Her canlı gibi bitkiler de bakıma ihtiyaç duyarlar. Sağlıklı bir şekilde gelişmeleri, büyümeye devam etmeleri, rengarenk çiçekler açmaları, meyve vermeleri için ihtiyaç duydukları bakımın karşılanması gerekir. Yapraklarının temizliğinden yeterli güneş ışığı almasına, kurumuş dallarından kurtulmasından nem oranlarının ayarlanmasına kadar her şey bitkiseverlerin ve evinde birçok yeşil dostu olanların dikkat etmesi gereken konular arasında. Evde bitki bakımı hakkında her şey bu yazımızda.
Bitki bakım rehberi
Bir bitkinin ne kadar sıklıkta temizlenmesi gerektiği koşullara göre değişiklik gösterir. Bitkinin yapraklarının türü, evdeki toz miktarı bu koşulları belirler. Bazı durumlarda, basit bir toz alma işlemi yeterliyken, bazı durumlarda daha derin bir temizlik yapmak gerekebilir. Öte yandan, sadece temizlik yetmez; bitkilerin kapsamlı bir bakıma da ihtiyacı vardır; saksılarını değiştirmek, yeterli güneş ışığını sağlamak gibi. Detaylı bitki bakımı için yazımızı okumaya devam edin.
Bitkilerinizi temizleyin.
Bitkilerinizi temizlemenin birden fazla yolu var. Eğer bitkinizin yaprakları hassas ise veya üzerinde çiçekler varsa, yumuşak bir toz bezi kullanabilirsiniz. Eğer geniş yapraklı bir bitkiyse, nemli bir süngerle temizleyebilirsiniz. Evinizde çok fazla bitki varsa, bitkilerinizi duşa sokmayı da deneyebilirsiniz. İşte bitkilerinizin ihtiyaçlarına göre uygulayabileceğiniz temizleme yöntemleri:
1. Duş aldırma
Eğer büyük bitkileriniz varsa, onları hep birlikte duşakabinin içine yerleştirip, yerinden çıkabilen duş başlığınızda bitkilerinizi yıkayabilirsiniz. Bu uygulama sırasında suyun tazyikinin bitkilerinize zarar vermemesine özen göstermelisiniz. Eğer duş başlığınız buna uygun değilse, bir sprey şişesinin içine ılık su doldurarak da bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz.
2. Süngerle temizleme
Eğer bitkinizin çok sayıda ve ince yaprakları varsa, süngerle temizleme pek uygun bir yöntem olmayabilir. Ancak geniş ve sağlam yaprakları varsa, bir kabın içine sabunlu su yaparak bitkilerinizin yapraklarını temizleyebilirsiniz. Bu yöntemde kullandığınız süngerin sert olmamasına dikkat etmelisiniz. Süngeri sık sık suya batırarak tozların diğer yapraklara taşınmasını önleyebilirsiniz. İşlemi uygularken diğer elinizle yaprakları alttan desteklemeyi ihmal etmemelisiniz.
3. Mikrofiber bez veya toz alma aparatı kullanma
Duşakabine taşıyamayacak kadar büyük bir bitkiye sahip olan şanslı kişilerdenseniz, bitkinizi temizlemek için mikrofiber bez veya toz alma aparatı kullanabilirsiniz. Uygulaması oldukça basit; elinize aldığınız bez veya toz alma aparatıyla yaprakları nazikçe tozlardan arındırmanız yeterli.
4. Fırça kullanarak temizleme
Bazı bitkilerin yaprakları çok ince ve narin olabilir. Bu tür bitkileri temizlemek için yumuşak uçlu bir fırça kullanmanız gerekebilir. Bitkinizin yapısına göre fırçayı ılık suyla biraz ıslatabilirsiniz. Fırçayı, boya yapar gibi yaprakların üzerinde gezdirerek tozlarından arındırabilirsiniz.
5. Ölü yapraklardan kurtarma
Bitkinizi tozlardan kurtarıp temizlemişken, ölü yaprakları da uzaklaştırmalısınız. Bu yaprakları temiz bir makas yardımıyla kesebilirsiniz. Böylelikle sadece bitkinizin daha güzel bir görünüme sahip olmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda canlı yaprakların daha fazla beslenmesine de yardımcı olmuş olursunuz. Ölü yaprağı keserken, bitkinin köküne en yakın olan noktadan kesmelisiniz.
Peki, bitkilerimizin bakımı için onları sadece temizlemek yeterli mi derseniz, elbette ki hayır. Her canlı gibi onların da farklı ihtiyaçları var. Temizliğin yanı sıra su, güneş ışığı, nem, toprak, yeterli alan, yeni bir saksı ve tabii ki bolca sevgi.
Düzenli sulayın.
Her bitkinin farklı su gereksinimleri olsa da tüm yeşil dostlar suya ihtiyaç duyarlar. Kimi bitkiler her gün su isterken kimi bitkiler için haftada 1 kez sulanmak yeterlidir. Bu nedenle bakımını yaptığınız bitkilerin özelliklerini bilerek su ihtiyacına göre sulamanız gerekir. Çiçekli bitkiler genellikle biraz daha fazla su isterken kaktüs çeşitleri daha az suya ihtiyaç duyarlar. Eğer birden fazla bitkiniz varsa ve hepsi farklı türde, farklı su ihtiyaçlarına sahipse bir takvim oluşturmanız en iyisi. Böylelikle sulama zamanlarını kaçırmazsınız.
Yeterli güneş ışığı aldıklarından emin olun.
Güneş ışığı tıpkı su gibi bitkilerin temel besin kaynaklarından biri. Bitkinizin evinizdeki yeri onun için hayati bir öneme sahip. Kimi bitkiler direkt güneş ışığı severken bazı türler süzülen ışığı tercih ederler. Işığın açısı onların büyüyüp gelişmelerini etkileyen önemli bir faktör. Paşa kılıcı, bambu, deve tabanı ya da duvar sarmaşığı gibi bitkiler güneş ışığına ihtiyaç duysalar da hafif karanlıkta yaşamayı daha çok severler. Bu nedenle odanın az güneş alan köşesinde daha mutlu olabilirler. Aloe vera, sardunya, yuka, fesleğen ve sukulent gibi türler ise bol güneş alan yerlerde daha iyi büyürler. Bu tür bitkilerinizi mümkün olduğunca ışıklı köşelere, pencere kenarlarına yerleştirebilirsiniz. Ancak, çok fazla doğrudan güneş ışığına maruz kalan bitkilerde yaprak yanıkları görülebilir. Bunun için güneş ışığını biraz filtrelemek, pencerelerinize hafif perdeler eklemek iyi bir yöntem olabilir. Öte yandan, orkide türleri ise ışık konusunda daha hassaslar. Aydınlık, ışık alan yerleri severler ancak direkt ışıktan hoşlanmazlar. Onlar için en iyisi süzülen ışıktır. Orkidelerinizi doğrudan ışık almayan fakat aydınlık olan yerlere koyarak, ışığın direkt olarak değil farklı bir noktadan yansımasını sağlayabilirsiniz.
Nem oranına dikkat edin.
Nem, bitkiler için en az su kadar önem taşır. Evlerimiz, dışarıya göre daha az nemlidir ve bu da bitkiler için bir sorun teşkil edebilir. Yeterli nemin bulunmadığı ortamlarda bitkilerin yaprakları kurumaya başlar, sararır veya kahverengi lekeler oluşabilir. Nem eksikliğinin devamında da solarak ölebilirler. Öte yandan yüksek nem oranında ise bitkiler çürüyebilir ya da mantar, küf oluşumu gibi olumsuz koşullar meydana gelebilir. Bu nedenle evinizdeki nem oranını kontrol altında tutmak için bir nem ölçer kullanabilirsiniz. İç mekan bitkileri genellikle yüzde 40 ile 60 arasında nem düzeyine ihtiyaç duyarlar. Tropik bitkiler içinse bu oran yüzde 90’a kadar çıkabilir. Bitkilerin yaprakları inceldikçe neme duyulan ihtiyaç da artar. Sert, kalın yapraklı bitkiler ise düşük nem oranına karşı daha dayanıklıdır; kaktüs türleri buna iyi birer örnek oluşturabilir. Daha fazla neme ihtiyaç duyan bitkileriniz için hava nemlendiricisi kullanarak evinizin nem oranını artırabilirsiniz. Öte yandan bitkilerinizin yapraklarına su püskürtebilir ya da onlara duş aldırabilirsiniz. Ancak bu iki yöntem de kısa süreli olarak nem ihtiyacına çözüm olabilir. Bu nedenle nem cihazını daha uygun bir seçenek olarak değerlendirebilirsiniz.
Toprak ve saksı değişimini unutmayın.
Bitkilerin gelişimini devam ettirebilmesi ve büyümesi için yeterli alana ihtiyacı vardır. Bu nedenle topraklarının ve saksılarının zaman zaman değişmesi gerekir. Bitkiler büyüdükçe içlerinde bulundukları saksılar onlara küçük gelmeye başlar bu nedenle daha geniş bir saksıya transfer etmeniz önemli hale gelir. Bitkinizin ne zaman değişime ihtiyacı olduğunu anlamanız için toprağına ve köklerine bakmanız yeterli. Eğer toprağı çok hızlı kuruyorsa ve kökleri saksıdan dışarı çıkmaya başladıysa zamanı gelmiştir. Öte yandan, her bitki için geçerli olmasa da saksı ve toprak değişimi için genellikle en uygun zaman nisan-mayıs aylarıdır. Bitkinin ihtiyaç duyduğu toprak tipi ile eskisinden en az bir boy büyük olan saksıya geçişini yapabilirsiniz. Toprağını değiştirirken saksısını da değiştirmeyi unutmayın, yeni toprak ile eski saksının kullanılması önerilmez. Bitkinizi toprağını ve saksısını değiştirmeden iki gün önce her zamanki gibi suladığınızdan emin, saksı değişimi sırasında sulama yapmayın. Bitkiniz büyük ve ağırsa değişikliği yaparken yardım almanız iyi olabilir, bu sayede bitkinin zarar görmesini engelleyebilirsiniz. Adım adım değişimi nasıl yapacağınıza gelirsek;
- Saksıyı ters çevirin ve bitkiyi kökleriyle birlikte eski saksısından çıkarın. Eğer çıkmakta zorlanıyorsa eski saksıyı bitkiye zarar vermeden kesin.
- Köklerindeki eski toprağı mümkün olduğunca arındırın. Zarar görmüş, çürümüş veya ölü kökleri temizleyin.
- Bitkinizi saksının ortasında konumlandırın ve toprakla doldurmaya başlayın. Saksının üst yüzeyinde 1,5-2 cm kalacak şekilde toprakla doldurun ve hafifçe vurarak toprağı sıkıştırın.
- Toprak nemli olacak şekilde su verin.
Not: Bitkinizin yeni saksını sevmesi için isterseniz biraz vitamin ekleyebilirsiniz.
Budamayı unutmayın.
Bitkilerinizin gelişimlerini desteklemek, onları güçlendirmek, daha sağlıklı büyümelerini sağlamak, çiçek ve meyve kalitelerini artırmak için onları zaman zaman budamayı unutmayın. Zayıf, güçsüz dallardan arındırmak, bitkinin dengesini bozan, büyümesini engelleyen kök, yapsak, dal varsa onları temizlemek ve daha iyi şekil vermek için bitkiye zarar vermeden bazı yerlerini kesmeniz gerekir. Her bitkinin budanma zamanı farklı olabilir, bu nedenle bitkinizin türünü ve özelliklerini iyi öğrenmiş olmanız şart. Bitkinin çeşidine göre budama zamanı farklılık gösterse de bitkileri uyku halindeyken budamak önemlidir. Evdeki süs bitkileri için genellikle en iyi zaman kış mevsimidir. Öte yandan çiçek açan bitki türlerinde ise budama için çiçeklenmenin geçtiği ilkbahar daha uygundur. Budama yaparken çeşitli aletler işinizi kolaylaştıracaktır; budama makası ve eldiven oldukça işinize yarayabilir. Budama yaparken her dalı tek tek incelemeyi, kalın dalları kademeli budamayı, tırnak bırakmadan kesim yapmayı ve gövde dokusunu zedelemeden kesmeyi unutmayın. Ayrıca kullandığınız aletlerin temizliğinden de emin olmalısınız.
Böceklenmelere karşı dikkatli olun.
Evdeki saksı bitkilerinde böceklenme bitki bakımında sıkça karşılaşılan durumlardan biri olabilir. Bitkilerin köklerinde, yapraklarında veya toprağında küçük böcekler ya da minik sinekler belirebilir. Hatta zaman geçtikçe çoğalarak eve yayılabilirler. Bu da tüm bitki dostlarınızı üzebilir. Bitkilerde meydana gelen böceklenmeler için çeşitli kimyasal ilaçlar satın alabileceğiniz gibi dilerseniz evinizde kolayca hazırlayabileceğiniz birkaç basit doğal yöntem de deneyebilirsiniz. Toz tarçını toprağa serpiştirebilir, aspirinli su karışımını toprağa dökebilir, soğanın dış kabuğunu suda bekletip ertesi gün kabuklarını süzdükten sonra elde ettiğiniz su ile bitkinizi sulayabilirsiniz. Hiçbiri işe yaramazsa bitkinizin toprağını değiştirebilirsiniz.
Bonus: Sevginizi gösterin.
Hava, su, ışık kadar bitkilerin büyümesi, gelişmesi için önemli olan bir diğer kriter ise her canlının ihtiyacı olan sevgi. Bitkilerinize sevginizi gösterdiğinizde büyümelerini keyifle izleyebilirsiniz. Onlarla her gün konuşmayı, yapraklarını okşamayı, güzel gözler söylemeyi unutmayın. Siz onlara sevginizi gösterirseniz emin olun onlar da size olan sevgilerini büyüyen yaprakları, açan çiçekleri ile gösterirler.
Kaynak: newgarden, gardenerspath
İlginizi çekebilir: En iyi iç mekan bitkileri: Evinize ve yaşam tarzınıza uygun bitki seçmenin püf noktaları