Göz teması kurmanın hayli etkili olduğunu söyleyen birçok kanıt mevcut. Mesela bizimle göz teması kuran insanlara, kurmayanlara oranla daha fazla uyum sağlamaya eğilimliyiz. Hatta yeni doğan bebeklerin bile onlara doğrudan bakan yüzlere daha fazla dikkat ettiği ifade ediliyor.
İlginizi çekebilir: Partnerinizin gözlerine bakarak yalan söylediğini anlamanız mümkün mü?
Göz temasının olumlu etkileri
Daha önce tanımadığınız birinin bakışlarını üzerinizde hissettiğiniz olmuştur. Örneğin; bir kafede oturmuş, kitabınızı okurken diğer masalardan birinin size baktığını hissetmiş olabilirsiniz. İlginçtir ki, başka birinin bakışlarını size yöneltmesi, sizin o sırada yaptığınız şeye odaklanmanızı olumlu veya olumsuz şekilde etkileyebiliyor. Birçok durumda kurulan göz teması sayesinde karşı tarafın yüzünü ve onunla ilgili bilgileri daha iyi hatırlayabiliyoruz. Bunun dışında 1980 tarihli, James P. Otteson ve çalışma arkadaşlarının yürüttüğü bir araştırmaya göre göz teması genel anlamda öğrenme becerilerini de etkiliyor. Yapılan araştırmada; ders esnasında öğretmenleriyle göz teması kuran öğrencilerin, dersten sonra öğrendiklerini daha iyi hatırladıkları ortaya çıktı.
Göz teması, aynı zamanda öz farkındalığımızı da etkiliyor. Yapılan araştırmalar, insanların kendilerine bakıldığını fark ettiklerinde, kendi bedenleri ve görünümleriyle ilgili daha fazla düşündüğünü ortaya koyuyor. Hatta belirli bir kişiyle kurulan göz temasının yanı sıra, resim, poster vs. gibi materyallerde görülen gözlerin de aynı etkiyi yarattığı biliniyor.
Bunların dışında araştırmacılar göz temasının terapi amaçlı da kullanılabileceğini düşünüyorlar. Bu şekilde, hastanın kendisiyle göz teması kuran terapistinin iletişim becerilerinden daha fazla yararlanabileceği ifade ediliyor. Ayrıca Alzheimer hastalarının da göz temasının hafızayı güçlendirme özelliğinden faydalanarak hastalığın etkilerini azaltabilecekleri belirtiliyor. Ancak Alzheimer hastalarının göz temasından faydalanabilecekleri tek konu bu değil. Aynı zamanda bu hastalarda görülen anormal davranışların azalmasına da yardımcı olacağı düşünülen göz temasının bu kişilerin sosyal ilişkilerini de geliştireceğine inanılıyor.
Göz temasıyla ilgili dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, bunun iki tarafın da isteğiyle yapılması. Aksi takdirde, bu durum bireylerde endişe, korku, utanma, saldırıya uğrama hissi gibi olumsuz duyguları tetikleyebilir. Nitekim yürütülen araştırmalar insanların bir yabancıyla kurduğu göz temasının 3,2 saniyeden fazla sürdüğünde rahatsız edici olabildiğini ortaya koyuyor. Ancak bu süre, söz konusu yabancı güvenilir bir görüntüye sahipse uzayabiliyor. Sonuç olarak göz temasının olumlu etkilerinden faydalanabilmek için, bunu güvenli bir şekilde yapmalı ve kurulan göz temasında her iki tarafın da buna istekli olduğundan emin olmalıyız.
İlginizi çekebilir: Göz kontağının gücü: Karşınızdaki kişiyi yalnızca gözlerinin içine bakarak kolayca etkileyebilmeniz mümkün
Göz temasıyla ilgili şaşırtıcı gerçekler
Yukarıda, göz temasının olumlu etkilerinden bahsettik. Ancak, bu konuda yapılan araştırmalar, şaşırtıcı diğer birçok gerçeği ortaya koyuyor:
- Üzgün ya da depresif olduğumuzda, bizi utandıracak şeylerden bahsederken ve duygu ve düşüncelerimizi anlatırken daha az göz teması kurmaya eğilim gösteriyoruz.
- Sevdiğimiz, beğendiğimiz, hayranlık duyduğumuz ya da bizim üzerimizde etkisi olan insanlarla konuşurken daha fazla göz teması kuruyoruz.
- Kadınlar, konuştukları kişilerle erkeklerden daha fazla göz teması kuruyor. Bu yüzden kadınlar yüz yüze görüşmeleri tercih ederken, erkekler yan yana olmayı seçiyor.
- Asansörde, metroda, kalabalık otobüslerde ve trenlerde mümkün olduğunca az göz teması kurmaya çalışıyoruz. Çünkü bu tür ortamlarda kurulan göz teması, kişisel alanımızı korumayı ve güvenli hissetmemizi etkileyebiliyor.
- İnsanların yalan söylerken göz teması kuramadığına inanılsa da, bu durum tam olarak doğru değil. Yalan söyleyen insanların bazıları göz teması kurmaktan çekinse de, aralarında söyledikleri yalanı inandırıcı kılmak için özellikle göz teması kuranlar da var.
- Konuşmakta olan biri, sürekli göz teması kurmaya çalışıyorsa, bu genellikle onun güvenilir ve inanılır biri olduğuna işaret eder.
İlginizi çekebilir: Gözlerimiz düşündüğümüzden çok şey anlatıyor
Kaynak:
psychologytoday.com
forbes.com