Hayatta mutluluk ve anlam arasındaki farklılıklar

Hayatın anlamı ve mutluluğun peşinden koşmak, en önemli iki motivasyon kaynağımızdan biri. Pozitif psikoloji alanında yapılan birçok araştırma da hayatın anlamı ve mutluluğun, iyi hissedebilmek için vazgeçilmez unsurlar olduğunu gösteriyor. Bu açıdan bakıldığında mutluluk ve anlam sıkı sıkıya birbirine bağlı, hatta bazen birbirini besleyen unsurlar. Hayatın anlamını daha fazla keşfettikçe kendimizi daha mutlu hissediyoruz ve daha fazlasını aramak için daha cesaretli oluyoruz.

Ancak bu her zaman bu şekilde çalışmıyor. Son dönemde yapılan birçok araştırma mutluluğu aramayla hayatın anlamını aramak arasında bir çeşit kar-zarar hesabı olduğunu gösteriyor. Bunu anne-baba olma paradoksu gibi düşünebilirsiniz. Aileler çocuk sahibi oldukları için ne kadar mutlu olduklarını söylerken anne veya baba olan kişiler genellikle mutluluk ölçümlerinde düşük sonuçlar verir. Bunu, çocuk büyütmenin mutluluğu azaltırken hayatın anlamını artırması gibi düşünmek mümkün. Ya da hayalini kurdukları siyasi devrim uğruna şiddete ve zorluklara göğüs gerenleri düşünün.

ABD’li psikoloji profesör Roy Baumeister ‘Meanings of Life’ (Hayatın Anlamları) isimli kitabında bu tür örnekler vererek insanların hayatta sadece mutluluk değil anlam peşinde koştuklarını anlatmaya çalışıyor. Avusturyalı tanınmış psikiyatrist Viktor Frankl ise Yahudi Soykırımı sırasında toplama kamplarında yaşayan insanların bile, o acı sırasında bir anlam arayışı içinde olduklarını söylemişti.

İlgili yazı: Hayatta mutluluktan daha önemli bir şey var: Anlamlı bir hayatın peşinden gitmek

Yıllar içinde hayatın anlamı ve mutluluk arayışı arasındaki farklılıkları gösteren birçok araştırma yapıldı. Baumeister ve arkadaşları da başkalarıyla iletişim kurma, üretken hissetme, yalnız olmama gibi duyguların hem mutluluk hem de anlam için geçerli olduğunu tespit etti. Baumeister ve arkadaşlarının mutluluk ve anlam arasında tespit ettikleri farklılıklar ise şunlar:

• Bir başkasının hayatını kolay veya zor bulmanın mutlulukla ilgisi olabilir, ancak anlamla ilgisi bulunmuyor.
•  Sağlıklı olmak mutlulukla ilgili olabilir, ancak anlamla ilgili değil.
•  İyi hissetmek mutlulukla ilgili, ancak anlamla ilgili değil.
•  Para sıkıntısı yaşamak, hayatın anlamından çok mutluluğu azaltıyor.
•  Daha anlamlı bir hayata sahip kişiler, ilişkilerin daha önemli olduğunu düşünüyorlar.
•  İhtiyacı olanlara yardım etmenin anlamla ilgisi var, ancak mutlulukla bir ilgisi yok.
•  Derin düşünceler beklemenin anlamla pozitif bir ilişkisi var, ancak mutlulukla negatif bir ilişkisi var.
•  Mutluluk verici değil alıcı olmakla ilişkiliyken hayatın anlamı alıcı değil verici olmakla ilişkili.
•  İnsanlar yaptıkları şeylerin, hayatın özüyle ve değerleriyle ilgili olduğunu daha çok hissettikçe, bu eylemlerinden daha büyük anlamlar çıkarıyorlar.
•  Kendini bilgili, yaratıcı ve hatta bazen tedirgin bulmak anlamla ilgili olabilir, ancak mutlulukla hiçbir ilgisi yok.

  

Bu farklılıklara bakıldığında mutluluğun daha çok kişinin ihtiyaçlarının karşılanması, istediğini elde etmesi, iyi hissetmesiyle ilişkili olduğu ortaya çıkıyor. Hayatın anlamı ise daha çok insanların kendini geliştirmesi, ifade etmesi, geçmiş, bugün ve gelecekteki tecrübelerini birleştirmesiyle ilişkili.

Araştırmalar mutluluk ve anlam arasındaki farklılıklara odaklansa da optimal düzeyde gösterilen iyilik hali, her ikisini de kapsıyor. ABD’li psikoloji profesörü ve konuşmacı Todd Kashdan ve arkadaşları “Yıllar boyunca psikolojik iyilik hali üzerine yapılan çalışmalar, insanların genellikle anlamlı şeylerin peşinden gittiklerinde ve erdemli faaliyetlerde bulunduklarında daha mutlu olduklarını gösteriyor” diyor. Buna ek olarak içimizdeki iyiliklerle uyumlu faaliyetlere derinden bağlı olduğumuzda, en yüksek tatmini yaşamış oluyoruz.

Kaynak:
Creativity Post