Dünyayla olan ilk bağlantımızın, keşfetme sürecimizin en önemli parçasıdır duyular. Gelişimimizin tüm aşamalarında karşımıza çıkan yeni şeyleri dokunarak, görerek, koklayarak, duyarak algılamaya ve çıkarımlar yapmaya çalışırız. Gelişimin ilk evrelerinde dünyayı keşfetmek için tüm duyularımızı harekete geçirsek de, zamanla duyma, görme ve koklama duyularımızı daha sık kullanır ve dokunma duyumuzu çoğu zaman devre dışı bırakırız.
Kullanılmadığı için zamanla körelen ve kullanma ihtiyacı duymadığımız dokunma duyusu, aslında kişiler arası iletişimde ve dünyayı algılama şeklimizde büyük farklılıklar yaratıyor. Yapılan araştırmalar, diğer insanlarla olan iletişimimizde basit dokunuşlar kullanarak daha uyumlu, yardımsever ve güçlü bir kişilik sergileyebileceğimizi ortaya koyuyor.
Dokunmanın insan psikolojisi üzerindeki güçlü etkilerini gösteren bilimsel çalışmaları sizler için derledik.
Dokunma ve para
Dokunma duyusunu yerinde ve zamanında kullanmak, dokunulan kişinin kaybedilen ya da unutulan objeleri sahibine ulaştırmasında oldukça etkili. Bu konuda yapılan bir deneyde, iletişimlerinde dokunma duyusu harekete geçirilen kişilerin telefon kulübesinde unutulan bozuk parayı sahibine teslim etme konusunda dokunulmayan bireylere göre daha duyarlı oldukları gözlemlendi.
Aynı şekilde, bir restoranda yemek yiyen kişilerin kendilerine dokunan garsona daha fazla bahşiş bıraktıkları görüldü. Sonuç olarak, iletişimde dokunma duyusunu kullanmanın kişiler arasındaki samimiyeti artırdığını ve iletişimi olumlu yönde destekleyici etkisi olduğunu söyleyebiliriz.
Dokunma ve yardımseverlik
Dokunma, kişilerde yardım etme isteğini de harekete geçiren bir duyu. Gueguen’in 2003 yılında yaptığı bir araştırmada, yardım isterken koluna hafifçe dokunulan kişilerin yardım etmeye daha istekli oldukları gözlemlendi.
Dokunma ve ikna etme
Küçücük bir dokunuşla ikna becerinizi geliştirebileceğinizi biliyor muydunuz? Willis ve Hamm’ın 1980 yılında yaptıkları bir araştırmada, katılımcılardan bir kampanya için imza atmaları istendi. İmza isteği dokunmadan söylendiğinde katılımcıların%55’inin imzaladığı kampanyadan, dokunularak rica edildiğinde %81 oranında imza toplandı. Aynı konuyla ilgili yapılan bir diğer çalışmada katılımcılardan bir anket doldurmaları rica edildi. Aynı şekilde küçük dokunuşlarla, anketi dolduran kişilerin sayısında %40’tan %70’e bir artış olduğu gözlemlendi.
Dokunma ve kavga
Dokunmanın iletişimde etkili bir rolü olduğunu söylesek de, bazı kültürlerde, özellikle erkekler arasında problemler yaşanmasına da neden olabiliyor.
Dolinski’nin 2010 yılında dokunmanın ikna etmedeki etkisi üzerine Polonya’da yürüttüğü bir araştırmanın sonuçları, bu konuda kadınlarda ve erkeklerde farklılıklar olduğunu ortaya çıkardı. Polonya’da yapılan çalışmada erkek katılımcıların yardım isterken kendilerine hafifçe dokunan araştırmacıya karşı saldırgan tavırlar sergiledikleri görüldü. Araştırmacılar bu durumun erkeklerin kadınlara göre daha homofobik olmasıyla bağlantılı olduğunu düşünüyor.
Dokunma ve satış becerileri
Polonya’da erkeklerin dokunmaya karşı verdiği olumsuz tepkilere karşın, Fransa’da iki erkeğin birbirine dokunmasının daha kabul edilebilir olduğunu söyleyebiliriz. Fransalı araştırmacılar Erceau ve Gueguen 2007 yılında yaptıkları bir çalışmada ikinci el araç satışı yapılan bir galerideki erkeklerin dokunma karşısındaki tepkilerini inceledi. Satış yapan kişi galeriye gelen erkek müşterilerin yarısıyla 1 saniyelik küçük bir dokunuş eşliğinde iletişim kurarken, diğer yarısına dokunmadan arabayı satmaya çalıştı.
Süreci değerlendiren katılımcıların, kendilerine dokunan satış görevlisini daha içten, samimi, arkadaş canlısı ve kibar olarak tanımladıkları görüldü.
Dokunma ve ilişkiler
Erkeklerin kendileriyle konuşurken dokunan kadınlara karşı daha çok ilgi göstermeleri şaşırtıcı bir sonuç değil. Gueguen’in 2010 yılında yaptığı bir çalışmada, kadınların bir erkekle iletişim kurarken ona dokunmasının, karşısındaki erkek tarafından kendisini cinsel olarak çekici bulduğu algısını yarattığı ortaya çıktı.
Yine Gueguen’in 2007 yılında yaptığı bir çalışmadaysa, kadınların da kendileriyle konuşurken dokunan erkeklere telefon numaralarını vermeye daha fazla eğilim gösterdikleri gözlemlendi.
Dokunma ve güç dengeleri
Dokunma, ilişkilerdeki güç dengesinde de belirleyici bir role sahip. Henley 1973 yılında yapmış olduğu bir araştırmada, bireyleri günlük çalışma hayatları içinde inceledi. Henley’nin bu gözlemlerden elde ettiği sonuçlara göre, iletişim kurarken dokunan taraf, genelde daha yüksek statüdeki taraf oluyor. Toplumsal olarak da iletişim kurarken dokunan taraf, daha güçlü ve yüksek statüde olarak algılanıyor.
Yukarıda okumuş olduğunuz çalışmaların neredeyse tamamı, dokunmanın sağlıklı iletişimde önemli bir rolünün ve pozitif etkilerinin olduğu yönünde. Dokunduğunuz kişiden aldığınız tepkiler cinsiyete, kültüre ve duruma göre değişse de, biriyle konuşurken hafifçe koluna ya da omzuna dokunmak o kişiye güven ve samimiyet verecektir.