Hayatı anlamak için kendinize sormanız gereken sorular

Neden yaşıyoruz? Bu dünya niye var? Ben nereden geldim? Ölünce nereye gideceğiz? Dağlar neden var? Ördekler neden yüzer? Ben kimim?… Yaşamın amacı konusunda çocukluğumuzdan başlayıp son nefesimize kadar zihnimizi kurcalayan, hayatı anlamak için kendinize sormanız gereken sorular için Sokrates, Aristo, Descartes gibi gelmiş geçmiş en büyük filozofların bile tutarlı ve net verilmiş bir cevabı yok. Kendinize sormanız gereken sorular en temelde, varlığımızın doğasıyla ilgili derin soruları kapsıyor. İnsanlık olarak, düşünme ve akıl yürütme becerisini kazandığımız ilk günden beri kendimize bu soruları sormaya devam ediyoruz. Bilimin, dinlerin, felsefelerin, hatta sanatın bile ortaya çıkışı insan olarak bu dünyada neden var olduğumuzu, dünyaya gelme amacımızı ve evrendeki konumumuzu anlamlandırma çabamızla mümkün oldu.

Üzerinde yaşadığımız dünya mutlulukla acının, iyilikle kötülüğün, trajediyle komedinin, sevgiyle nefretin bir arada, denge içinde varlığını sürdürebildiği bir yer. Bazen hiçbir şeyi kontrol edemediğimiz, bazense kontrolümüzde olduğunu sandığımız şeylerin elimizden kayıp gidişini izlediğimiz, belirsizliklerle dolu yaşam yolculuğunu anlamlandırmak için küçük bir keşfe çıkmaya ne dersiniz? Düşünülemez ve bilinemez olan şeyleri anlamamız için adeta bir rehber görevi gören kendinize sormanız gereken sorular, net cevapları henüz verilemiyor (ve belki de verilemeyecek) olsa da, yaşamınıza muhteşem katkılar sağlayabilir.

