Doğumdan sonra ilk saat umbilikal kordon klemplenmesi

Dünya Sağlık Örgütü: “Kordonun geç klempleme (doğumdan 1 ila 3 dakika sonra yapılan) eş zamanlı olarak temel yenidoğan bakımı başlatılırken solunum desteği gerektirmeyen doğumlar için tavsiye edilir. Erken kordon klempleme (doğumdan sonraki 1 dakika içinde yapılan) yenidoğanın solunum yetmezliği olup hemen kalp masajı için taşınması gerektiği durumlar dışında önerilmez.’’

Doğumdan sonraki ilk 1 saat global olarak ‘Golden Hour’ -altın değerinde- saat olarak tanımlanır. Böyle adlandırılması birden fazla nedeni var. Nedenlerden bir tanesi hamilelikte rahimde büyüyen bebeği besin ve oksijenle büyüten, anneden geçebilecek bebek için zararlı maddelerin bebeğe geçmesini engelleyen, koruyucu bariyer olan plasenta ile bebeği birbirine bağlayan ‘kordon’un (umbilical cord) klemplenmesi eylemidir.

Doğum gerçekleştikten sonra bu bağın -kordon’un klemplenmesi- kan akışının durdurulmasının zamanı neden önemlidir? Bu konuda neden Dünya’nın önde gelen sağlık örgütleri ve obstetri merkezleri önerilerde bulunur? 

Öneriler;

• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) solunum desteği gerektirmeyen sağlıklı term veya prematüre bebeklerde göbek kordonunun doğumdan sonra en az 1 dakika,
• Amerikan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları Derneği (ACOG) ve Amerikan Pediatri Akademisi, bu süreyi sağlıklı term ve prematüre bebeklerde doğumdan sonra en az 30-60 saniye,
• Birleşik Krallık Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları Derneği (RCOG) yine sağlıklı term ve prematüre bebekler için doğumdan sonra en az 2 dakika ve sonrasında klemplenmesini önermektedir.

Son zamanlarda geç kordon klemplenmesi yerine optimal kordon klemplenmesi olarak tanımlanmaya başlamıştır.

Optimal kordon klemplenme önerisinin ana nedenleri

Gelişmiş demir depoları

Geç klemplenme, plasentadan bebeğe daha fazla kan geçişine izin verir, bu da bebeğin demir depolarını artırır ve bebeklik döneminde demir eksikliği ve anemi riskini azaltır. Bu ekstra demirin, doğumda hemoglobin düzeylerini arttırdığı, yaşamın ilk yılında demir eksikliğini azalttığı ve bu nedenle gelişim üzerine olumlu bir etkiye sahip olabileceği belirtilmektedir.

Daha iyi dolaşım geçişi

Ek kan hacmi, bebeğin doğum sonrası hayata uyum sağlamasına yardımcı olarak dolaşım sistemini destekler ve plasental oksijenlenmeden akciğer bazlı oksijenlenmeye geçişi sağlar. Geç umblikal kordon klemplenmesi bebeklerde; daha etkin geçiş dönemi kan dolaşımı, kırmızı kan hücreleri hacminin daha iyi sağlanmasını destekler.

Artmış kan hacmi

Artan kan hacmi, erken doğan bebekler için özellikle faydalıdır ve hemodinamik stabiliteyi sağlayarak kan nakline olan ihtiyacı azaltır.

Doku ve organ onarımı

Doku ve organ onarımı için gerekli olan immünoglobulinlerin ve kök hücrelerin transferinin bu bekleme süresinde artması erken doğumda yaygın olan hücresel hasar, iltihaplanma ve organ işlev bozukluğu gibi tıbbi durumlara fayda edebilir.

Ancak, bazı durumlarda hemen klemplenmenin gerekli olabileceğini göz önünde bulundurmak önemlidir, hemen Umblikal Kordon Klemplenmesi Düşünülmesi veya Bireyselleşmiş Bakım Gereken Klinik Durumlara örnekler;

Miad ve prematüre bebekler, optimal umblikal kordon klemplenmesinden yeni doğana faydaları var gibi görünmektedir; bu nedenle, hemen klemplenme gerektiren durumlar hariç, miad ve prematüre bebeklerde en az 30-60 saniye sonra  kordon klemplenmesi önerilir. Geç umblikal kordon klemplenmesi uygulanan bebeklerde, fototerapi gerektiren sarılıkta küçük bir artış vardır. Bu nedenle geç umblikal kordon klemplenmesini uygulayan sağlık ekiplerinin yenidoğan sarılığı yakından takip etmesi önemlidir.

Her doğum benzersizdir, bu nedenle yaklaşımı, hem annenin hem de bebeğin sağlığını göz önünde bulundurarak belirlemek esastır. Doğum sürecinde sizin ve bebeğiniz için en iyi kararın verilmesini sağlamak amacıyla tercihlerinizi ve olası endişelerinizi sağlık uzmanınızla önceden tartışmak faydalı olacaktır.

Yazıyı sonlandırırken son soru olarak; ortalama 40 hafta boyunca anneden bebeğe kan sıvısı ile tüm madde geçişlerini sağlayan plasentanın doğumdan sonraki kalan belki son denebilecek kan sıvısı kime aittir? Her şey yolunda ise kimin ihtiyacıdır? 

Kaynaklar:

• Araştırma (dergipark.org.tr)
• World Health Organization (WHO)
• https://www.acog.org/
• https://www.rcog.org.uk/
• Doğumdan sonra geç umblikal kordon klemplenmesi-acog – doğum – makaleler | istanbul doğum akademisi (dogumakademisi.com)
• https://www.kadinsagligivedogum.com/

İlginizi çekebilir: Plasenta mucizesi: Doğanın görünmeyen kahramanı