Yemek yemek hepimiz için temel bir ihtiyaçtır. Abraham Maslow (1943) İhtiyaçlar Piramidi’nde en alt basamakta fiziksel ihtiyaçlar basamağı yer alır ve bu basamak bizim hayatta kalmak için gereksinim duyduğumuz temel ihtiyaçlarımızı sembolize eder. Bu teoriye göre, ilk basamak olan fiziksel ihtiyaç basamağını tamamlamadan bir sonraki basamağa geçemeyiz.
Son yıllarda yemek yemenin fiziksel ihtiyaç olmanın ötesinde duygusal bir ihtiyaca dönüştüğünü ve yemek ile ilişkimizin değiştiğini, farklılaştığını hepimiz fark ediyoruz. Sıkça son zamanlarda duygusal yeme tanımını duymaya başladık. Modern yaşam koşulları ve yarattığı olumsuz duygu durumlarının artışı sonucu son yıllarda duygusal yeme davranışları artmış ve buna bağlı olarak yeme bozuklukları da sıkça görülmeye başlanmıştır. Gelin birlikte duygusal yeme nedir bakalım ve yemekle olan ilişkimizi gözden geçirelim….
Duygularla yiyecekleri kullanmadan nasıl baş ederiz?
Yemek kültürü ve hatta kültürümüze özgü kalabalık yemek sofralarının oldukça yaygın olduğunu söyleyebiliriz. Bayramlar, aile yemekleri, kutlamalar, partiler bizim için yemekle birlikte eğlencenin ve keyifli zamanların da yer aldığı etkinliklerdir. Keyifli ve mutluyken yemek yemek bizim için eğlenceli, paylaşmayı, birlikte olmayı keyifli bir hale getirirken olumsuz zamanlarda ise kısa yoldan mutlu olmaya götürecek bir yol arkadaşı olabilir. Yoğun stres, olumsuz duygular, yalnızlık, boşluk hissi, mutsuzluk bizi en kolay mutlu edebilecek duygusal yeme davranışına doğru götürebilir. Kolay ve ulaşılabilir olan yemek yeme davranışı biz olumsuz duygularımız yoğunlaştığında kaçacak ve hızlı bir şekilde keyif verecek bir ritüel haline gelir. Ancak, zamanla bu kısa vadeli mutluluğun yerini mutsuzluğun aldığı ve aslında ne kadar yemek yesek bile mutsuzluğumuzun orada durduğunu fark ederiz. İşte o zaman yine duygusal yeme döngüsünde kalıp bir şeylerin düzelmesini bekleyerek kısır döngüye gireriz. Bu bizim fiziksel ve ruhsal sağlığımız bozulana dek devam eder.
Ancak burada dikkat etmemiz gereken ve kendimize sormamız gereken önemli bir nokta var. Biz en çok ne zaman yemek yeme davranışını gösteriyoruz? Gerçekten acıktığımızda mı yoksa mutsuz ve yalnız hissettiğimizde mi yemek yiyoruz? Duygularımız ve yemekle olan ilişkimizi gözden geçirdiğimizde eğer en fazla yalnız mutsuz hissettiğimizde iyi hissetmek için yoğun karbonhidrat ve şeker içeren yiyeceklere sarılıyorsak duygusal yeme sorunuyla karşı karşıya olabileceğimizi belirtmekte fayda var. Eğer duygusal yeme davranışına sahipseniz ve genellikle olumsuz anlarda yemek yeme davranışı gösteriyorsanız uzman bir terapistten psikolojik destek alabilirsiniz.
Kaynak: Maslow, A. H. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review 50, 370-396
İlginizi çekebilir: Duygusal yeme bozuklukları: Nedenleri ve tedavisi