Empatların özellikleri: Empat olup olmadığınızı anlamanın yolları ve empat testi

Mekanların, içinde bulunduğunuz grupların ya da çeşitli özelliklerdeki insanların enerjisinden etkilendiğinizi hissediyor musunuz? Yakın çevrenizdeki insanların kaygı ve üzüntü gibi çok yoğun duygularını kendi sinir sisteminizde duyumsadığınız zamanlar oluyor mu? Tek başınıza kalmak ve deşarj olmak için fırsat yaratamadığınız zamanlarda kendinizi fazlasıyla tükenmiş ve yorgun hissediyor musunuz? Olayları ve durumları diğer insanların perspektifinden görmek sizin için çocuk oyuncağı mı? Dinlediğiniz bir müzik, bir film sahnesi, bir kitap alıntısı, içten paylaşılan bir söz ya da dünyadaki adaletsizlik sizi ağlatacak kadar duygulandırabiliyor mu? Bu soruların büyük bir çoğunluğuna cevabınız ‘Evet’se bulunduğunuz ortamdaki duyguları sünger gibi içine çeken bir empat olabilirsiniz. Bu yazımız, soruların cevapları konusunda pek emin olmayanlara ve ‘empatların özellikleri’ni merak edenler için…

Empatların özellikleri

Empat olarak bilinen insanlar sadece kendi enerji alanlarını ve duygularını değil, çevrelerindeki kişilerin enerjilerini ve duygularını anlayarak onlarla aynı ‘enerji düzeyine’ kolaylıkla geçiş yapabiliyorlar. Dış çevreyle son derece kolay uyumlanabilen empatların diğer insanları anlamak konusundaki yetenekleri ve hassasiyetleri şaşırtıcı derecede iyi olsa da, bu hassasiyet onları zorlayıcı duygulara karşı çok daha duyarlı hale getirebiliyor. Peki, empati yeteneği gelişmiş olan her insana ‘empat’ demek doğru mu? Empat olup olmadığınızı nasıl anlarsınız? Empatların özellikleri nelerdir? Empat olan insanlar hangi konularda diğer insanlara göre daha hassas ve duyarlıdır? Gelin, empat olup olmadığınızı nasıl anlayabileceğinize ve ‘empatların ortak özellikleri’ne biraz daha yakından bakalım.

1. Enerjileri yüksek, dinleme becerileri gelişmiştir

Empatları diğer insanlardan ayıran en önemli özelliklerden biri, dışarıdan bakıldığında enerjilerinin asla tükenmiyor gibi görünmesidir. Her davete katılır, buluşma teklifelerini genelde geri çevirmezler. Davet edildikleri her ortamda fiziksel olarak bulunmalarının yanı sıra, bol bol sosyalleşirler ve iletişim içinde oldukları insanları da bitmek tükenmek bilmeyen dikkatle dinlerler. Empatların dinleme ve karşılarındaki insanların duygularını kendileri de deneyimle özellikleri son derece yorucu olduğu için, enerjilerini geri toplamak için sosyalleşmedikleri zamanlarda yalnız kalıp enerji toplamaya ihtiyaçları vardır. Bu yüzden iki sosyalleşmeleri arasında mutlaka yalnız kalabilecekleri zamanlar yaratırlar ve tek başlarına kaldıkları bu süreçte telefon, internet, sosyal medya gibi uzaktan iletişim araçlarında aktif görünmezler.   

2. Dış uyaranlara karşı algıları açıktır

Empatların algıları oldukça açıktır ve bulundukları ortamlarda diğer insanların söylediklerine, yaptıklarına, hissettiklerine karşı inanılması güç derecede yoğun bir duyarlılık gösterirler. Sadece bireysel olarak değil, kalabalık yerlerde de bulundukları ortamın enerjisini anında algılayıp bu enerjiden etkilenirler. Empatların algıları konusundaki bu hassasiyeti nedeniyle, fazla uyarana maruz kalmaları, yoğun duygusal deneyimler yaşamaları ve enerjilerinin yüksek olduğu herhangi bir etkileşime girmeleri sonrasında sinir sistemlerinin tekrar dengeye gelmesi için sessiz ve sakin aktivitelerle meşgul olmalarını gerektirir. Bu nedenle sosyalleştikten ya da dışarıda fazla vakit geçirdikten sonra evde kitap okumak, hobileriyle ilgilenmek ya da meditasyon yapmak gibi daha az uyarıcı aktivitelerle ilgilenirler.

