Akıllı telefon ve tabletlerdeki binlerce farklı kategoriden uygulamalar başını alıp giderken, ruh sağlığına dair uygulamalar da eksik kalmadı elbette. Ancak uzmanlar, bunların hepsinin herkes için faydalı olmayabileceğine ve yanlış düşünceler aşılayabileceklerine karşı kullanıcıları uyarıyor.
Sydney Üniversitesi’nden Lisa Parker’ın yürüttüğü araştırma, 61 ruh sağlığı uygulamasını mercek altına yatırarak bunların kullanıcıya gönderdikleri mesajları ve verdikleri tavsiyeleri inceledi. Parker’a göre bu uygulamaların yarattığı problemler verdikleri mesajlarla aşağıdaki gibi özetlenebilir:
“Sorunlarınızı sadece kendiniz çözebilirsiniz” mesajı
Ruh sağlığı uygulamaları genelde sadece kendimizin -tabi uygulamanın da yardımıyla- iyileşebileceği fikrini aşılıyor.
Gerçek şu ki, ruhsal hastalıklar da tıpkı fiziksel olanlar gibi profesyonel yardıma ve bize destek olabilecek bir sosyal grubun varlığına ihtiyaç duyar. Güven duyduğumuz bir aile, arkadaşlar ya da aynı sorunlarla boğuşan bir destek grubu, bize bir ekrana bakmaktan çok daha fazla yardımcı olacaktır. Üstelik, sorunlarımız tek başımıza ve bize uygun olmayan örnekleri uygulayarak tek başımıza aşabileceğimiz sorunlar olmayabilir ve bu konuda genelgeçer bir uygulamanın yapabileceği pek bir şey yoktur.
“Her sorun ciddi bir rahatsızlığın işareti olabilir” mesajı
Ruh sağlığı uygulamaları günlük hayattaki ufak tefek stres faktörlerinin dahi ciddi rahatsızlıkların habercisi olabileceğini sıkça muştuluyor. Ancak tüm panik anlarının, endişe seviyesinin yükseldiği, stresin arttığı durumların bir belirti olması söz konusu değil. Lisa Parker “sürekli bir ruhsal rahatsızlık riskinden bahsedilmesi beni endişelendiriyor” diyor, “çünkü bu, insanın ne kadar kırılgan olduğunu söyleyen bir ifade.”
“Her yöntemin herkes için işe yaradığı” mesajı
Uygulamaların baz aldığı insanlar ve inceledikleri vakalar bize hiç uygun olmayabilir. Bunun sonucu olarak içselleştiremediğimiz mesajlarla karşılaşabilir, kendimizi sorunlarımızla özdeşleşmeyen konulardan ders almaya çalışırken bulabiliriz. Bu da kendimizi daha yalnız hissetmemize neden olabilir.
“Uygulamayı kullandığınız sürece iyi olacaksınız” mesajı
Uygulamalar kullanıldıkları sürece yaşar ve para kazandırırlar. Bu nedenle, bir uygulamayı kullanmaya devam etmemiz yaratıcıları için çok önemlidir. Lisa Parker’a göre bu durum, sadece sağlığa fayda sağlamaktan ziyade bir çıkar çatışması oluşturuyor: Bir uygulamanın size, onu kullanmak zorunda olduğunuzu düşündürmesi samimi midir (yani uygulama gerçekten işe yarıyor mudur)? Yoksa bu sizi uygulamayı her gün açmaya teşvik etmek için bir hile midir? Bunu bilmek neredeyse imkansız.
Peki bu durumda güvenebileceğimiz bir uygulama var mı? Henüz Türkçe uygulamaların sayısının azlığından olsa gerek, ülkemizde benzer bir araştırma yapılmamış görünüyor. Profesyonel yardım almadan (ya da bundan önce) ille de bir ruh sağlığı uygulaması kullanmak isteyen ve İngilizce bilen okurlarımız ise Amerikan Psikiyatri Derneği’nin yayınladığı uygulama değerlendirme rehberi ‘ni kullanabilirler.
İlginizi çekebilir: Varoluşsal bir huzursuzluk hali: Huzursuz ruh sendromu
Kaynaklar:
Life Hacker
Annals of Family Medicine