Onur Ayı’nda birçok markanın logolarını renklendirerek LGBTQIA+ destekçisi olduklarını anons ettiklerine özellikle sosyal medyada mutlaka denk gelmişsinizdir. Peki, bu kadarı LGBTQIA+ topluluklarını desteklemek için yeterli mi? Elbette ki hayır. Her yıl dünyanın birçok yerinden farklı kültürlerden, ırktan, etnik kökenlerden gelen sayısız insanın katılımıyla gerçekleşen Onur Ayı yani Pride Month kutlamalarında yürümenin yanı sıra güçlü bir LGBTQIA+ müttefiki olduğunuzu göstermenin daha birçok yolu var. İşte LGBTQIA+ arkadaşlarınızı, sevdiklerinizi, topluluklarını, haklarını desteklemek için yapabilecekleriniz:
Kendinizi eğitin
Eğitim, şüphesiz ki her şeyin başı. Hiçbirimiz her şeyi tam anlamıyla bilmek zorunda değiliz ama her zaman öğrenmek için fırsatlar yaratmak mümkün. Kendinize araştırma yapmak, LGBTQIA+ tanımları, tarihi, hakları, deneyimleri, çalışmaları hakkında merak ettiğiniz bilgileri toplamak için zaman tanıyın. Dilerseniz bu konuda deneyimlerini paylaşmaya gönüllü olan birilerinden dinleyin, LGBTQIA+ haklarını destekleyen kuruluşlara danışın, eğitimin uzun soluklu bir yolculuk olduğunu ve bir günde her şeyi halletmek zorunda olmadığınızı unutmayın.
İyi bir dinleyici olun
Merak ettiğiniz, öğrenmek istediğiniz birçok şey olabilir. İyi bir müttefik olmak için mümkün olduğunca çok dinlemeye özen gösterin. Paylaşımlara katılın, yeni bilgiler edinin. İlk ağızdan dinleyeceğiniz deneyimler iyi bir destekçi olmanız için size yardımcı olabilir. Bilmediğiniz konuların doğrusunu öğrenmek için soru sormaktan kaçınmayın, ancak sorduğunuz soruların ‘saldırgan’ olmamasına özen gösterin ve karşınızdaki kişinin kimliğini incitecek, onu yargıladığınızı, eleştirdiğinizi düşündürecek şekilde iletişim kurmadığınızdan emin olun.
Size açılmalarını bekleyin
Tanıdığınız veya sevdiğiniz birinin LGBTQIA+ olduğunu düşünüyorsanız onu bu konuda sorgulamayın veya size söylemesi için baskı yapmayın. Açılması için zorlamayın. Sizin desteklediğinizin ve onlar için orada olacağınızın farkında olsalar bile bu konu size güvenip güvenmediklerinden, sizi umursayıp umursamadıklarından daha çok kendileri ile ilgili. O yüzden kişisel algılamayın, konuşmaları için sıkıştırmayın, sadece bekleyin ve zamanı geldiğinde orada olun. Henüz kendi çözemedikleri bir şeyler varsa bunu size anlatmalarının ne kadar zor olacağını düşünün.
Varsayımlarda bulunmayın
Alışılagelmiş bir durum olarak insanların heteroseksüel olduğunu varsaydığınız zamanlara dikkat edin. Herkes benzersizdir ve bunu yargılamadan kabul etmemiz gerekir, birinin cinsel yönelimini bildiğimizi varsaymamalıyız. Başkalarının ilişkilerinden bahsederken kız arkadaş, erkek arkadaş gibi kullanımlardan kaçınmak en iyisidir, bunlar yerine ‘partner’ ya da ‘eş’ gibi cinsiyetten bağımsız isimler kullanmayı deneyebilirsiniz.
Stereotiplerden uzak durun
Yaşamlarımızın birçok alanında ister istemez stereotiplerin yani klişelerin, kalıplaşmış düşüncelerin esiri olabiliyoruz. Ancak LGBTQIA+ desteği söz konusu olduğunda bu kalıplardan uzak durmakta fayda var. Dizilerden, filmlerden gördüğünüz; kıyafetleri, davranışları, tutumları unutun. LGBTQIA+ olan insanlar son derece çeşitlidir; hayatın her kesiminden gelebilirler ve herhangi bir ırktan, etnik kökenden, milliyetten, dinden veya sosyoekonomik arka plandan olabilirler. Beklediğinizden, kurgularda gördüğünüzden farklı giyinebilirler. O yüzden açık fikirli olun ve kalıplaşmış fikirlerden kendinizi arındırmaya çalışın.
Kimsenin kimliğini sorgulamayın
Yaygın klişeleri bir kenara bırakmanız için bir başka neden de alışık olduğumuz kalıplarla aynı çizgide olmayan LGBTQIA+ insanlarla tanışabilecek olmanızdır. Biri size cinsel yönelimini veya cinsiyet kimliğini söylerse, ona inanın. Beklediğiniz şeye uymadıkları için kimliklerini sorgulamayın veya daraltıcı sorular sormayın. Örneğin, biri size biseksüel olduğunu söylerse, ona gerçekten sadece gey olmadıklarından emin olup olmadıklarını sormayın. Benzer şekilde, trans olan birine ameliyat olup olmadığını sormayın. Karşınızdakini gücendirmemek için her zaman söylemlerinize dikkat edin.
