X

Genetik değişkenler zeka farklılıklarını açıklayabilir mi?

Genom dizilim teknolojileriyle birlikte, dünya çapındaki birçok araştırmacı zeka farklılıklarını açıklamaya yardımcı olacak genetik değişkenleri belirlemeye çalışıyor. Bazı bilim insanları, elde edilen bulguların eğitimin geliştirilmesi için kullanılabileceğini düşünüyor. Acaba bu gerçek olabilir mi? Ya da ezilen toplumlardaki eğitim sonuçlarının geliştirilmesini hedefleyen programlar üzerinde bir çeşit soğutma etkisi yaratabilir mi?

Zeka üzerindeki genetik etki, genler arasında ve genlerle çevre arasında karmaşık ilişkiler yaratıyor.

Aslında tüm bu sorular New York merkezli bağımsız bir bio-etik araştırma merkezi olan Hastings Center‘ın “Zeka Genetiği: Etik Değerler ve Güvenilir Araştırma Yürütülmesi” (The Genetics of Intelligence: Ethics and the Conduct of Trustworthy Research) başlıklı raporuna dayanıyor. Söz konusu rapor bilime bir değer biçerek araştırmanın uygulamasıyla ilgili endişeleri ve özellikle eğitim alanında uygulanmasının sonuçlarını ortaya koyuyor. Rapor, araştırmanın güvenilir bir şekilde yapılması gerektiği ve “sınıflandırma ve ırkçılık girdabından” kaçınması gerektiğine dair tavsiyelerle sona eriyor.

Rapor aynı zamanda Hastings Center ve Columbia Üniversitesi ile Johns Hopkins Center for Talented Youth ve Johns Hopkins Berman Institute of Bioethics işbirliğiyle gerçekleştirilen bir çalışmanın sonucu. Söz konusu çalışma davranışsal genetikçiler, sosyologlar, psikologlar, hukukçular, eğitimciler ve etik uzmanlarının katkılarıyla gerçekleştirildi.

Rapordaki başlıca sorulardan biri, genetik farklılıkların zeka üzerindeki belirgin etkisinin nasıl tanımlanacağıyla ilgiliydi. Araştırmalar aynı toplumda yaşayan insanların zeka testlerinde neden farklı performans sergilediklerini açıklamak için genetik farklılıkların yardımcı olabileceğini söylese de şimdiye kadar bu farklılıkları açıklayabilecek DNA temelli hiçbir çalışma bulunmuyor. Bazı bilim insanları ise kalabalık insan topluluklarına uygulanan yeni genom teknolojilerinin hangi genlerin bu farklılıklara neden olduğunu açıklayabileceğini söylüyor. Bazıları ise bunun samanlıkta iğne aramak kadar zor, hatta imkansız olduğunu söylüyor. Zeka üzerindeki genetik etkinin genler arasında ve genlerle çevre arasında karmaşık ilişkiler yarattığını ve bunu hangi genlerin yaptığının yüz binlerce insanın genomları incelenerek bulunamayacağını savunuyorlar.

Zeka genetiği üzerine güvenilir çalışma yaparken projenin kapsamının belirlenmesi, araştırmacının tarihsel ve sosyal bağlam konusunda gerekli hassasiyeti sergilemesi önem kazanıyor.

Raporda yanıt aranan bir diğer soru ise zeka genetiğiyle ilgili araştırmaların eğitimi geliştirip geliştirmeyeceği yönünde. Bazı bilim insanları, hangi genetik farklılıkların zekayı etkilediğinin anlaşılmasıyla bir çeşit “kişiselleştirilmiş eğitim” sistemi oluşturmanın mümkün olduğunu düşünüyor. Bazı şüpheci bilim insanları ise bu tür çalışmaların, entelektüel gelişimi destekleyen pedagojik, sosyal, siyasi yöntemlere olan ilgiyi azaltacağını ve zekanın kendi doğasında olan farklılıkları belirginleştireceğini, böylelikle de eğitimdeki eşitsizlikleri daha da derinleştireceğini düşünüyor.

Raporun yanıt aradığı son soru ise bilimsel ve etik unsurlar göz önünde bulundurularak zeka genetiği üzerine bu tür araştırmaların ilerletilip ilerletilmemesi gerektiği noktasında ağırlık kazanıyor. Araştırmayla ilgili yorum yapan uzmanların hiçbiri, taşıdıkları derin endişelere rağmen araştırmanın rafa kaldırılması gerektiğini düşünmüyor.

Raporun sonuç kısmında, zeka genetiği üzerine güvenilir çalışma yapmakla ilgili tavsiyeler arasında projenin kapsamının belirlenmesi, araştırmacının tarihsel ve sosyal bağlam konusunda gerekli hassasiyeti sergilemesi yer alıyor. En önemli tavsiye ise araştırmayı yapan kişilerin “sınıflandırma ve ırkçılık girdabından” kaçınması.

Kaynak:
Science Daily

İlginizi çekebilecek diğer yazılar:

Davranışlar genetik miras yoluyla mı oluşuyor?

Ailenin kaçıncı ferdi olduğunuzun kişiliğiniz üzerindeki etkileri

Hatıralarımızı DNA aracılığıyla gelecek nesillere aktarmanın yolu

Uplifers: Kaliteli ve mutlu yaşam koçunuz!

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale