En son ne zaman hiçbir şey düşünmeden, bir şeylerle uğraşmadan dinlendiğinizi hatırlıyor musunuz? Günümüzün meşguliyet ve aciliyet kültüründe durmak, size de neredeyse imkansızmış gibi geliyor olabilir. Sürekli bir şeylerle uğraşmak, boş durmamak, dinlenmeye ayrılan zamanda suçluluk duymak, ne yazık ki oldukça yaygın. Hatta rahatlamaya çalışırken daha stresli hissetme durumunu anlatan ‘stresslaxing’ kavramı bile literatürde yerini almış durumda. Ancak, bu bir türlü durup dinlenememe hali, hem bedenimiz hem zihnimiz hem de ruhumuz için oldukça tehlikeli. Çoğumuz durup dinlenmeyi pek ciddiye almıyor olsak da Danimarkalıların hiçbir şey yapmama sanatı olarak tanımladıkları bir felsefeleri bile var: Niksen. Hatta ünlü yazar Paul Lafargue’nin Tembellik Hakkıaciliyet kültüründe durmak, size de neredeyse imkansızmış gibi geliyor olabilir. Sürekli bir şeylerle uğraşmak, boş durmamak, dinlenmeye ayrılan zamanda suçluluk duymak, ne yazık ki oldukça yaygın. Hatta rahatlamaya çalışırken daha stresli hissetme durumunu anlatan ‘stresslaxing’ kavramı bile literatürde yerini almış durumda. Ancak, bu bir türlü durup dinlenememe hali, hem bedenimiz hem zihnimiz hem de ruhumuz için oldukça tehlikeli. Çoğumuz durup dinlenmeyi pek ciddiye almıyor olsak da Danimarkalıların hiçbir şey yapmama sanatı olarak tanımladıkları bir felsefeleri bile var: Niksen. Hatta ünlü yazar Paul Lafargue’ kitabı da tam olarak bu konuyu ele alıyor ve bize hiçbir şey yapmadan durduğumuzda da var olabileceğimizi anlatıyor.
Peki, biz neden hiçbir şey yapmadan duramıyoruz ve duramadığımızda ne oluyor? A Perfectionist’s Guide to Not Being PerfectA Perfectionist’ kitabının yazarı ünlü psikolog Dr. Bonnie Zucker’e göre gevşemeye, rahatlamaya zaman ayırmadığımızda hem bedenimiz hem de beynimiz yeteri kadar iyi çalışamıyor. Neredeyse 7/24 stres altında hissetmemize neden olan işler, duygular, sorumluluklar beynin duygusal merkezi olarak tanımlanan amigdalayı bir türlü rahat bırakmadığı için kaygı, depresyon gibi olumsuz semptomlar meydana gelebiliyor. Bu nedenle dinlenmek, rahatlamak, stresin ve yarattığı tüm olumsuzlukların panzehiri olarak değerlendiriliyor. Ancak, ne yazık ki günümüzde anda kalarak gerçek anlamda dinlenmeye odaklanmak pek mümkün olmuyor. Oysa ki Dr. Zucker, rahatlamanın hepimiz için bir hediye olduğunu ve insan doğasının temel bir parçası olarak değerlendirildiğini söylüyor. Tüm bunlara rağmen siz de bir şey yapmadan duramayan ve bir türlü dinlenmek için uygun alanı, zamanı ve duygu durumunu yaratamayanlardansanız yazımızın devamındaki rehber, ‘hiçbir şey yapmama’nın inceliklerini kavramanıza yardımcı olabilir. İşte durmakta ve dinlenmekte zorlananlar için ‘hiçbir şey yapmama’ rehberi:
1. Rahatlamaya çalışırken duyduğunuz suçluluğun sebebini bulun
Klinik Psikolog Adia Gooden, günümüzde sürekli meşgul olmak için çaba harcadığımızı, üretkenliğe ve elle tutulur çıktılara önem veren bir toplumda yaşadığımızı, bu nedenle de dinlenmenin rahatsız hissetmemize neden olduğunu söylüyor. Öte yandan ünlü yazar ve psikolog Bonnie Zucker’e göre hiçbir şey yapmamayı zaman kaybetmek olarak görüyoruz. Sosyal medyanın artan etkisiyle birlikte bir şeyleri kaçırma korkusu (FOMO) yaşadığımıza dikkat çeken Dr. Neal Barnett ise bu nedenle bir şeyler yapmaya devam ettiğimizi, her şeye yetişmeye, olup biteni yakalamaya çalıştığımızı söylüyor. Tüm bunların sizin için de geçerli olduğunu düşünüyorsanız, uzmanlara göre hiçbir şey yapmamak için önce rahatlama anında hissedilen suçluluğun kökenine inmek gerekiyor.