Hayatı anlamak için kendinize sormanız gereken sorular

• Yaşamak ile var olmak arasında bir fark var mı?
• Acı olmasaydı yaşam nasıl bir deneyime dönüşürdü? Acı ve ıstırap insanın varoluşu için gerekli mi?
• Bilgi doğası gereği değerli midir, yoksa değerli olarak kabul edilmesi için pratikte kullanılması mı gerekir?
• Zaman öznel ve göreceli bir kavramsa, yaşam süremizi neye göre ölçmeliyiz?
• Her insan özünde iyi midir? Etik ve ahlak anlayışımız doğuştan mı gelir, yoksa sosyal ilişkilerimiz sonucunda mı oluşur?
• Bir insanın değeri yaptıklarıyla mı ölçülmelidir, yoksa yaptığı şey her ne olursa olsun sadece insan olması onu herkes kadar değerli kılar mı?
• Hem kader hem de özgür irade aynı anda var olabilir mi?
• Eylemlerimiz hangi noktada hayatımızı daha değersiz hale getirebilir?
• İnsan ne zaman masumiyetini yitirir?
• Yoksulluk var olmanın kaçınılmaz bir gerçeği mi, yoksa sadece yolsuzluğun bir sonucu mu? Yolsuzluk olmasaydı, yoksulluk olur muydu?
• Doğru şeyi yapıp yapmadığınızı bilmeniz mümkün mü?
• Mutlu olmak bir hak mı, yoksa bir ayrıcalık mı?
• Herhangi bir şeyi güzel yapan nedir? Güzellik tanımlanabilir mi?
• İnsanlığın bir amacı olmalı mı? Eğer olmalıysa, bu amaç sizce ne olmalı?
• Hayatın bir amacı var mı? Benim hayatımın bir amacı var mı?
• Hayatın bir amacı yoksa yaşamanın amacı nedir? Bazı kuramcılara göre insan kendi yaşam amacını belirleme özgürlüğüne sahip. Bu hipotez doğru mu, yoksa var oluşumuz yalnızca bir tesadüften mi ibaret?
• Yaşamın ilk yıllarından şu an bulunduğunuz noktaya kadar hayat amacınız nasıl değişti?
• Hangisi daha önemli: Amaçlar mı, yoksa araçlar mı?
• Bizi öldürmeyen şey gerçekten güçlendirir mi? Zorluklar hiç olmasaydı nasıl bir hayatımız olurdu?
• Her insanın hayatında mutlaka en az bir kez deneyimlemesi gereken en önemli şey nedir?
• Hayatımız da algılayabildiğimiz somut gerçekliğe mi dahil, yoksa tüm yaşam deneyimimiz yalnızca zihnimizdeki bir kurgudan mı ibaret?
• Hayatın başlangıcını belirleyen şey nedir? Bedenimizin dünyaya gelmesi mi, evrenle bağlantı kurmamız mı?
• Kendi hayatımız üzerinde %100 kontrol sahibi olabilmemiz mümkün mü?
• Ruhumuz nerede? Bedenimizin içinde mi, yoksa dışında mı?
• İnsan, doğmadan önce de var olabilir mi?
• Hangisi daha gerçek: Kendimizi nasıl algıladığımız mı, yoksa başkalarının bizi nasıl algıladığı mı?
• Evrendeki en gelişmiş yaşam formu olduğumuzu mu, yoksa en az gelişmiş yaşam formu olduğumuzu mu düşünmek daha korkutucu?
• Hayatta varoluşsal krizlerimize sebep olan şeyin ne olduğunu bulabilmek mümkün mü ve bu şeyler kontrol edilebilir mi?
• İçinize dönmek ve varoluşunuzla ilgili konuları daha derin düşünmek akıl sağlığınıza zarar mı verir, yoksa potansiyelinizi gerçekleştirmenizi mi sağlar?
• Varoluşsal kaygılar tetikleyici bir olay sonucunda mı oluşur, yoksa can sıkıntısı nedeniyle mi ortaya çıkar?
• İnsana yaşama sevinci veren, yaşadığını hissettiren deneyimler hangileri? Bu deneyimlerin ne kadarı yaşam süresi boyunca sürdürülebilir?
• Yaşama ve evrene bakış açımızı nasıl değiştirebiliriz?
• Varoluşsal krizleri pozitif deneyimlere çevirmek nasıl mümkün?
• Beklenmeyeni bekliyorsanız, bu beklenmeyeni beklenen yapar mı?
• Günde bir saat egzersiz yapmanın hayatınıza fazladan bir saat eklediği söyleniyor. Peki, bu fazladan bir saatinizi spor yaparak zaten harcadığınız için spor yapmanın ömrü uzattığını söylemek yanlış değil midir?
• İkisi arasında bir seçim yapmak zorunda kalsaydınız, yanlış zamanda doğru yerde olmayı mı, doğru zamanda yanlış yerde olmayı mı tercih ederdiniz?
• Herkes hayatın adil olmadığını düşünüyorsa, hayatın aslında adil olduğunu söylemek adil midir?
• Bilerek ve kasıtlı olarak başarısız olduysanız, başarılı olmuş sayılır mısınız?
• Başarılarınız yalnızca size mi ait, yoksa başkalarından aldıklarınızın (eğitim gibi) bir bileşimi mi?
• Böyle bir şansınız olsaydı, hayatınızın ne zaman ve nasıl sona ereceğini öğrenmek ister miydiniz?
• Ne zaman ve/veya nasıl öleceğinizi bilmeniz yaşamınızda neleri değiştirirdi?
• Her konuyla ilgili bir fikrinizin olmasını mı, yoksa tek bir konuyu çok iyi bilmeyi mi tercih ederdiniz?
• Yaşamınızda görmezden geldiğiniz üzücü gerçekler var mı?
• Hiç yalan söylemeden hayatta kalabilmek mümkün mü?
• Kaç yaşında olduğunuzu bilmeseydiniz kaç yaşında olduğunuzu düşünürdünüz?
• Farklı bir isminiz olsaydı şu an olduğunuzdan farklı bir insan olur muydunuz?
• Bir insanın yaşamı boyunca vereceği en önemli karar sizce nedir?
• Kendi hayatınızı sona erdirme seçeneğiniz bulunmaksızın ölümsüz olma şansınız olsaydı, bunu tercih eder miydiniz?
• Hayatınızda nelerin yanlış gittiğine değil, yalnızca nelerin iyi gittiğine odaklanırsanız, hayatınız daha mı iyiye gider, yoksa her şey daha mı kötü olur?
• Önceliğiniz hangisi olurdu: Kendi haklarınızı savunmak mı, yoksa ailenizin, içinde yaşadığınız toplumdaki bireylerin ve tüm dünyanın hak savunuculuğunu yapmak mı?
• Kendinizi bu dünyanın dışında hissetmeyi mi, yoksa onun bir parçası olmayı mı tercih edersiniz?
• Doğru zamanda doğru soruları sormak, doğru cevapları bulmamızı sağlayabilir mi?

