X

Glutensiz beslenme zayıflamanın formülü mü?

Glutensiz beslenme son zamanların en popüler konularından. Özellikle sosyal çevrem ve danışanlarımdan da aldığım dönüşler “glutensiz beslenme zayıflatır” yönünde. Peki gerçekten glutensiz beslenmek yüzyıllardır aradığımız zayıflamanın bir formülü olabilir mi?

Nedir bu gluten

Eminim bu tanımlamayı birçok yerde duymuşsundur ama yine de söyleyeceğim; gluten, buğday, çavdar ve arpada bulunan doğal bir proteindir. Gluten büyük yapılı bir protein olduğu için, hassasiyeti olan bazı bireyler tarafından veya çölyak hastaları tarafından sindirilemez ve birçok sağlık sorununa sebep olur. En belirgin semptomları şişkinlik, ishal, karın ağrısı ve kilo kaybıdır. Bu semptomlar yalnızca dışarıdan görebildiklerimiz. Fakat sağlıklı bireyler gluteni, aynı diğer proteinleri olduğu gibi sindirebilme yeteneğine sahiptir. Yani eğer glutene özel bir hassasiyetin yoksa, onu hayatından çıkarmana gerek yok.

Glutensiz beslenme X kilo kaybı

Glutensiz beslenmenin sana kilo verdireceğini, seni hafifleteceğini ya da kendini daha iyi hissetmene yardımcı olacağını düşünüyorsan okumaya devam et. Glutensiz beslenerek  kilo vermek imkansız mı? Elbette değil. Çünkü hayatından çıkardığın besinlerin bir çoğu yüksek karbonhidrat içeren besinler ve doğal olarak ekmek, un, makarnayı eskiye göre daha az tükettiğin için kilo verebiliyorsun. Ama bu durum sağlıklı bireyler için uzun süre uygulanabilir ve sağlıklı değil.

Çünkü gluten içermeyen ürünler sandığın kadar sağlıklı değil. Eğer bir buğday tanesini düşünecek olursak, gluten tam buğday tanesindeki toplam protein içeriğinin %85-90’ını oluşturur (1). Yani bir besinden gluteni çıkardığınızda aslında protein içeriğini de oldukça azaltmış oluyorsunuz.

Örnek vermem gerekirse sağlıklı olduğunu düşündüğün glutensiz ekmeğin karbonhidrat içeriği tam buğday ekmeğine oranla çok daha yüksekken, protein ve lif içeriği daha düşük. (2). Bu durum glutensiz ekmeğin glisemik indeksini yani kan şekerini yükseltme hızını artırıyor.

Bunun çok net bir örneğini küçük bir market turuyla sen de görebilirsin. Aynı ürünün, mesela bir krakerin tam buğday ve glutensiz olanını eline alıp etiketlerini karşılaştırdığında glutensiz olanın yağ, şeker ve kalori içeriğinin diğerine göre çok çok daha yüksek olduğunu görebileceksin.

Üstelik gluten sadece ekmekte ve makarnada bulunmuyor. Yani un, ekmek, makarna yemeyerek glutensiz beslendiğini düşünüyorsan sadece kendini kandırıyor olabilirsin. Çünkü gluten bulgurda, şehriyede ve tükettiğin birçok paketli üründe seni bekliyor. Yani glutensiz beslenmek sandığın kadar da kolay olmuyor.

Hangi ekmeği tüketelim?

Ekmekle ilgili kafaların çok karıştığını biliyorum. Yukarıdaki konuştuklarımızdan eğer herhangi özel bir sağlık sorunun yoksa glutensiz ekmek tüketmenin mantıksız olduğunu anladık. Beyaz ekmeği tüketmemek gerektiğini de artık biliyoruz. Çünkü yapılan araştırmalara göre beyaz ekmek vücudumuzda aynı şeker yemişiz gibi bir etki bırakıyor (3).

Peki şimdi her gördüğümüz koyu renkli ya da esmer ekmeğe sarılalım mı? Tabi ki hayır…

Şimdi çok şaşıracağın bir bilgi vereceğim:

Binlerce besinin glisemik indeks ve glisemik yük değerlerinin karşılaştırıldığı tabloya göre beyaz ekmek ve tam buğday/kepek ekmeğinin kan şekerini yükseltme hızı neredeyse aynı. Glisemik indeksi düşük olarak nitelendirebileceğimiz ekmek çeşidi ise tam tane tahıllı ekmekler (4).

Bu fark ise işlenme şekillerinden meydana geliyor. Her ne kadar tam buğday unu olsa da fazla öğütüldüğünde lifler parçalanıyor ve hem unun hem de ekmeğin glisemik indeksi yükseliyor. Yani ekmek tüketirken hem daha uzun süre tok kalabilmek için hem de tam tahılların faydalarından yararlanabilmek için mümkün olduğunca daha az öğütülmüş unlardan yapılan, tam tane tahılları içeren ekmekleri tercih etmen gerekiyor.

 

Kaynaklar:

  1. Jessica R Biesiekierski, What is gluten? Journal of Gastroenterology and Hepatology 2017; 32 (Suppl. 1): 78–81
  2. United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service, USDA Food Composition Databases
  3. Dariush Mozaffarian, Foods, obesity, and diabetes—are all calories created equal?, Nutrition ReviewsVR Vol. 75(S1):19–31.
  4. Atkinson FS, Foster-Powell K, Brand-Miller JC. International Tables of Glycemic Index and Glycemic Load Values: 2008. Diab Care 2008; 31(12).

İlginizi çekebilir: Smoothie Bowl: Nasıl yapılır, dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

Betül Karakuş: 2014 yılında Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden şeref öğrencisi olarak mezun oldu. Üniversite eğitimi süresince, Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi onkoloji, nutrisyon destek, poliklinik ve dahiliye bölümlerinde ve Özel Ankara Güven Hastanesi’nde yetişkin beslenmesi üzerine; Hacettepe Üniversitesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi’nde çocuk beslenmesi üzerine; T.C. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ve Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri mutfağında kurum beslenmesi üzerine stajlarını başarıyla tamamladı. Diyabet diyetisyenliği, kardiyoloji diyetisyenliği, sporcu diyetisyenliği kursları başta olmak üzere bir çok eğitim ve kurs programına katıldı. Nisan 2014 tarihinden itibaren Mezura Kliniği’nde diyetisyen olarak çalışmaya başlayan Betül Karakuş; Mezura’nın wellness çalışmalarının yönetimi ve koordinasyonundan sorumludur. Ayrıca Mezura Kliniği’nde hasta tedavi ve eğitimi konularında, bilimsel yayın takip ve uygulama geliştirme konularında Uzm. Dyt Dilara Koçak’a yardımcı oluyor.

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale