En çok başvurulan doğum kontrol yöntemi: Spiral

Spiral nedir, ne işe yarar? Bir doğum kontrol yöntemi olarak spiral veya rahim içi araç (RİA) hakkında daha fazlasını keşfedin.

Eğer doğum kontrolü seçenekleri araştırıyorsanız düşünmek isteyebileceğiniz yöntemlerden biri de spiral. Spiral, herkes için uygun olmasa da günümüzde çoğu kadın için hem güvenli hem de etkili bir doğum kontrol yöntemi olarak kabul ediliyor. Ayrıca oldukça da uzun ömürlü.

Spiral nedir, spiralin zararı var mı, spiral takıldıktan sonra korunmaya gerek var mı gibi merak ettiğiniz tüm soruların yanıtlarını yazımızda bulabilirsiniz.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Spiral nedir?

Spiral veya rahim içi cihaz (RİA), döllenme sürecini durdurmak için rahminize yerleştirilen T şeklinde küçük bir cihazdır. Spiraller onlarca yıldır piyasada. Dünya çapında çok popülerler ve en etkili doğum kontrol yöntemlerinden biri olarak kabul görüyorlar.

Spermlerin yumurtanın yanına ulaşarak döllenmeyi gerçekleştirmesinin; döllenme olsa dahi rahim iç duvar yapısını bozarak döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesinin önüne geçen spiralin iki tipi bulunuyor: Bakır ve hormonlu. Spiralin çoğu kadın için etkili bir doğum kontrol seçeneği olduğu söylenebilir. Ancak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar açısından risk altındaki kadınlar için iyi bir seçim olmayabilir.

Spiral ne işe yarar?

Spiral nedir, açıkladık. Peki spiral nasıl çalışır? Spiralin hem bakır hem de hormonlu türleri, spermin yumurtaya ulaşmasını zorlaştırarak çalışır. Piyasadaki çeşitli spiraller, rahminizin astarında bir iltihaplanma tepkisine neden olur. Bu iltihap sperm için toksiktir. Ayrıca, döllenme meydana gelirse, rahminizi implantasyona düşman yapar. Ancak yapılan son araştırmalar, döllenmenin gerçekleştiğine dair kanıt bulamadı. Spiral, yerleştirildikten sonra 10 yıla kadar çalışır.

Bazı spiraller ise spermin döllenmenin gerçekleşmesi gereken fallop tüplerine taşınmasını önlemek adına rahmin iç yüzeyini inceltmek için çalışır. Saldığı progestin ayrıca servikal mukusunuzu kalınlaştırır ve yumurtlamayı önleyebilir. Bunların etkisi yerleştirildikten sonra 5 yıla kadar sürebilir.

Spiral çeşitleri arasından hangisini tercih edeceğinizi, doktorunuza danışarak öğrenebilirsiniz.

Spiral nasıl takılır?

Spiral nedir sorusundan sonra en fazla merak edilen sorulardan biri bu. Spiral ancak bir sağlık uzmanı tarafından takılabilir. Spiralin sizin için en iyi doğum kontrol seçeneği olup olmadığını belirlemek için doktorunuza danışın. Hamile olmadığınızdan emin olduğunuz zamanlarda spiral taktırabilirsiniz.

Doktorunuz spirali serviksinizden rahminize yerleştirir. İşlem genellikle 15 dakikadan daha kısa sürer. Lokal anestezi ile veya anestezi olmadan yapılabilir. Muhtemelen işlem sırasında biraz kramp veya rahatsızlık hissedebilirsiniz. Spiral takıldığında çok küçük bir sınır dışı etme riski vardır. Bu nedenle ilk birkaç ay hala yerinde olup olmadığının kontrol edilmesi önemlidir.

İlk birkaç ay boyunca, her ay spiralinizi kontrol etmek için sırasıyla şu adımları izleyin:

Ellerinizi sabun ve suyla yıkayın.
Rahim ağzınıza dokunana kadar parmağınızı vajinanızın içine sokun.
İpin uçlarını hissedin.
İpi hissedebilmelisiniz. Size normalden daha kısa veya daha uzun geliyorsa bir sorun olabilir. Spiralin sert ucunu serviksinize karşı hissetmemelisiniz.
Bir sorun varsa, ipi çekmeyin veya spirali yeniden takmaya çalışmayın. Bunun yerine hemen doktorunuzdan randevu alın. Doktorunuz spiralinizin iyi görünüp görünmediğini ve ipin durumunu kontrol edebilir.

Spiral takıldığında sınır dışı etme nadir görülen bir durum. Eğer gerçekleşirse muhtemelen adet döneminiz boyunca olacaktır. Bunun, yerleştirmeden sonraki ilk birkaç ayda meydana gelme olasılığı yüksektir. Spiralin yeniden takılmasını beklerken alternatif bir doğum kontrol yöntemi kullanmanız gerektiğini unutmayın.

Spiral ne kadar etkili?

Spiral çeşitlerinin her ikisi de hamileliği önlemede %99’dan fazla etkilidir. Dolayısıyla mevcut en etkili doğum kontrol türlerinden biridir. Ayrıca 3 ile 10 yıl arasında etkili oldukları için en uygun doğum kontrol yöntemleri arasında da sayılabilir.

Spiralin faydaları neler?

