X

Dokuz Tip Mizaç Modeli’nden hangisine yakınsınız?

Kişilik, çoğunlukla bebeklikten itibaren çevreyle kurulan iletişim, etkileşim ve bu iletişim ile oluşan yaşantılardan şekillenmesine rağmen, doğuştan gelen bazı eğilimleri de kapsar. Bireyin, devamlılık halinde olan düşünme, hissetme, davranma, kişilerarası iletişim ve ilişki kurma özelliklerinin genel bir örüntüsüdür. Daha net bir tanımlama ile kişiliğin, bireydeki farklı özellikleri ve kendine özgü olarak sergilediği davranışları temsil ettiği söylenebilir (Kişilik Nedir, 2015).

Mizaç, diğer bilinen ismi ile huy, kişiliğe kıyasla çok daha sınırlı, günlük rutinlerin içinde bireye özgü olan, belirli emosyonel tepkilerin ruhsal ve fiziksel açıdan değişmesine denir. Örneğin, çabuk öfkelenmek, sıkılmak, neşelenmek, hareketli ya da hareketsiz olmak gibi kişiye göre değişiklik gösteren özelliklerdir. Yani, insanın duygulanım ve coşkularının bir bütünü olarak tanımlanabilen mizaç, kişiliğin sadece bir parçasını oluşturmaktadır (Kişilik Nedir, 2015).

Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM), kişiliğin mizaçsal etkisini görebildiğimiz yaklaşımlardan biridir. Mizaç türlerini ele alan bu yaklaşım, mizaç türlerinin hem olumlu potansiyellere hem de olumsuzluğa açık bazı riskli özelliklerden oluştuğunu göstermektedir (Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM) Çerçevesinde Mizaç Temelli Kişilik Gelişimi ve Değerler Yaklaşımı: Eğitim Modeline Giriş, 2018).

Dokuz Tip Mizaç Modeli 1’in zihinsel önceliği fizikselliktir. Bu kategorideki kişilerin olumlu potansiyel özellikleri, ciddi, dürüst, olgun, idealist, adil, doğrucu, mükemmeliyetçi, disiplinli, çalışkan, titiz, düzenli, prensipli, kontrollü, soğukkanlı, rasyonel, ölçülü, hesaplı hareket eden, kurallara uyan, istikrarlı, sorumluluk sahibi, tanımlayıcı, planlayıcı, kıyaslayan, kategorize eden, sistematik olabilmeleridir. Olumsuzluğa açık riskli özellikleri ise ahlakçı, eleştirel, yargılayıcı, aşırı detaycı, çabuk kızıp gerilen, katı olabilmeleridir.

Zihinsel önceliği duygusallık olan Dokuz Tip Mizaç Modeli 2 (DTM2), sevgi dolu, ilişki odaklı, çok duygusal, duygularını belli eden, sıcakkanlı, dışadönük, samimi, konuşkan, sempatik, iletişim yetenekleri güçlü, arkadaş canlısı, acıyan, yardımsever, fedakâr, verici gibi olumlu potansiyelleri içerir. Olumsuzluğa açık riskli özellikleri ise çabuk etkilenen, alıngan, ısrarcı, tutturmacı, sitemkâr, ilgi çekmekten hoşlanan, kıskanç, manipülatif olabilmeleridir.

Dokuz Tip Mizaç Modeli 3 (DTM3) kategorisindeki bireylerin zihinsel önceliği duygusallıktır ve başarı-kariyer odaklı, yarışmacı, hedefine kilitlenen, olumsuz duyguları kendine engel yapmayan, popüler, diplomatik, pratik, adaptif, azimli, çalışkan, üretken olabilmeleri olumlu potansiyelleridir. Hırslı, statü peşinde koşan, çıkarcı, kurnaz özellikler ise olumsuzluğa açık riskler olarak görülmektedir.

Dokuz Tip Mizaç Modeli 4 (DTM4), duygusal zihinsel önceliğe yer verir. Olumlu potansiyel özellikleri, bireysel, özgün, sıra dışı, empatik, aşırı duygulu, tasarımcı, sanatsal, estetik bakış açısına sahip, kimlik arayan, duyarlı, doğal, içten, dost canlısı, merhametli, romantik olabilmeleri iken olumsuzluğa açık riskleri ise asi, aykırı, kolay incinebilir, melankolik, tutkulu, imrenen bireyler olabilmeleridir.