Doğru zamirleri kullanın
Türkçe’de ‘o’ dediğimizde yanlış zamir kullanma ihtimalinden kolayca uzaklaşıyor olabiliriz ancak başta İngilizce olmak üzere farklı dillerde bu durum pek geçerli değil. Özellikle trans bireylere hitap etmekte kısa bir kafa karışıklığı yaşamak mümkün olabilir. İlk buluşmada LGBTQIA+ bireye saygıyla tercih ettiği zamiri sorabilir; yanlış kullandıysanız özür dileyebilir, bir başkasını da doğru zamiri kullanması için teşvik edebilirsiniz.
Tedbirli olun
Sevdiğiniz biri sizinle cinseli yönelimini paylaştığında ya da siz birinin LGBTQIA+ topluluğunda olduğunu öğrendiğinizde bu bilgiyi ifşa etmemeye özen gösterin. Birinin size cinsel yönelimi veya cinsel kimliği hakkında bilgi vermesi, bunun açık bilgi olduğu anlamına gelmez. Her ne kadar dünyanın birçok ülkesinde yasal çalışmalar ve koruyucu politikalar işletilmeye çalışılsa da ayrımcılık, önyargı ve şiddet hala fazlasıyla yaygın. Bu nedenle onları tehlikeyi atmamak adına kimliklerini açığa çıkaracak türde paylaşımlar yapmaktan kaçının.
Etiketlerden uzak durun
Cinsel yönelimleri, kişilerin kimliklerinin bir parçası olmasına rağmen, kişiliklerinin tamamı bundan ibaret değildir. O yüzden ‘trans arkadaşım’ ya da ‘lezbiyen dostum’ gibi etiketleri kullanmamaya özen göstermelisiniz. Sadece her zaman olduğu gibi ‘arkadaşınız’ olduklarını bilmeniz ve söylemeniz yeterli.
Çiftlere cinsiyetçi sorular sormayın
LGBTQIA+ çiftler söz konusu olduğunda, onları heteroseksüellik kalıplarına sığdırmaya çalışmayın. Eşcinsel çiftler, geleneksel olarak “erkek” veya “kadın” olarak tanımlanan eski ve genellikle cinsiyetçi niteliklere veya sorumluluklara atfedilmeden evlenebilir, birbirlerini partner olarak destekleyebilir ve çocuk sahibi olabilirler. Kalıplardan uzak durmaya bu konuda da özen gösterin.
Tanımların ötesinde ilişkiler kurun
İlk bakışta tüm mesele doğru terimleri, anlamları öğrenmekmiş gibi gelebilir. Ancak, gerçekten destekleyici olmak istiyorsanız öğrenmenin ötesine geçerek güçlü ilişkiler kurmalısınız. ‘Trans, gay, biseksüel’ gibi kimlikler hakkında temel bir anlayışa sahip olmak önemli olsa da, bunlar sağlam bir ilişki kurmak için yeterli değildir. LGBTQIA+ bireylerin deneyimlerini dinlemek, onlarla uzun soluklu arkadaşlıklar kurmak, yaşamınızı zenginleştirecek etkinliklere katılmak iyi bir başlangıç olabilir.
Davetkar olun
Hala olması gerektiği kadar LGBTQIA+ dostu olmayan bir dünyada LGBTQIA+ bireyler yalnızlaşabilir. LGBTQIA+ arkadaşlarınızı planlara dahil ederek, ailenizle tanışmaya davet ederek veya genel olarak onlarla takılarak sosyalleşmelerine, keyifli zaman geçirmelerine yardımcı olabilirsiniz. Saklamak veya sosyal çevrenizden uzak tutmak istediğiniz biriymiş gibi hissettirmeyin.
Yapıcı paylaşımlarda bulunun
LGBTQIA+ sorunlarını ve kimliklerini yeterince anlamayan, kabul etmek istemeyen arkadaşlarınız veya aile üyeleriniz olabilir. Hatta LGBTQIA+ insanlara karşı önyargılı ve ayrımcı da yaklaşabilirler. Onları bilgilendirmek için paylaşımlarda bulunarak LGBTQIA+ topluluklarını destekleyebilirsiniz. Kulağa zor gibi geliyor olabilir ancak, uygun bir zaman ve mekanda yeterince sakin kalmayı başararak ve karşınızdaki kişinin/kişilerin de fikirlerine saygı göstererek yapıcı konuşmalar sürdürebilirsiniz. Değişimi, en yakınınızdan başlatmak sizin elinizde.
Bağış yapın
Birçok LGBTQIA+ kuruluşunun gönüllülere ve bağışlara ihtiyacı var. Düzenli bağışlar ile onların gelişmelerine, seslerini duyurmalarına, güçlenmelerine, büyümelerine katkıda bulunabilirsiniz. Üstelik sadece paranızı değil, mümkünse zamanınızı ve emeğinizi de bağışlayabilirsiniz. Çalışmalarına katılarak, aktif olarak bu tür kuruluşlarda rol alarak desteğini gösterebilirsiniz. Ülkemizde bu konuda destek vereceğiniz kurumlar arasında Boğaziçi LGBTİA+, Bilkent Renkli Düşün, Pembe Hayat Derneği, İstanbul LGBTI + Onur Haftası, ÜniKuir Derneği ve Cinsel Şiddetle Mücadele gibi kuruluşlar yer almakta. Dilerseniz sosyal medya hesaplarından ve/veya internet sitelerinden haklarında daha detaylı bilgilere erişebilirsiniz.
Bonus: LOVE IS LOVE!
Sevginin, aşkın dili, rengi, cinsiyeti, ırkı, kültürü, cinsiyeti yoktur. Her tene en çok yakışan duygu ‘sevgi’dir. İnandığınız şeyleri savunmaktan vazgeçmeyin.
İlginizi çekebilir: Cinsel yönelim, romantik yönelim, cinsiyet kimliği, ilişki türleri ve ilişki davranışları sözlüğü