Dr. Neal Barnett, bu nedeni bulmak için basit ama etkili bir pratik öneriyor: “Peki ya Egzersizi”. Kendinize sorun; “Peki ya günün her saati çalışmazsam ne olur?” ve dürüstçe cevap vermeye çalışın. Belki de başkalarının sizi verimsiz biri olarak göreceğini hissediyorsunuz.
“Peki ya insanlar sizi verimsiz görürse?” Belki kimliğiniz, iş unvanınıza çok bağlıdır. “İşimden bağımsız olduğumda ben kimim? Kötü bir ebeveyn mi? Kontrolü bırakırsam ne olur?” gibi sorularla kendinizi irdeleyebilir, neden dinlemediğinizi, bir şey yapmadan duramadığınızı bulabilirsiniz.
Dr. Neal-Barnett’a göre suçluluk duygunuzun ardındaki temel korkuya indiğinizde, bununla başa çıkmak için doğru adımları atabilirsiniz. Ünlü doktora göre günlük tutma, planlı dinlenme molaları ya da uzman bir terapistle çalışmak etkili olabilir.
2. Zorlayıcı duygular için alan açın
Size rahatsızlık veren duygularınızla yüzleşmemek için durup dinlenmekten, hiçbir şey yapmamaktan kaçıyor olabilir misiniz? Dr. Gooden, “Kaygı, keder, stres ve tükenmişlik, rahatlamaya çalıştığınızda birdenbire ortaya çıkabilir.” diyor ve ekliyor: “Bazen meşguliyeti, gerçekten ele almamız veya halletmemiz gereken şeylerden kaçınmanın bir yolu olarak kullanırız. Basitçe ‘yapmaya’ devam etmek, durduğunuzda ortaya çıkabilecek birtakım duygularla başa çıkmaktan daha kolay gelebilir.” Diğer bir deyişle, birçok insan için dinlenmek, rahatlamak yerine sürekli bir şeylerle meşgul olmak, olumsuz ve istenmeyen duygulardan kaçınmanın etkili bir yolu. Uzmanlara göre ise olumsuz duygulardan kaçınmaya çalışmak yerine onlara alan açmak ve hissetmeye izin vermek, gerçek anlamda bir dinlenme deneyimi için oldukça kritik bir öneme sahip. Dr. Zucker, zor duyguların veya rahatsız edici düşüncelerin var olmasına izin vermenin, yalnızca bu duyguları işlemenin değil, aynı zamanda rahatlamanın da önemli bir parçası olduğunu söylüyor. “Dikkatinizi sürekli olarak sizi rahatsız eden her şeyden uzaklaştırıyorsanız, hem sorunları çözemez hem de rahatlama zamanı geldiğinde anda kalamazsınız.” diyerek zor duyguların farkına varılması gerektiğine dikkat çekiyor.
Bir düşünün düşünmekten ya da hissetmekten kaçındığınız neler var? Hangi konu üzerine düşünmemek için sürekli kendinize yeni yeni meşguliyetler yaratmaya çalışıyorsunuz? Hangi duygularınızın açığa çıkmasını önlemek için durup dinlenmiyorsunuz? Elinize bir kağıt kalem alın veya zihinsel olarak not edin; endişelerinizi, düşünmekten kaçtığınız fikirleri, size rahatsızlık veren duyguları… Böylece onlara alan açabilir ve onlardan kaçınmak için gerçek anlamda bir dinlenme deneyiminden kendinizi mahrum bırakmazsınız.
