Hiper empati sendromundan muzdarip olabilir misiniz?

Empati, insan ilişkilerinde köprüler inşa etmemizi, duygusal bağlar kurmamızı ve karşılıklı anlayışı artırmamızı sağlayan harika bir yetenek. Ancak, bazılarımız empati konusunda olması gerekenden daha yoğun duygular yaşayabiliyoruz. Şöyle ki, çok fazla empati kurarak kendimizden ödün verebiliyor, iyi bir şey yaptığımızı zannederken aslında kendimize zarar verebiliyoruz.

Hiper empati sendromu veya aşırı empati olarak tanımlanan bu durum, başkalarının duygu ve durumlarını anlayışla karşılamanın ötesinde onların yaşadıklarını tıpkı bir sünger gibi kendimize çekme durumumuzu anlatıyor. Peki, hiper empati sendromuna sahip olup olmadığımızı nasıl anlayabiliriz ve bu durumdan nasıl kendimizi kurtarabiliriz?

Hiper empati sendromu nedir, nasıl anlaşılır?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, hiper empati sendromu, empati yeteneğinin normalden çok daha güçlü, çok daha yoğun olduğu durumları anlatmak için kullanılıyor.

Hiper empat olan kişi, diğer insanların duygusal deneyimlerine kendinden fazla odaklanır ve onların hislerini daha derinden anlamaya çalışır. Onların acılarına karşı kendi içinde daha güçlü bir tepki verme eğilimi gösterebilir ve bu duygusal yükleri taşımakta zorlanabilir.

Eğer siz de benzer deneyimler yaşadığınızı düşünüyorsanız hiper empati sendromuna sahip olup olmadığınızı anlamak için şu belirtilere dikkat edebilirsiniz:

• Gereğinden fazla duyarlı olma,
• Başkalarına karşı aşırı bağımlılık hissetme,
• Ani duygu değişimleri,
• Yüksek stres,
• Sosyal anksiyete,
• Zayıf benlik algısı,
• Takıntılı olma,
• Aşırı koruyuculuk ve
• Sınırları koruyamama hiper empati sendromunun en belirgin semptomları arasındadır.

“Hiper empatlar, yalnızca duygularınızı hissetmekle kalmazlar. O kadar güçlü hissederler ki bu duygu onlarda derinlere yerleşebilir ya da kendi duygularını gözden kaçırmalarına neden olabilir.” -Dr. Lorenzo Norris

İlginizi çekebilir: Empatların özellikleri: Empat olup olmadığınızı anlamanın yolları ve empat testi

Eğer bu belirtiler sizinle uyuşuyorsa siz de hiper empat olabilirsiniz. Fazla empatik olmanın zararlı olmayacağına kendinizi inandırmaya çalışsanız da bu durum sizin uzun vadede çok fazla yıpranmanıza ve sürekli olumsuz duygularla mücadele etmek zorunda kalmanıza neden olabilir. Duygusal ve zihinsel sağlığınızın bozulmasının yanı sıra yoğun stres, anksiyete, sınır ihlali gibi nedenlerden hızlı kalp çarpıntısı, nefes darlığı gibi fiziksel sıkıntılar da yaşayabilir, bütüncül sağlığınızı tamamen tehlikeye atabilirsiniz.

Öte yandan, hiper empati sendromu yalnızca onu yaşayan kişi için değil çevresindeki bireyler için de olumsuz süreçler doğurabilir. Aşırı empati gösterirken kişi, karşısındaki kişinin sınırlarını ihlal edebilir, tam anlamıyla ‘üstüne vazife olmayan’ durumların içerisine dahil olmaya çalışarak karşısındaki kişi ile ilişkisine zarar verebilir. Bu çatışma, ilişkilerin bozulmasına, hiper empatın çevresinden uzaklaştırılmasına da neden olabilir.

Tüm bu nedenlerden dolayı hem size hem ilişkilerinize zarar veren hiper empati sendromundan kurtulmanız önemlidir. İşte bu konuda yapabilecekleriniz…

Hiper empati sendromu ile başa çıkmaya yardımcı ipuçları

Psychology Today’de yazan psikolog Dr. Marcia Reynolds, her hiper empat için spesifik bir tedavi yönteminin olmadığını, ancak kişilerin aşırı empati gösterdikleri zamanda, duygusal yük altında ezilmeyi önlemek ve duygularını kontrol altına almak için bazı yöntemlerden faydalanabileceklerini söylüyor ve şu egzersizi öneriyor:

• Rahatlayın: Derin nefesler alıp verin, vücudunuzdaki gerilimi gevşetin.
• Bağlantıyı koparın: Zihninizdeki tüm düşünceleri temizleyin, kendinizi fiziksel ve zihinsel olarak ortamdan uzaklaştırın.
• Merkezlenin: Farkındalığınızı kendi merkezinize aktarın. Nefes alışverişlerinizi yaparken göbeğinizin hemen altında kendi merkezinizi hissedin.
• Odaklanın: Nasıl hissetmek istediğinizi temsil eden bir veya birkaç anahtar kelime seçin ve onlara odaklanın.

Dr. Reynolds’a göre bu adımlar, sizi aşırı empati göstermekten koruyabilir ve dikkatinizi kendinize vermenizi sağlayabilir.

Bu anlık adımların yanı sıra doğada daha fazla zaman geçirmek, kendinizle baş başa kalacağınız daha fazla zaman yaratmak, kişisel bakımınıza özen göstermek, sınırlar belirlemek ve onları korumak, gerekiyorsa bir uzmandan yardım almak da hiper empati sendromu ile başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

Unutmayın, empati doğru kullanıldığında ilişkileri geliştiren bir beceri olsa da aşırı olduğunda sağlıksız ve dengesiz ilişkilere, yıpratıcı duygulara neden olabilir. Bu durumun farkında olmak ve önlem almak, hem sizi hem de ilişkilerinizi iyileştirmek için ilk adım olabilir. Eğer yukarıdaki belirtilere rağmen hiper empat olup olmadığınızı fark edemiyorsanız,

Judith Orloff’un The Empath’s Survival Guide: Life Strategies for Sensitive People isimli kitabında yer alan hiper empat testine de göz atabilirsiniz. Kitabı incelemek veya satın almak için tıklayabilirsiniz.

Son olarak Başkalarının duygularına duyarlı bir empat olarak kendinizi nasıl korursunuz? yazımıza da göz atmayı unutmayın!