Gebelikte iştahsızlık neden olur?

Pek çok kadın gebelikte iştahsızlık yaşar. Bazı gıdaları çekici bulmayabilirsiniz veya aç hissetmenize rağmen kendinizi yemeye zorlayamazsınız. Eğer bu belirtileri yaşıyorsanız, iştah kaybının muhtemel sebepleri, tedavisi ve ne zaman doktora görünmek gerektiğiyle ilgili bilgi edinmeniz iyi olacaktır.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Gebelikte İştahsızlık Neden Olur?

Bedeniniz hamilelikte pek çok değişim geçirirken bir yandan da iştah dalgalanmaları yaşamanız çok normaldir.

İştahınızı kaybederseniz genel olarak tüm gıdalara karşı ilgisiz olabilirsiniz veya yeme arzunuz olmayabilir. Bazılarında sadece bir kaç gıdadan kaçınmak görülür ve bu da hamilelikte oldukça yaygındır.

Gebelikte iştah kaybına sebep olabilen bazı faktörler şöyle:

Bulantı ve Kusma: Bulantı ve kusma gebelikte, özellikle de ilk trimesterde çok yaygındır ancak bazı kadınlarda gebelik boyunca da görülebilir. Hem hafif hem de ağır kusma ve bulantı vakaları, gıda alımı ve iştahı ciddi şekilde etkileyebilirler. Araştırmalara göre leptin ve hCG hormonlarındaki dalgalanmalar iştahta azalmaya sebep oldukları gibi bulantı ve kusmalara yol açabiliyorlar. 2270 hamile kadınla yapılan bir araştırmaya göre orta ve yoğun bulantı ile kusmalara sahip olanlarda gıda alımında %42 ve %70 oranlarında azalmalar görülmüş. Eğer bulantı ve kusmalardan dolayı iştah kaybı yaşıyorsanız, yağlı ve baharatlı gıdalardan uzak durun, sıvıları yemeklerin haricinde tüketin, daha az ama sık şekilde yiyin. Ayrıca kuru ve tuzlu atıştırmalıkları daha kolay tüketebilirsiniz. Bunun yanında tavuk göğsü gibi daha sade seçenekleri tercih edebilirsiniz. Fakat çok yoğun bulantıları ve kusmaları olanların doktorlarına görünmeleri uygun olacaktır.
Ruhsal Faktörler: Anksiyete ve depresyon gibi çeşitli ruh sağlığı problemleri iştahınızı etkileyebilirler. Hatta hamile kadınlar çeşitli fiziksel ve biyokimyasal değişimlerden dolayı ruh sağlığı problemlerine daha yatkınlar. Özellikle depresyonun yeme alışkanlıklarını değiştirebilme, iştahı azaltma eğiliminden dolayı besinlerin tüketimi azalabilir. Depresyon tanısı almış 94 gebe kadınla yapılan bir araştırmada %51’inin gıda alımının yetersiz olduğu, 6 ayın sonunda ise bu oranın %71’e çıktığı belirtiliyor. Buna ek olarak gebelikte depresyonun sağlıklı gıda tüketiminde azalma ile de alakası vardır. Bunun yanında folat, yağ asitleri, demir ve çinko gibi önemli besinleri içeren sağlıklı gıdaların tüketimi azalırken, sağlıksız gıdalara karşı eğilim ise artar. Bu da bebek ve annenin sağlığını etkileyebilir. Ruh sağlığı problemleri hamilelikte genelde teşhis edilmeden kalırlar çünkü bazı kadınlar onlar hakkında konuşmaya çekinirler. Eğer depresyon veya anksiyete belirtileri yaşıyorsanız, güvendiğiniz bir uzmana danışın.
İlaçlar: Hamilelikte kullanımı güvenli olan bazı ilaçların yan etkileri arasında iştahta azalma vardır. Özellikle Prozac gibi SSRI türü ilaçlar depresyon veya anksiyete tanısı için yazılırlar ama bunlar iştahta azalmaya sebep olabilirler. Hatta bazılarında bunların tam bir iştah kaybına sebep oldukları, erken doymaya yol açtıkları ve kilo kaybına sebep olabildikleri görülmektedir.
Yeme Bozuklukları: Bazı hamile kadınlarda anoreksiya veya blumiya gibi yeme bozuklukları görülebilir. Uzmanlar bu rahatsızlıkların gebe kadınlarda görülme oranlarının %0.6-27.8 aralığında olduğunu belirtiyorlar. Yeme bozuklukları iştahta değişimlere sebep olabilir, kilo alma korkusuna yol açabilir ve gıda alımında azalmaya yol açabilirler. Eğer hamileyseniz ve yeme bozukluğunuz varsa, tedavi için doktorunuza danışın.
Diğer Potansiyel Sebepler: Gebe kadınlarda tümörler, midenin boşalmasında yavaşlama, mide yanması ve Addison hastalığı gibi başka sebeplerden dolayı da iştah kaybı görülebilir. Buna ek olarak yüksek stres düzeyi de anne sağlığını etkileyerek iştahta azalmaya yol açabilir. Hamilelikte koku ve tat duyularındaki değişimler, B12 ve demir eksiklikler ve bebeği taşımanın getirdiği rahatsızlık da iştahsızlığa sebep olabilir.