3. “Ben zamanı”na bakış açınızı değiştirin
Başkalarını veya kendinizi hayal kırıklığına uğrattığınızı düşündüğünüz için dinlenmekte zorlanıyorsanız, hayatınızdaki insanlara ve kendinize nasıl görünmek istediğinizi bir düşünün. Kötü bir ebeveyn olarak görüleceğinizi düşündüğünüz için asla durmuyorsanız ya da iş arkadaşlarınızın sizi tembel biri olarak değerlendirmesini istemediğiniz için sürekli kendinize iş çıkarıyor ve dinlenmiyorsanız kendinize ayırdığınız ‘ben zamanı’nı yeniden tanımlamanızda fayda var. Bu dinlenme zamanını, kendinizi görmek istediğiniz halinize ulaşmak için kullanabileceğinizi düşünebilirsiniz. Sakin bir ebeveyn, mutlu bir çalışan, enerjik bir arkadaş, rahatlamış ve elinden gelenin en iyisini yapmaya hazır biri… Bu zamanı en iyi benliğinize ulaşmak için etkili bir araç olarak görebildiğinizde suçluluk duymadan ya da kendinizi rahatsız hissetmeden gerçek anlamda dinlenebilir, hiçbir şey yapmamanın tadını çıkarabilirsiniz. Kendinizi bitkin, yorgun, tükenmiş, mutsuz görmek istemezsiniz, değil mi? O yüzden etkili bir dinlenme için ben zamanlarına ihtiyacınız var.
4. Dinlenme zamanınızda yapacaklarınızı planlayın
Hareketsiz oturmakta zorlanıyor ya da hiçbir şey ile uğraşmadan duramıyorsanız bazı araçlar bu konuda size yardımcı olabilir ve rahatlamanıza destek olabilir. Birçok araştırma, mindfulness pratiklerini içeren meditasyonların, beyni dinlendirerek sakinleşmeyi kolaylaştırdığını ve gevşemeyi mümkün kıldığını ortaya çıkarıyor. 5-10 dakikalık meditasyon seanslarıyla kendinizi dinlenmeye bırakabilirsiniz. Ayrıca, yoga pozlarını da dinlenmenize ekleyebilirsiniz. Öte yandan, Dr. Zucker, kısa ve sakinleştirici farkındalık seansları için Insight Timer veya benzeri mobil uygulamaların da etkili olduğuna dikkat çekiyor. Bu tür uygulamaların kendi içinde halihazırda belli bir yapısı olduğundan, bedeni ve zihni yavaş yavaş dinlenme moduna getirdiğini söylüyor. Ek olarak, mantraların da etkili olabileceğine vurgu yapıyor. “Şu anda yapabileceğimin en iyisi bu ve bu yeterince iyi.” Eğer hiçbir şey yapmadan durmak sizin için de zorsa sizi fazla yormayacak, bir şeyler yapıyormuş gibi gelse de aslında daha iyi bir şekilde rahatlamanıza yardımcı olacak bu pratikleri dinlenme zamanlarınızda uygulamayı deneyebilirsiniz.
5. Bir şey yapacaksanız, gerçekten sizi mutlu etsin
Son olarak, dinlenmek, kelimenin tam anlamıyla hiçbir şey yapmamak anlamına gelmez; ancak o anda yaptığınız (ya da yapmadığınız) her şeyden ‘gerçekten’ tatmin olmanız anlamına gelir. Dr. Gooden, “Sosyal medyada size beğeni kazandıracağını düşündüğünüz veya yargılayıcı düşüncelerinizin size “yapmanız gerektiğini” söylediği şeyleri değil, gerçekten istediğiniz ve sizi tatmin eden şeyleri yapın. Belki en sevdiğiniz tatlıyı yemek, çocuğunuzla 15 dakika geçirmek ya da bir aşk romanı okumak… Neyi seçerseniz seçin, dikkatli bir şekilde yapın ve anın tadını çıkarın: Yiyecekleri koklayın. Çocuğunuza tüm dikkatinizi verin. Kitabın ağırlığını elinizde hissedin. Telefonunuzu erişemeyeceğiniz bir yere koyun.” diyerek dinlenme zamanının gerçekten iyi hissetmek üzerine olması gerektiğine vurgu yapıyor.
Siz de kendinizi gerçekten dinlenmeye adamak için bu adımları takip edebilir, ilk başlarda zor gelse de zaman geçtikçe hiçbir şey yapmamanın keyfini çıkarak derinlemesine dinlenmeye ve rahatlamaya odaklanabilirsiniz.
Kaynak: self
İlginizi çekebilir: Hiçbir şey yapmama sanatı: Yenilenmek için durmaya ne dersiniz?