Duygularımızı düşüncelerimiz yaratır

Kişinin bir olaya ya da duruma karşı nasıl hissettiğini belirleyen şey; kişinin olaya dair düşünceleri, durumu yorumlayış biçimidir. Yani kişinin duygularının merkezi kişinin düşünme şeklidir.

Bir insanın duyguları başkaları tarafından tartışılamaz. Kişi üzgün hissediyorsa üzgün, çaresiz hissediyorsa çaresiz, kaygılı hissediyorsa kaygılıdır. Duyguların doğrusu yanlışı yoktur. Yanlış duygu yoktur ancak yanlış düşünme biçimi vardır. Yanlış yorumlarla durumları algılayış biçimimiz kendimizi üzgün, huzursuz, kırgın ve kaygılı hissetmemize sebep olur. Bunun tam aksi de mümkündür; olaylara, kendimize ve çevremizdekilere başka gözle bakmaya başladığımızda olumsuz duygularımız da değişir.

Birkaç örnekle düşüncelerin doğrudan nasıl duygularımızın belirleyicisi olduğunu ele alalım:

• Bir daha asla birini sevemeyeceğim – Umutsuz
• Ben hiç başarılı olamayacağım – Mutsuz
• Hiçbir zaman istediğim işi bulamayacağım – Kaygılı, umutsuz
• Kalbimde bir sorun var – Endişeli, panik halinde
• Kimse beni umursamıyor – Değersiz
• Kendi başımın çaresine bakamam – Çaresiz
• Daha önce pek çok sorunu çözdüm yine çözerim – Umutlu
• Başarılı olduğum pek çok şey var – Güçlü, güvenli
• Karşıma kimin çıkacağını bilemem – Umutlu, mutlu

Terapide, kişinin kendisini rahatsız eden duygusunu değiştirmek için önce ona sebep olan düşünceye bakılır. İşte bir kişinin duygusunu ele almaya giden yolculuk şöyle gelişir.

Terapist: Sizi buraya getiren nedir?

Danışan: Mutsuz hissediyorum.

Terapist: Sizi mutsuz eden şey nedir?

Danışan: Sadece mutsuz olduğumu söyleyebilirim. Hiçbir şey istediğim gibi gitmiyor.

Terapist: İstediğiniz gibi gitmeyen şeyi düşündüğünüzde aklınıza neler geliyor?

Danışan: Yalnız olmak…

Terapist: Yalnız olmak durumu mu sizi üzüyor?

Danışan: Hayır hep yalnız kalacağıma inanmak beni üzüyor…

Bu diyaloğa bakıldığında kişinin ilişkilere ve kendisine dair bakışının ne kadar keskin olduğu görülebiliyor. Bundan sonra terapide yapılacak şey bu düşüncenin sorgulanması, algının biraz esnemesi ve daha gerçekçi düşünme biçimlerini edinmek üzerine çalışmak oluyor.

Duyguyu değiştirmek için düşüncelerin derinine inmek gerekir. Bir duygu sık sık sizi ziyaret ediyorsa kendinize şunları sorun; ‘aklımdan ne geçiyor?’ ‘Ne düşününce bu “….” duygusunu yaşıyorum?’ Çünkü düşüncenizi bulursanız duygunuzu değiştirebilmeniz her zaman daha kolay olur.

İlgili yazı: Duygularımızın yöneticisi: Bilişler