İlginizi çekebilir: Gebelikte sarı akıntı neden olur?

Gebelikte İştahsızlık Nasıl Tedavi Edilir?

Eğer iştahsızlığınız varsa, yeme düzeninizi tekrar rayına oturtmanın yöntemleri vardır.

Öncelik Verilecek Gıdalar

Tüm yemeği yiyemeseniz bile öncelik verebileceğiniz bazı gıdalar vardır. Bunlar hem sizin hem de bebeğinizin yeterince gıda almasına yardımcı olur.

Aşağıdaki gıdaların büyük kısmını yapması basittir, porsiyonu küçüktür, doyurucudur ve mideyi bozmazlar.

Protein zengini atıştırmalıklar; yumurta haşlama, yoğurt, kavrulmuş nohut, peynir ve krakerler, dilimlenmiş tavuk, hindi
Lif zengini sebzeler; tatlı patates, taze fasulye, havuç, ıspanak salatası
Tatlı ve küçük lokmalar; taze orman meyveleri, yulaf, kuru meyveler, lor peyniri gibi soğuk süt ürünleri
Tahıllar; kinoa, esmer pirinç, makarna, patates
Çorba; tavuk çorbası
Sıvılar; kemik suları ve sağlıklı smoothieler

Diğer Stratejiler

İştahsızlığınız bulantı ve kusmalardan dolayıysa, daha az ama sık yemeye, baharatlı ve yağlı gıdalardan kaçınmaya çalışın. Biraz zencefil ve thiamin takviyeleri alın. Eğer doktorunuz akupunktura izin verirse o da yardımcı olabilir.

Yoğun bulantı ve kusmanın ilaçlar ve serumlar gibi farklı tedavi yöntemleri gerektirmeleri mümkündür.

Eğer iştah kaybına bağlı olarak beslenme yetersizliğiniz varsa, normal düzeylere dönmek için yüksek dozlu takviyelere ihtiyaç duyabilirsiniz. Ancak bu takviyeler bir uzman tarafından yazılmalılar.

Ayrıca bireysel tedavi için doktorunuza da danışabilirsiniz.

Ne Zaman Endişe Etmeli?

Eğer arada bir iştahsızlık yaşıyorsanız veya belli gıdalara karşı iştahsızlığınız varsa, genelde günlük olarak yeterince besin alıyorsanız endişe edecek bir şey yoktur.

Örneğin besin yoğun öğünleri düzenli olarak tüketiyorsanız ve kilo alımınız bebeğin gelişimi için yeterliyse, iştahsızlık bir endişe kaynağı değildir.

Buna ek olarak bazı hamile kadınlarda sadece belli gıdalara karşı iştahta azalma görülür ve buna genelde çok kokulu gıdalar ve et dahildir. Görece yaygın bir durum olduğundan endişe sebebi olarak görülmez.

Fakat düzenli olarak öğün atlıyorsanız, iştahınızı bir günden daha uzun süre kaybediyorsanız, doktorunuza danışmanız uygun olacaktır.

Çünkü sağlığınızı ve bebeğinizi desteklemek için yeterince besin almanız gerekir.

İlginizi çekebilir: Rahim Ağzı Yetmezliği Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Gebelikte Beslenme Yetersizliğine Bağlı Potansiyel Komplikasyonlar

Beslenme yetersizliği bebeğin gelişiminde gerilik, düşük doğum ağırlığı ve annenin kilo vermesi gibi pek çok gebelik komplikasyonuna sebep olabilir. Ayrıca çocuklarda zihinsel işlevlerde gerileme ve davranış problemleriyle de bağlantısı vardır.

Hem makro hem de mikro besinler sağlıklı bir gebeliği sürdürmek için gereklidirler.

Kronik olarak kötü iştaha sahip gebe kadınlarda anemi, fetal gelişim anomalileri ve erken doğum riski artar.

Sonuç olarak bedeniniz gebeliğe uyum sağlarken, belli gıdaların size çekici gelmemesi veya iştahsızlık yaşamak çok normaldir. Bazen aç olsanız bile yemeniz mümkün olmayabilir.

İştah kaybı gebelikte görece yaygındır ve bulantı ile kusma gibi diğer semptomlar ile bağlantılı olabilir. İştahınız dalgalanma gösterebilir ve bu çok normaldir.

Eğer iştahınızı kaybettiyseniz ama hala açsanız, küçük ama sık şekilde basit ama doyurucu, besin yoğun gıdalar tüketerek midenizi rahatlatabilirsiniz.

Kronik ve uzun vadeli iştahsızlık varsa doktorunuza danışmanız daha uygun olur.

İlginizi çekebilir: Gebelik yorgunluğu ile başa çıkmanın yolları