3. Çevrelerindeki insanlara ‘hayır’ demekte ve sınır çizmekte zorlanabilirler

Empatların diğer insanların enerjileriyle uyumlanma davranışları bilinçli ve farkında olarak değil, otomatik olarak gerçekleşen bir eylemdir. Ve çoğu zaman, duygu girdaplarının içine farkında olmadan çekilebilir, diğer insanların duygularını adeta o duygu kendilerine aitmiş gibi deneyimleyebilirler. Empatların yüksek empati becerileri diğer insanları anlamaları ve problemlerine olabilecek en etkili çözümleri üretebilmeleri konusunda son derece faydalı olsa da, olayları objektif bir bakış açısıyla değerlendirmelerine ve tarafsız bir gözle yorumlamalarına da aynı ölçüde engel olabilir. Bu nedenle empatlar sınır çizme ve yoğun duyguların kendilerine zarar verdiğini hissettikleri noktada etkileşimde oldukları kişilerden uzaklaşabilme becerileri konusunda diğer insanlara kıyasla ekstra çaba göstermeleri gerekir.

4. Şefkat ve ilgi dolu bir karaktere sahiptirler

Empatların karşılarındaki insanların olumlu ya da olumsuz duygularını adeta kendilerileri deneyimliyor gibi yaşıyor olmaları, onları diğer insanlara karşı sevgi, şefkat ve ilgi dolu kılar. Empatlar karşı tarafın duygularını o kadar yoğun hissedebilir ki, tükenmişlik yaşamamak için kendileriyle tekrar nasıl bağlantı kurabileceklerini ve kendilerini nasıl destekleyeceklerini öğrenmeleri gerekir. Başkalarına verdikleri sevgiyi, ilgiyi ve şefkati kendilerine de gösteremediklerinde, tükenmiş hissetmeleri kaçınılmazdır. Empati kurmanın dozunu kaçırdıklarında, yani karşılarındaki insanı kendilerinden daha fazla önemsediklerinde, kendilerine karşı acımasız ve yargılayıcı olabilirler.

Empatların ruh sağlıklarını koruyabilmeleri için, diğer insanların duygularını anlamanın, bu duyguların sorumluluğunu almak anlamına gelmediğini çok iyi anlamaları gerekir.

5. Yakın ve samimi ilişkiler kurmakta zorlanabilirler

Empatlar karşılarındaki insanların duygularını sünger gibi çektikleri için, ilişki çok daha yakın hale geldikçe, karşılarındaki insanları daha yakından tanıdıkça ve onların hayatları hakkında daha fazla şey öğrendikçe deneyimledikleri duyguların yoğunluğu da giderek artar. Bu duygu yoğunluğuna fazla maruz kalmak, ilişkilerinde çok yakın ve samimi olmaktan kaçınmalarına neden olabilir. Özellikle romantik ilişkilerinde yakınlık kurmaları daha da zorlayıcı hale gelebilir. Çok fazla yakın arkadaşları yoktur, olanlarla da çok sık bir arada olmaktan kaçınabilirler. Çok fazla konuşmak ya da dokunmak zorunda kaldıklarında, uzun bir süre tek başlarına kalmak isteyebilirler.

6. Sosyal ortamlarında herkesin derdini anlattığı ‘Güzin Abla’ rolünü üstlenirler

Duyarlı ve empati duygusu gelişmiş olan empatların en öne çıkan özelliği çok iyi bir dinleyici olmalarıdır. Bu yüzden sevdikleri insanları destekleriyle kolayca rahatlatabilir ve zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olabilirler. Ancak sosyal ilişkilerinde sürekli ‘dert dinleyen’ rolü üstlenmek kendi sıkıntılarını ve duygularını paylaşmalarına engel olacağı için, zamanla tükenmelerine ve sosyal ilişkilerini sağlıklı şekilde sürdürememelerine neden olabilir. Empatlar sınır koymakta zorlandıklarında, manipülasyona ve toksik davranışlara karşı daha savunmasız olabilir.