Dokuz Tip Mizaç Modeli 5’in zihinsel önceliği entelektüelliktir. Olumlu potansiyel özellikler, içedönük, sessiz, gözlemci, analitik, derin meraklı, akılcı, objektif, araştırmacı, soyutlayıcı, kavramsallaştırıcı, uzmanlaşan, arşivci olabilmeleridir. Olumsuzluğa açık riskler ise, asosyal, şüpheci, soğuk, mesafeli, duygudan uzak, cimri olabilmeleridir.

Zihinsel önceliği entelektüellik olan Dokuz Tip Mizaç Modeli 6 (DTM6), güven ve emniyet odaklı, takım oyuncusu, sadakate önem veren, meraklı, veri depolayan, rengini belli etmeyen, sivrilmeyen, tedbirli, tutumlu, titiz, düzenli, tüm ihtimalleri gözeten, ketum / sır tutan gibi olumlu potansiyelleri barındırırken, endişeli, kaygılı, otoriteye ihtiyaç duyan, paranoid, alıngan, kötümser, güvensiz, hesapçı, kararsız, emin olamayan, kuşkucu, obsesif, kontrolcü özellikleri de içerebilir.

Dokuz Tip Mizaç Modeli 7’nin zihinsel önceliği entelektüelliktir. Potansiyel olumlu özellikleri, yeniliğe açık, keşfetmeye meraklı, hareketli, girişken, dışadönük, çabuk ilişki kuran, konuşkan, tecrübe eden, vizyoner, yenilikçi, hayalci, neşeli, iyimser, pratik, çağrışımları hızlı, heyecan arayan bireyler olabilmeleridir. Olumsuz olabilecek özellikleri ise sıkıntıdan kaçınan, düzensiz, savurgan, abartan, sabırsız, çabuk sıkılan, hesapsız, dürtüsel, dikkati dağınık, maymun iştahlı, fikir uçuşması yaşayan kişiler olabilmeleridir.

Fizikselliğe zihinsel olarak öncelik veren Dokuz Tip Mizaç Modeli 8 (DTM8), lider, kendinden emin, cesur, cömert, himaye eden, mücadeleci, meydan okuyan, dobra, girişimci, çabuk eyleme geçen, net, dayanıklı olma gibi olumlu özellikleri içerebilir. Hükmedici, baskıcı, otoriter, sert, müdahaleci, toleranssız, öfkeli, kavgacı, şiddet eğilimli olabilmeleri ise risk oluşturabilecek özelliklerdendir.

Son olarak, Dokuz Tip Mizaç Modeli 9’un zihinsel önceliği fizikselliktir. Sakin, uyumlu, barışçıl, arabulucu, mülayim, huzur veren, yargılamayan, bütünleşmeci, çatışmaktan uzak duran, yumuşak, esnek, sabırlı, rutini seven, akışına bırakan bireyler olabilmeleri olumlu potansiyeldir. Olumsuzluğa açık riskli özellikler ise ağırkanlı, pasif dirençli, hayır demekte zorlanan, müdahil olmayan, öfkesini bastıran, erteleyen, utangaç olabilmeleridir.

Mizaç modellerinin tümünde olumlu ve olumsuz özellikler 3 kademeye sahiptir. “Kendinden emin olma” özelliği mizaç modelinde olumlu potansiyel kategorisinde bulunmasına rağmen, bir birey bu özelliğini gereğinden fazla yaşantılıyorsa, buna sağlıksız düzeyde bir özelliktir diyebiliriz. Ya da güven ve sadakate önem veren bir kişi, hem çevresine hem de kendisine güven duyup, aynı zamanda da güvensizlik ve sadakatsizlik karşısında kabullenici ve affedici olabilirse bu kişi bu özelliğinde olgunluk düzeyindedir. Eğer aynı kişi, çevresindekilerin güvenilir olup olmadıklarını test ediyorsa fakat gerektiğinde zor da olsa geçici bir süre itimat edebiliyorsa bu normal düzeydir. Ama eğer kişi, kendine ve çevresine karşı hep güvensiz ve kuşkucu ise bu düzey sağlıksızdır (Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM) Çerçevesinde Mizaç Temelli Kişilik Gelişimi ve Değerler Yaklaşımı: Eğitim Modeline Giriş, 2018).