Spiral nedir, artık biliyorsunuz. Peki spiralin avantajları neler? Spiralin avantajları arasında şunları sayabiliriz:

Verimlilik
Uzun ömür
Kolaylık (spiraller cinsel ilişki öncesi hazırlık gerektirmez)
Emzirirken kullanılabilir.
Hamile kalmak istiyorsanız durum hızlı bir şekilde tersine çevrilebilir.
Spiral fiyatları ucuzdur, ilk yerleştirme maliyetinden sonra 3-10 yıl arasında artık maliyet yoktur.
Bazı spiral türleri, ağrılı adet dönemlerini hafifletebilir.
Yine bazı spiral türleri acil bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılabilir. Planlı ebeveynliğe göre, korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde takılırsa hamileliği önlemede %99.9’a kadar etkili olabilirler.

Spiralin zararı var mı?

Spiral nedir ve spiralin avantajlarını açıkladık. Herhangi bir doğum kontrol yönteminde olduğu gibi, hangisini kullanacağınıza karar vermeden önce artıları ve eksileri düşünmeniz faydalı olabilir. Spiralin dezavantajları arasında şunları sayabiliriz:

Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamazlar.
Yerleştirme ağrılı olabilir.
Bazı spiraller, adet dönemlerinizi ağırlaştırabilir. Ayrıca adet kramplarınızı daha da kötüleştirebilir.
Bazı spiraller, adetlerinizi düzensiz hale getirebilir.
Bu yan etkiler genellikle kullanımın ilk 6 ayında tamamen kaybolur.

Ayrıca spiral kullandığınızda enfeksiyon riski de vardır. Bu risk, yerleştirme sırasında en yüksektir. Kimler spiral kullanmamalı, sorusu şu şekilde yanıtlanabilir:

Hamilelik şüphesi olanlar,
Tedavi edilmemiş rahim ağzı kanseri olanlar,
Rahim kanseri olanlar,
Açıklanamayan vajinal kanaması olanlar,
Birden fazla cinsel partneri olanlar (cinsel yolla bulaşan hastalıkların riskinin artması nedeniyle),
Bakır spiraller, bakıra alerjisi olan veya olabilecek kadınlar için önerilmez.
Nadiren bir spiral, rahim duvarına girebilir. Spiral takılıyken hamilelik meydana gelirse, risk artar.
Bazı spiraller şiddetli karaciğer hastalığı veya meme kanseri olan kadınlar için önerilmez.
Doktorunuz spirali yerleştirdiğinde hafif bir enfeksiyon riski olduğundan, öncelikle cinsel yolla bulaşık hastalıklar için çeşitli testler yapabilir.

Spiral nasıl çıkarılır? Spiral zamanında çıkarılmazsa ne olur?

Spiral kullanmak, daha sonrada çocuk sahibi olma yeteneğinizi etkilemez. Hamile kalmaya karar verirseniz doktorunuzdan spiralinizi çıkarmasını isteyebilirsiniz. Spiral çıkarılır çıkarılmaz adet döngünüz normale dönmeli.

Peki, spiral nasıl çıkarılır? Doktorunuz spirali muayenehanesinde çıkaracaktır. İşlem sadece birkaç dakika sürer. İşlem için ayaklarınızı yavaşça üzengilere koyacaksınız ve doktorunuz spirali yavaşça çıkarmak için forseps kullanacak. Bu sırada biraz kramp ve kanama olabilir, yine de bu 1-2 gün içinde geçecektir. Doktorunuz süreçle ilgili yaşanacaklar hakkında sizi daha detaylı bir şekilde bilgilendirebilir.

Spiral zamanında çıkarılmazsa ne olur? Spirallerin ömrü kullanılan türe göre değişir. Örneğin eğer bakır spiral tercih edilmişse yaklaşık 10 yıl, hormonlu spiral tercih edilmiş ise 3 yıl kullanılabilir. Spiral takıldıktan sonra takibi dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Düzenli olarak doktora gidilmeli, 6 ay ile 1 yıl arasında muayene olunmalı, spiralin konumu doktor tarafından onaylanmalıdır. Tüm bunlar, spiralin de ömrünü uzatır. Ayrıca kullanılan spiralin günü geçerse, ciddi bir durum yaşanmayabilir. Ancak ağrı, acılı adet kanaması gibi durumların yaşanmaması için fazla zaman geçmeden gerekli durumlarda çıkarılması gerekir.

Spiral takıldıktan sonra korunmaya gerek var mı?

Spiral nedir, nasıl takılır gibi konuyla ilgili en fazla merak edilen soruları yanıtladık. Çoğu insan spiral takıldıktan sonra korunmaya gerek var mı, merak ediyor. Rahim içi cihazlar, yani spiraller hamileliği önlemede %99’dan fazla etkilidir, ancak seçtiğiniz markaya ve cihazı ne zaman taktığınıza bağlı olarak hemen çalışmaya başlamayabilirler. Örneğin, bakır spirallerin çoğu yerleştirmeden hemen sonra hamileliği önlemeye başlar. Hormonlu spiral taktırdıysanız yedek doğum kontrolüne ihtiyacınız olabilir. Bu, cihazı ne zaman taktığınıza bağlı olarak değişebilir.

Ayrıca hiçbir spiral sizi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı korumaz, bu nedenle prezervatif kullanmaya devam etmeniz gerekir. En doğru bilgi için konuyla ilgili doktorunuzdan yeterli bilgiyi edinmeyi unutmayın.

Kaynaklar: 1, 2, healthline

İlginizi çekebilir: Her kadının korunma yöntemi kendisine özel: Sizin için en doğru doğum kontrol yöntemi hangisi?