7. Tartışmadan ve çatışmadan kaçınırlar

Çatışmadan, anlaşmazlıklardan ve tartışmalardan aktif olarak kaçınıyorsanız, empat olabilirsiniz. Empatlar, karşı tarafın ne hissettiğini çok iyi anlayabildikleri için bir anlaşmazlık yaşamaları durumunda karşılarındaki insanları nasıl incitebileceklerini de çok iyi bilirler. Dolaısıyla, küçük bir öfkeyle karşı tarafa zarar verme ihtimallerine karşın kavga etmekten ve tartışmaya girmekten mümkün olabildiğince kaçınmaya çalışırlar. Tartışmalar sırasında sadece kendi duygu ve tepkileriyle değil, karşı tarafın da duygu ve tepkileriyle meşgul oldukları için küçücük tartışmalar bile büyük kavgalara dönüşebilir.

8. Bedensel duyumsamaları ve duyuları gelişmiştir

Bazı empatların duygusal ve enerjisel hassasiyetleri beden duyumsamaları konusunda da geçerlidir. Alkol ya da kafein gibi uyarıcılar tükettiklerinde, diğer insanlardan daha fazla etkilenebilirler. Benzer şekilde, ortam ısısındaki değişimlere ya da çevreseki seslere karşı daha hassastırlar. Her empatın çevresel uyaranlara karşı bedensel hassasiyeti farklılık gösterebilir. Bazı empatlar yaşamları boyunca hiçbir hassasiyetlerinin olmadığı seslere ya da kokulara karşı dönemsel bir hassasiyete sahip olabilirken, bazı empatlar uzun süre yüksek yoğunluklu uyarım yaşamalarına sebep olan uyarıcılara karşı zamanla tolerans geliştirebilirler. Ancak yine de, dış dünyayı algılama araçları olan 5 duyuları, diğer insanlara göre çok daha duyarlı ve hassastır.

9. Bulundukları fiziksel ortamlardaki düzenlemeler enerji seviyelerini etkiler

Empatların büyük bir çoğunluğu uyaranların az olduğu, temiz ve düzenli ortamlarda zaman geçirmeyi tercih eder. Rahatlatıcı sesler, estetik duygularını harekete geçiren objeler, minimal dekorasyonlar ve canlı bitkiler empatların hassas olan sistemlerini düzenlemelerine yardımcı olur. Bulundukları ortamın sessiz, sakin ve huzurlu olması, ortamın enerjisini daha iyi duyumsamalarına ve diğer insanların algılayamadıkları şeyleri algılamalarına alan açar. Eğer siz de bulunduğunuz ortamdaki fiziksel koşullar konusunda seçiciyseniz, temizliğe ve düzene dikkat ediyorsanız empat hassasiyetine sahip olabilirsiniz.

10. Dünyayı eşsiz bir perspektiften görürler

Yaşadıkları dünyayı diğer insanların gözünden görmek gibi oldukça özel bir beceriye sahip empatlar için kurdukları her etkileşim, repertuvarlarına yeni bir bakış açısı eklemek anlamına gelir. Bu nedenle empatlar kimsenin göremediği detayları görmek, kimsenin anlayamadığı konuları anlamak ve olaylar arasında bağlantılar kurmak konusunda eşsiz bir vizyona sahiptirler. Empatlar bu yetenekleri nedeniyle, duygularını ifade etmek için yeterince alan bulamadıklarında yaratıcılıklarını ve duyarlılıklarını kaybedebilirler.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi, tüm bu özellikleri taşıyor olmanız empat olduğunuzun göstergesi olabileceği gibi, empati duygusu fazla gelişmiş olan her insana empat demek de mümkün değil. Empati duygunuzun ne kadar geliştiğini ve nasıl bir empat olduğunuzu görmek için buraya tıklayarak empat testini çözebilirsiniz. Testin Türkçesi içinse Psikolojitestleri.com tarafından hazırlanmış olan empati testini çözebilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Yeryüzünün denge merkezi “empat”lar ve 10 adımda empatları tanıma kılavuzu

Kaynaklar: Mind Body Green, Healthline, Very Well Mind, Healthline, Psychologia, Psikolojitestleri