Eğer düzenli olarak tartılıyorsanız, daha önce pek çok kez kilonuzun belirli bir aralıkta değiştiğini fark etmiş olmalısınız. Örneğin, geçen hafta içine rahatlıkla girdiğiniz bir jean, bu hafta üzerinize sıkı gelmiş olabilir. Ya da normalde üstünüze tam oturan o kurtarıcı elbise, bugün günlük hareketlerinizi kısıtlamaya başlamış olabilir. Aslında, insanın bile bir günü diğerini tutmazken tartıda gördüğümüz sayının sürekli aynı seyretmesini beklemek de pek mümkün değil.
Sonuçta hormonlar, su tüketimi, aksayan diyet programı ya da stres gibi sayısız faktör bu dalgalanmalar üzerinde etkili. Bu durum her ne kadar bazen fazla sinir bozucu olsa da vücudunuzun normal işleyişini kavramanızı sağlayabilir. Ama her şeyde olduğu gibi tartıda gördüğünüz kilo farklılıklarında da normal kabul edilen bir aralık var.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Kilo dalgalanmalarının ne kadarı normal?
Tartıda gördüğünüz kilo dalgalanmaları bazen sadece bir öğünü fazla kaçırmakla ilgiliyken bazen ortada hiçbir şey yokken oluşuyormuş gibi gelebilir. Yani, o gün egzersiz ve beslenme rutininizi düzgün şekilde uygularsınız. Fakat tartıya çıktığınızda karşılaştığınız senaryo normalden 2-3 kilo fazla olduğunuzu gösterir.
Bu tür kilo dalgalanmalarının birçoğu kısa sürelidir ve genellikle vücudun su tutma kapasitesiyle ilgilidir. Özellikle günlük egzersiz rutinindeki sekmeler ve stres seviyelerindeki değişiklikler, zaman zaman birkaç günden daha uzun süreli dalgalanmalar yaratabilir. Çoğu durumda 2-3 kiloyla sınırlı olan dalgalanmalar ise süreye ve vücuttaki hormon seviyelerine bağlı olarak 5-6 kiloya kadar çıkabilir. Bazen aşırı cesaret kırıcı olan bu iniş çıkışlar, aslında tamamen normaldir ve sanılandan çok daha yaygındır. Yine de kilonuzun düzenli takibini yapıyorsanız, tartıda gördüğünüz değerin tüm hikayeyi anlatmadığını da bilmek isteyebilirsiniz.
Kilo dalgalanmalarının arkasındaki nedenler
Kilo dalgalanmaları, tipik olarak beslenme düzeni ve fiziksel aktivite gibi yaşam tarzı alışkanlıklarıyla ilişkilendirilir. Bu noktada günün hangi saati tartıldığınız da önemlidir. Vücut, gece boyunca su kaybettiği için sabahları tartıda çıkan sonuç akşama göre düşük olma eğilimindedir. Sadece tartıya çıkma saatini düzenleyerek bile yaşadığınız kilo değişikliklerinin o kadar da fazla olmadığını anlayabilirsiniz.
Ancak kilo, birçok başka faktörden de etkilenir. Dolayısıyla yaşadığınız ufak değişikliklerin altında şu potansiyel nedenler yatıyor olabilir:
Sıvı tutulumu
İnsan vücudunun yaklaşık %70’i sudan oluşur. Bu nedenle tartıdaki kaymalardan genellikle su içeriğindeki değişiklikler sorumludur. Fazla tuzlu gıdalar yemek veya karbonhidrat tüketiminde aşırıya kaçmak, vücuttaki su tutulumunu kısa süreliğine artırarak ödem yapabilir. Bazı bitkiler ve doğal diüretikler ise tam tersi etki yaparak su kaybını hızlandırabilir ve kiloda hafif düşmelere neden olabilir.
Beslenme ve sindirim
Gıda alımı ve sindirim kilo dalgalanmalarının bir diğer bariz nedenidir. Tüketilen her gıdanın belirli bir ağırlığı vardır. Bu besinler sindirilene kadar vücutta kaldığından özellikle beslenmenin ilk anında kiloda artışa yol açabilir. Ancak genellikle kabızlık gibi sorunların olmaması halinde, sindirim sonucu vücut tekrar kendi kilosuna döner.
Fiziksel aktivite
Fiziksel aktivite sonucu terleyen vücut su kaybetmeye başlar, bu da kilonun geçici olarak düşmesine yol açabilir. Yoğun egzersiz sonrası ise kaslar en kısa sürede iyileşmek için normalden fazla su tutma eğiliminde olabilir. Her iki durum da kiloda ufak dalgalanmalar oluşturabilir.
Hormon değişiklikleri
Adet döngüleri başta gelmek üzere, hormon seviyelerinde değişime yol açan her durum kilo dalgalanmaları üzerinde etkilidir. Çünkü hamilelik ve menopoz gibi süreçlerin tümü hem vücuttaki su tutulma seviyesinde, hem de metabolizma hızında değişikliklere neden olur.
Stres
Yüksek stres seviyeleri herkes üzerinde farklı etkiye sahiptir. Kimileri yoğun stres altında çözümü fazla yemek yemede bulurken, bazı insanlar iştah kaybı yaşayabilir. Stresin uzun süreli olmaması halinde yol açtığı bu etkiler de geçicidir. Fakat uzun süreli stres kalıcı kilo değişikliklerinin yanı sıra pek çok ek problem doğurabilir.
Alkol tüketimi
Alkol, vücuttaki dehidrasyonu artırarak kilonun düşmesine neden olabilir. Fakat pek çok alkol yüksek kalorilidir ve aynı zamanda iştahı artırma riski taşır. Dolayısıyla alkolün aşırı tüketimi, günlük kalori alımını artırarak vücuttaki kilo dengesini bozabilir ve genel sağlık durumunu ilgilendiren sorunlara yol açabilir.
Uyku
Yetersiz veya düzensiz uykunun vücuttaki olumsuz etkileri oldukça fazladır. Bunlardan biri de açlık hormonları seviyesindeki artıştır. Bu hormonların normalden fazla salınımı, yemek yeme isteğini artırabilir. Ayrıca uzun süreli uyku problemlerinin strese sebep olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bu sürecin devam etmesi sonucu kalıcı kilo artışı da gözlenebilir.
Bunların yanı sıra; sezonluk değişiklikler, vücut sıcaklığı, ilaç kullanımı ve hastalık gibi birçok ek faktör de geçici kilo farkları oluşturabilir. Ufak kilo dalgalanmaları genellikle normal kabul edilse de kilonuzda ortada bariz bir neden olmaksızın ciddi değişiklikler fark ediyorsanız, altta yatan nedenleri tespit etmek adına bir sağlık uzmanıyla görüşmek isteyebilirsiniz.
Kaynaklar: verywellhealth, health.clevelandclinic
İlginizi çekebilir: Yağ hücrelerinin hafızası kilo vermenin engeli olabilir mi?