Sağlıksız kategoride olan özellikler, yazının başında bahsedildiği gibi büyük oranda küçüklükten kazanılan özellikler olduğu için, bir süre sonra bireyin kendisine de ruhsal olarak zarar verebilir ve dolayısıyla kişilik bozukluklarına sebep olabilir.

Benimle iletişim kurmak ve paylaşımlarımı takip etmek için @kln.psk.betulcavlak Instagram hesabımı takip edebilirsiniz.

Kaynakça
Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM) Çerçevesinde Mizaç Temelli Kişilik Gelişimi ve Değerler Yaklaşımı: Eğitim Modeline Giriş. (2018). Erişim adresi: https://www.mizmer.com.tr/kurumsal/blog-single.php?sefurl=dokuz-tip-mizac-modeli-dtmm-cercevesinde-mizac-temelli-kisilik-gelisimi-ve-degerler-yaklasimi-egitim-modeline-giris
Kişilik Nedir? (2015). Erişim adresi: https://www.fethiyepsikiyatri.com/kisilik-nedir/

İlginizi çekebilir: Bilişsel çarpıtmalar: En sık yapılan 10 düşünce hatası

Betül Cavlak Akdaş: TED Üniversitesi'nde lisans eğitimini tamamladıktan sonra uzmanlığını Üsküdar Üniversitesi Klinik Psikoloji bölümünden onur öğrencisi olarak almıştır. Yüksek lisans tez konusu "Yetişkin Bireylerin Ebeveynleşme Olgusunda Obsesif İnanışların ve Kaygı Düzeylerinin Rolü"dür. İş hayatına özel bir kurumda devam eden Uzman Klinik Psikolog/Yazar Betül Cavlak Akdaş, online olarak terapi yaparak da danışan görmektedir. Ruh sağlığı alanında almış olduğu Bilişsel Davranışçı Terapi, Objektif Testler, MMPI, Aile Danışmanlığı, Sanat Terapisi gibi eğitimlerinin yanında, psikoloji bilimine yazılarıyla da katkı sağlamayı hedefleri arasına almıştır. Daha önce farklı dergilerde de Yazar olarak bulunan Betül Cavlak Akdaş'ın, "Erteleme Davranışı", "Mimari Yapı ve Psikoloji", "Benlik Saygısı" konuları üzerine araştırma projeleri mevcuttur. Ayrıca, Türkiye Buz Pateni Federasyonu bünyesinde İl Hakemliği yapmaktadır.

Geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenmek isteyenlere: Fine Life Fermente Kajulu İçecek

Son yıllarda sağlıklı beslenme ve bilinçli tüketim alışkanlıklarının, daha önce hiç olmadığı kadar ilgi gördüğü kesin. Veganlık, vejetaryenlik, fleksitaryen gibi bitki bazlı beslenme türleri, sadece etik ve çevresel nedenlerle değil, aynı zamanda bütüncül sağlık açısından sunduğu çeşitli faydalar nedeniyle de dünya genelinde hızla yayılmaya devam ediyor. Bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına yönelik talepler hızla artarken çok sayıda bitki bazlı ürün de raflardaki yerini alıyor. Özellikle süt ürünlerine alternatif arayanlar için çok sayıda ürün piyasaya sürülüyor. Bu konuda öncü isimlerden biri olan Metro Türkiye de “Sofrada herkese yer var!” mottosuyla tüketicilerin ihtiyaçlarına, yenilikçi ürünlerle cevap veriyor.



Raflarında 400’den fazla bitki bazlı ürün sunan Metro Türkiye, geleneksel lezzetlerden vazgeçmeden bitki bazlı beslenme alışkanlıklarına sahip olmanın en leziz yollarını sunuyor. Ve güzel haber; Türk mutfağının favori içeceklerinden ayrana bitki bazlı alternatif sağlıyor: Fine Life Fermente Kajulu İçecek.

