Fobi, terimsel olarak belirli durumlar ya da objelerden kaynaklanan semptomlar anlamına gelir. Karanlık korkusu, örümcek korkusu ya da ölüm korkusu gibi fobiler, kişinin yaşam alanını kısıtlamasına neden olabilir.
Uplifers olarak fobilerin nedenleri, semptomları ve en yaygın görülen fobileri sizlerle paylaşmak istedik.
Fobi Nedir?
Fobiler, bir düşüncenin, objenin ya da durumun varlığından kaynaklanan uzun süreli ve mantıksız korkulardır. Korkulan duruma ya da objeye maruz kalmak, ani tepkilere, güçlü bir strese ya da objeden kaçılmasına neden olabilir. Fobinin yarattığı baskı ve fobiden kaçınmak için sarfedilen çaba, fobi sahibi kişinin yeteneklerini ve davranışlarını kısıtlayabilir. Belirli fobilere sahip yetişkin kişiler, fobinin neden olduğu korkunun mantıksız ya da aşırı olduğunun farkında olsalar da, üstesinden gelemeyebilir.
Fobilerin, korkulan durum ya da objeye göre değişen türleri vardır.
- Hayvan fobileri: Köpek korkusu, yılan korkusu, fare ya da böcek korkusu gibi korkular bu sınıfa girer. Hayvan fobileri en yaygın görülen fobilerdir.
- Durumsal fobiler: Durumsal fobiler, uçmak, otomobil kullanmak, toplu taşımayla yolculuk yapmak, tünel ya da köprülerden geçmek, kapalı alanda kalmak gibi korkuları kapsar.
- Doğal fobiler: Doğa olayları kaynaklı fobiler, fırtına korkusu, yükseklik korkusu ya da sudan korkmak gibi korkulara neden olabilir.
- Kan-iğne-sakatlık fobileri: Bu fobiler, kan görmek, yara almak, medikal prosedürler ve iğne korkusu gibi korkulardır.
- Diğer fobiler: Düşme korkusu, yüksek ses korkusu, palyaço korkusu gibi belirli objelere göre değişen fobiler de bu kategoriye girer.
Bir kişi, birden fazla fobiye sahip olabilir.
Fobilerin Nedenleri
Fobiler genellikle ergenlikte ya da yetişkinlikte ortaya çıkmasına rağmen, her yaştan insanı etkisi altına alabilir. Çocuklukta görülen fobiler ilerleyen yaşlarda kaybolabilirken, yetişkinlikte ortaya çıkan fobiler ise genellikle birden başlar ve uzun süreli olur. Yetişkinlerde görülen fobilerin sadece %20’si tedavi olmadan kendiliğinden kaybolur. Kadınlarda, erkeklerden daha çok fobi görülür.
Fobilerin nedenleri bilinmiyor olsa da, çoğu travmatik deneyimler sonucu oluşur. Fobiler aynı zamanda öğrenilen korkulardan da kaynaklanıyor olabilir. Köpek tarafından ısırılan ya da saldırılan bir kişi, köpek fobisi geliştirebilir. Benzer şekilde, bir kişinin köpek saldırısına tanıklık etmesi de, fobinin nedeni olabilir.
Fobilerin Semptomları
Fobilerin semptomları aşağıdaki şekillerde görülebilir;
- Fobinin kaynağı olan duruma karşı hissedilen aşırı ve mantıksız korku,
- Korkulan objeden kaçma ya da korkulan durumları engellemeye çalışmak,
- Panik atak, kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terlemek, titremek, bayılmak gibi fiziksel semptomlar,
- Belirli durumlarda olma ya da objelerle karşılaşma korkusu gibi beklentisel kaygılar
Fobilerin Tedavisi
Fobiler için uygulanan tedavi, aşağıdaki yöntemlerin birini ya da birkaçını içerebilir;
- Bilişsel davranışçı terapi: Fobilerin tedavisi için, bilişsel davranışçı terapinin duyarsızlaştırma ya da maruz bırakma tekniklerinden yardım alınabilir.
- İlaç tedavisi: Fobileri olan kişiye, reçeteli antidepresanlar ya da sakinleştiriciler verilebilir.
- Rahatlatma teknikleri: Nefes teknikleri ya da meditasyon, fobinin semptomlarının giderilmesine yardımcı olabilir.
Kaynak: Web MD