Hayatı anlamak için sorduğunuz sorularla kendi yaşamınızı nasıl dönüştürebilirsiniz?

İnsanın varoluşla ilgili kaygılarını hafifletmeyi ve yaşam amacını bulmasını amaçlayan bu soruları cevapladıktan sonra “var olmanın dayanılmaz hafifliğini” deneyimleyebilirsiniz; ancak bu sürecin tahmin ettiğinizden çok daha uzun ve zorlayıcı bir yolculuk olabileceğini hatırlatmak isteriz. Cevabını bilmediğiniz sorulara genellikle mantıklı yanıtlar üretemeyeceğiniz için kendinizi yetersiz hissedebilir, zaman zaman umutsuzluğa ve karamsarlığa kapılabilirsiniz. Bu noktada her şeyi bilmenizin mümkün olamayacağı gerçeğini sevgiyle kucaklamak ve cevapları olmasa da bu soruların da merak duygunuzu canlı tuttuğunun bilincinde olmak cevaplara takılı kalmadan, hayatta ilerlemenizi sağlayacaktır.

Her biri insanın, yaşamın, evrenin var oluş amacını sorgulamayı gerektiren tüm bu soruları cevaplamak elbette kolay değil. Bazılarını tek başınıza düşünmeyi tercih edebileceğiniz gibi, içinden seçeceğiniz, cevabını tek başınıza bulmakta zorlandığınız soruları arkadaşlarınızla tartışarak entelektüel bir sohbet ortamı yaratabilirsiniz. Bu soruları doğru şekilde kullanmayı öğrendiğinizde bakış açınızın genişlediğini, olayları algılama ve yorumlama şeklinizin farklılaştığını ve yaşam amacınızı bulmak konusunda önemli bir yol kat ettiğinizi hissedeceksiniz. Tüm sorular çevrenizdeki diğerler insanların ve kendinizin ihtiyaçlarına daha duyarlı, daha anlayışlı ve daha derinlikli düşünen bir birey olmanıza alan açacağı gibi, evrendeki konumunuzu da çok daha net görmenize yardımcı olabilir.

Düşünce gücüyle yapabileceklerimizin sınırı olmadığı gibi, varlığımızı anlamlandırmanın tek yolunun düşünmek olduğunu unutmayın. Tüm bu sorulara verilebilecek olası yanıtların varlığınızı anlamlandırmanızda ve yaşam amacınızı bulmanızda size yol göstereceğine eminiz!

İlginizi çekebilir: Yaşam amacınızı bulmak için kendinize sorabileceğiniz sorular

Kaynak: Live Bold and Bloom, Mentelligence