Hıdırellez’in hikayesi nedir, nasıl kutlanır?

Bu yıl baharın kendini ağırdan sattığı bir gerçek… Cemreler düştü, bahar temizlikleri yapıldı derken Mart ayında gördüğümüz güneşli günler Nisan ayında yerini bol yağmurlu, fırtınalı ve rüzgarlı havalara bıraktı. Ama nihayet geç kalan bahar, ufukta göründü ve Hıdırellez zamanı geldi! Hıdırellez, Hıdrellez veya Ruz-Hızır yani Hızır Günü olarak adlandırılan bu özel gün, Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar’da bahar mevsiminde kutlanan bayramlardan biri. Gelin, bu günün anlamına, önemine ve kutlama ritüellerine daha yakından bakalım.

Hıdırellez Günü’nün hikayesi

Hıdırellez’in ortaya çıkışı ile ilgili çeşitli hikayeler ortaya atılmış olsa da bu günün en yaygın olarak bilinen ve inanılan hikayesi Hızır ile İlyas’ın yeryüzünde buluşmaları ile ilgilidir. Hızır, İslam dininde önemli bir kutsal figürdür. İnsanların dualarını kabul ettiği ve dileklerini gerçekleştirdiği düşünülen bir figürdür. İlyas ise, Yahudi, Hıristiyan ve İslam dinlerinde önemli olan bir kutsal figürdür. Ayrıca İlyas, özellikle yağmurları çağırmak için yapılan dualarla ilişkilendirilir.

Bu gün, dünya genelinde sıkıntıya düşen insanların yardımcısı olduğuna inanılan Hızır ile denizlerin hükümdarı olduğuna inanılan İlyas’ın dünyada buluştuğu gün olarak kabul edilir ve kutlanır. Bir başka inanca göre ise Hızır isim değil, lakaptır ve Hızır ile İlyas aslında aynı kişidir.

İslam’da yer alan Hızır inancına göre; darda olanların, sıkıntı yaşayanların yardımına Hızır koşar ve onlara bolluk, bereket, şifa getirir; Hızır, onlar için kurtarıcı bir güçtür. Kurtarıcının veya kurtarıcıların gelip insanlara umut olduğu o gün, bayram olarak kutlanır ve çok eski zamanlardan bugüne yaşatılmayı başarmış birtakım geleneklere sahiptir.

Hıdırellez ne zaman?

Hıdrellez günü, Gregoryen takvimine göre 6 Mayıs, Rumi takvime göre ise 23 Nisan’da gerçekleşir. Hıdrellez, yaz ve kış mevsimleri arasındaki geçişi simgeler ve kışın sonu ile yazın başlangıcını işaret eder. Bu nedenle Türkiye’de Hıdrellez Bayramı, 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanır.

Türkiye başta olmak üzere, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan gibi Türk dünyasındaki topluluklar tarafından kutlanır. Hıristiyanlar tarafından da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul edilen bu gün, Rum Ortodokslarca Aya Yorgi, Katolikler tarafından ise Aziz George günü olarak kutlanır.

Hıdrellez nasıl kutlanır?

Hıdrellez kutlamaları Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir çünkü baharın gelişiyle birlikte yenilenme, temizlenme ve yeni başlangıçlar yapma fikrini sembolize eder. Ayrıca Hıdrellez, topluluklar arasındaki dayanışmayı ve birlikteliği de pekiştirir. Bir arada olmanın gücünü gösterirken insanların eğlenerek keyifli ritüelleri birlikte yapmasını sağlar.

Hıdrellez’in kutlanmasının nedeni, Hızır ve İlyas’ın bu günde dünyaya inerek, insanların dualarını kabul ettiğine inanılmasıdır. Bu nedenle, bu günde insanlar dualarını edip, dileklerini dile getirerek, yeni bir başlangıç yapmak istedikleri şeyler için şans ve bereket isterler.

Hıdrellez kutlamaları genellikle açık havada yapılır ve çeşitli etkinliklerle kutlanır. Bayramın en önemli özelliği, baharın gelişini kutlamak ve yeni bir başlangıç yapmak için yapılan ritüellerdir. Bu ritüeller arasında ateş yakma, dans etme, dualar etme, şarkılar söyleme, dilekler dileyip dilek ağacına bağlama, gülün dibine ekme gibi gelenekler yer alır.

Hıdrellez bayramının en önemli ritüellerinden biri, ateş yakmaktır. Bu ritüel, insanların eski kötü alışkanlıklarından ve kötü ruhlardan arınmak için ateşin yanında dans etmesi ve şarkı söylemesiyle gerçekleşir. Ateş, yeni bir başlangıç için tüm kötülükleri yok ederken, insanların dualarını ve dileklerini de iletebilmelerini sembolize eder.

Geniş alanlarda panayır tadında kurulan Hıdırellez alanlarında büyük çaplı ateşler yakılır ve insanlar sırayla bu ateşin üzerinden atlar. Benzer bir şekilde insanlar kendi mahallelerinde veya apartmanlarının önünde bir araya gelerek de ateş yakarak kendi ritüellerini gerçekleştirebilirler.

Öte yandan, tıpkı ateşten atlama kadar yaygın olan bir diğer Hıdrellez geleneği ise bir kağıda dilekleri yazıp o kağıdı gülün altındaki toprağa gömmektir. İnsanlar bu şekilde dileklerinin gerçekleşeceğine inanırlar.

Daha önce Hıdrellez kutladıysanız siz de kendi bayram ritüellerinizi bizimle paylaşmayı veya bu yıl dilek kağıtlarınızı hazırlamayı unutmayın!

İlginizi çekebilir: Bahar ekinoksu nedir? Ne anlama gelir? Ritüelleri nelerdir?