evimizde geçtiğimiz zaman arttıkça, kirleticilerin de artmasına ve virüslerin yayılarak kronik hastalıklara bağlı şikayetlerin de artmasına neden oluyor. Özellikle mutfakta kullanılan temizlik ürünleri Uçucu Organik Bileşikler (VOC) yayarken; farklı pişirme yöntemleri ve pişirme sırasında oluşan duman ve koku salınımıyla birlikte havada partiküller oluşabiliyor.

Pişirdiğiniz yemek türü, pişirme şekliniz ve kullandığınız ev aletleri, kirletici seviyelerini etkiliyor. Mutfakta, ultra ince parçacıkların konsantrasyonu yemek pişirildikten sonra 10 ile 40 kat daha yüksek olabilirken, yemek pişirildiğinde oluşan küçük partiküllerin, kirliliğin yüzde 62’sine neden olduğu tahmin ediliyor.
Yiyeceklerin pişirilme şekli de mutfaktaki hava kirliliğini etkileyebiliyor. Yiyecekleri ızgara yapmak ve kızartmak gibi yağ bazlı pişirme yöntemleri, daha ince parçacıklar ürettiğinden haşlama veya buharda pişirme gibi su bazlı pişirme yöntemlerinden daha kirletici olabiliyor.
Yemek pişirmede kullanılan yağ türü de kirletici seviyelerini etkileyebiliyor ve genel olarak daha yüksek duman sıcaklığına sahip yağlar daha düşük seviyelerde partikül madde üretiyor. Araştırmalar, zeytinyağının en kötü suçlulardan biri olduğunu ve en yüksek partiküllü maddeleri serbest bıraktığını gösteriyor.
Pişirme sırasında kullanılan ısıtıcı aletler de hava temizliğini fazlasıyla etkiliyor. Örneğin 2001 California Hava Kaynakları Kurulu araştırmasına göre, fırınlar en büyük kirlilik nedenlerinden. Özellikle yiyecek atıkları fırın içerisinde yandıkça, havaya potansiyel olarak zararlı partikül madde konsantrasyonları, Azot Dioksit, karbon monoksit ve formaldehit salınıyor.

Yemek yaparken yükselen kokular genellikle iştah açıcı olsa da, bu kokular bazı istenmeyen hava kirleticileri de beraberinde getiriyor. Peki kokular konusunda endişelenmenize gerek kalmadan en sevdiğiniz yemekleri pişirmenin tadını nasıl çıkarabilirsiniz?

4 Şubat Perşembe günü Dyson tarafından düzenlenen ve Ünlü Şef Somer Sivrioğlu ile Dyson Tasarım Mühendisi Sam Taylor’ın katıldığı dijital etkinlikte, yemek yaparken maruz kaldığımız kirleticilerden ve uygulayacağımız basit ipuçlarıyla hava kalitesini iyileştirme yöntemlerinden bahsedildi. Yemek pişirmenin neden olduğu kirliliği en aza indirmek ve iç mekan hava kalitesini yükseltmek için Sam Taylor’un önerileri şöyle:

Fırın gibi pişiricilerin, mutfağımıza doğru şekilde kurulduğundan ve havalandırıp bakımının yapıldığından emin olun.
Mümkün olduğunca elektrikli pişiricileri tercih edin, fazla yağlı yiyecekler daha çok kirlilik üretme eğiliminde olduğundan mümkünse daha yağsız et kullanın, kızartma veya ızgara gibi yağ bazlı pişirme yerine haşlama veya buharda pişirme gibi su bazlı pişirme yöntemini tercih edin.
Yemek pişirirken, kirliliği en aza indirmek için sıcaklığı düşürmeye çalışın.
Kızartma yapıyorsanız, daha az kirletici özellikli kızartma yağı kullanın.
Dışarıdaki hava yeterince temizse yemek pişirirken pencereyi açabilir veya hava temizleyiciler yardımıyla kirletici maddeleri filtreleyebilirsiniz.

Yemek pişirme sırasında havaya yayılan kirleticileri yakalayıp yok etmenin en etkili yollarından biri de HEPA sertifikalı partikül filtresine sahip Dyson hava temizleyici fanlar. Dyson’ın çift katmanlı filtrasyonu, gaz emilimini artırmak için Tris ile kaplanmış, oldukça etkili bir aktif karbon filtresiyle birleştiriyor ve hem havadaki koku kaynağının hem de kokunun iç mekandan uzaklaştırılmasını sağlıyor. Dyson Pure Hot+Cool™ hava temizleyici fan, iç alandaki alerjen ve zararlı maddeleri tespit ediyor. HEPA filtresi sayesinde 0,1 mikron boyutundaki zararlı partiküllerin bile yüzde 99,95’ini hapsediyor ve odaya temizlenmiş hava yayıyor. Dengeli bir hava akışı için Air Multiplier™ teknolojisi kullanan ürünler termostat ısı kontrolüyle otomatik olarak odayı hedef sıcaklıkta tutuyor. Bulunduğu ortamı kışın ısıtıyor, yazın serinletiyor.

Dyson teknolojisi, her yeri kolaylıkla temizlemeye olanak tanıyan hafif, kablosuz süpürgeleriyle de yemek pişirme sürecinize eşlik ederek, mutfağınızın temiz ve hijyenik kalmasını sağlıyor. Dyson kablosuz süpürgeler birçok farklı başlık seçeneğiyle, en yüksek raflardan, yerdeki en dip köşelere kadar rahatlıkla ulaşabiliyor. Yaptığınız yemeğin kırıntılarını ve kirlerini anında temizleyerek gönül rahatlığıyla yemek yapmanıza yardımcı oluyor. Dyson’ın en akıllı ve en güçlü kablosuz süpürgesi Dyson V11™, özel dijital motorundan aldığı güçle çalışıyor. 6 katmanlı filtre sistemi sayesinde ince toz parçacıklarını yakalamada oldukça etkili olan ürün, 0,3 mikron kadar küçük partikülleri yüzde 99,99 oranında hapsediyor. Kablosuz teknolojisiyle evinizin her köşesini kolayca temizlemenizi sağlayan süpürgenin LCD ekranı; seçilen güç modunu, kalan çalışma süresini, filtre bakımı zamanlamasını da anlık göstererek evinizde akıllı temizliğin keyfini yaşatıyor. Çift takılıp çıkarılabilir pil takımı, makinenin çalışma süresini 120 dakikaya kadar uzatıyor ve kesintisiz temizlik garantisi veriyor.

Bu içerik Dyson katkılarıyla hazırlanmıştır.