Lezzetli, vegan, fermente: Ayrana bitki bazlı alternatif

Herkes için sağlıklı beslenme ve sürdürülebilirlik anlayışıyla hareket eden Metro Türkiye, beslenme trendlerine ve değişen tüketici taleplerine verdiği önemle Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i raflara getiriyor. Geleneksel lezzetimiz ayrana bitki bazlı bir alternatif olarak öne çıkan Fine Life Fermente Kajulu İçecek, bitki bazlı beslenme alışkanlıklarını benimseyen ya da benimsemek isteyen herkesin beğenisine sunuluyor.

Metro Türkiye raflarında yerini almaya başlayan bu yenilikçi ürün, %27 oranında kaju fıstığı, tuz ve çeşitli probiyotikler içeriyor. Bunun yanı sıra katkı maddesi, koruyucu ve gluten içermemesiyle de dikkat çeken Fine Life Fermente Kajulu İçecek, hem bitki bazlı ürünleri tercih edenlerin hem de laktoz tüketmemeye önem verenlerin favorisi olmaya aday. Ayran alternatifi olarak soğuk tüketilebilen bu ürün, 250 ml’lik cam ambalajlarda satışa sunuluyor. Vlabel etiketiyle otel ve restoran gibi yeme içme işletmelerinde rahatça kullanılabilecek Fine Life Fermente Kajulu İçecek, menülere yeni vegan bir alternatif getirirken, müşteri memnuniyetini de artırma potansiyeli taşıyor.

Geçtiğimiz yıllarda süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler sunmuş olan Metro Türkiye, Metro Chef Veggie Bademli ve Fındıklı içecekler ile yoğurda alternatif Metro Chef Veggie Fermente Süzme Kaju’yu ve Metro Chef Veggie Meze Serisi’ni tüketicilerle buluşturmuştu. Bu yıl ise Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden ayrana bitki bazlı bir alternatif getirerek hem sağlıklı hem de yenilikçi bir seçeneği yani Fine Life Fermente Kajulu İçecek’i tüketicilerle buluşturuyor.

Elbette Metro Türkiye’nin raflara taşıdığı yenilikçi ürünler sadece süt ve yoğurt gibi hayvansal gıdalara bitki bazlı alternatifler ile sınırlı değil. Çok daha fazlası, raflarda çoktan yerini aldı.

Bitki bazlı geniş ürün yelpazesi: 400’den fazla çeşit



Metro Türkiye’nin raflarındaki vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; falafel çeşitlerinden pizzaya, ranch sostan çamaşır yumuşatıcısına kadar 50’ye yakın çeşitte gıda ve gıda dışı bitki bazlı ürün sunuyor. Eğer tüm bu ürünleri ve çok daha fazlasını incelemek isterseniz hemen tıklayıpvegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine;vegan ürün yelpazesi içerisinde bitkisel bazlı hamburger ekmekten köfteye, mayonezden çikolataya çok sayıda çeşit bulunuyor. Üstelik gıda dışı vegan ürünlerin de sayısı oldukça fazla. Vegan yumuşatıcı, şampuan, sabun, hatta yağ çözücü bile bu geniş yelpazede yer alıyor. Dahası, Metro markalı ürün portföyünü de yenilikçi çeşitlerle sürekli genişleten Metro Türkiye, kendi markaları altında içli köfteden lahmacuna paçanga böreğinden haydari, havuç tarator gibi meze seçeneklerine; Metro Türkiye’nin Bitki Bazlı & Vegan Katalogu’nu keşfedebilirsiniz.

Temel gıdadan temizlik ürünlerine, kişisel bakımdan atıştırmalıklara aradığınız her şeyi bulabileceğiniz Metro Türkiye ile sağlıklı ve sürdürülebilir bir yaşam tarzına ulaşmak artık çok daha kolay.

*Bu yazı Metro Türkiye katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlginizi çekebilir: Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’nin zengin vegan ürün yelpazesini keşfedinVegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’Vegan beslenenlere müjde: Metro Türkiye’

 

İlgili Makale