Tüm gün ekran başında oturanlara: Dijital stres nedir, nedenleri nelerdir?

Teknolojinin hayatımızın birçok yönünü iyileştirdiğini inkar edemeyiz. Sonuçta bugün sadece bir ekranı kaydırarak bilgiye, eğlenceye, doktorlara, terapistlere ve çok daha fazlasına sınırsız bir şekilde erişebiliyoruz. Peki bu “sonsuz erişim” bize sadece yarar mı getiriyor? Muhtemelen kendinizi, gecenin bir yarısı hiçbir şeyi kaçırmadığınızdan emin olmak için telefonunuza zincirlenmiş gibi ekranı kaydırırken bulduğunuz olmuştur. İşte tüm bunlar dijital strese yol açabilir. Dijital stres, aslında pek çok insanın deneyimlediği bir durumu ifade etmek için kullanılan yeni bir terim. Ve dijital teknolojilere artan güvenden ve sağladıkları sürekli bağlantılılıktan kaynaklanabilecek stres, endişe ve bunalmışlık duygularını ifade ediyor.

Dijital stresin nedenleri, sürekli bağlantılı bir dünyada bununla nasıl başa çıkılacağı ve daha fazlası, yazımızda.

Dijital stres nedir ve neden olur?

Daha önce de belirttiğimiz gibi, dijital stres dijital teknolojilere karşı artan bağlılığın bir sonucu olarak ortaya çıkan stres, endişe ve bunalmışlığı ifade eder. Bağlantıda kalmak ve işinizi bitirmek için gerekli olduğunu düşündüğünüz ekran süresini kaldırabileceğinizi hissedebilirsiniz ancak dijital stresten kaçınmanın zor olmasının bazı nedenleri vardır:

1. Bilgi bombardımanı

Çeşitli dijital cihazlar ve platformlar aracılığıyla bize gelen sürekli bilgi ve bildirim akışına ayak uydurmak zor olabilir. Bu, sosyal medyada gezinirken, yorumlara veya e-postalara yanıt verirken ortaya çıkan dijital çoklu göreve yol açabilir. Sonuçta kendinizi video oyun çarkına yakalanmış dijital bir hamster gibi bunalmış ve stresli hissedebilirsiniz.

2. FOMO (Kaçırma korkusu)

Ne yazık ki Instagram akışında gezerken bir duraklatma düğmesi yok. Özellikle sosyal medya bağlantıda kalmak ve en son haberler, trendler, sosyal olaylar hakkında güncel bilgiler edinmek için bir baskı duygusu yaratabilir. Bu da yetersizlik duygularına, düşük özgüvene ve strese yol açan bir rekabet ve sosyal karşılaştırma duygusunu besleme eğilimindedir.

3. Şimdiki andan kopukluk

Telefonunuza veya bilgisayarınıza yapışmış olmanın hem zihinsel hem de fiziksel olarak sağlıksız olduğunu biliyorsunuz ve bir şekilde size dijital dünyada “var olmanız” gerektiği hissettiriliyor. Bu baskıya karşılık oturumunuzu tamamen kapatamamanız ve etrafınızdaki dünyanın farkında olamamanız da uzun vadede strese yol açabilir.

Dijital stres belirtileri

Peki dijital stres yaşayıp yaşamadığınızı nasıl anlayabilirsiniz? İşte dijital stresin bazı işaretleri:

• Geri çekilme ve tecrit: Dijital stres, insanları olağan sosyal aktivitelerinden çekilmeye ve kendilerini arkadaşlarından, aile üyelerinden ve meslektaşlarından izole etmelerine sevk edebilir. Sosyal geri çekilme, daha fazla kaygıya ve hatta bazı durumlarda depresyona yol açabileceğinden, bu durum dijital stresin etkilerini artırabilir. Ayrıca bundan işteki ve evdeki üretkenliğiniz de etkilenebilir.
• Kendini saklama: Kendilerini dijital stresle başa çıkmakta zorlanırken bulan insanlar, yaşadıkları zorluğu kendilerine yakın insanlardan saklamaya çalışabilirler. Bu, siber zorbalık ve çevrimiçi taciz yaşayan kişiler için de geçerlidir.
• Yorgunluk ve unutkanlık: Eğlence ve bilgi kaynakları için akıllı telefonlara ve dijital teknolojilere güvenen kişiler, kendilerini daha yorgun ve unutkan hissedebilirler. Bazı araştırmalar, insanların uzun vadede, konsantre olma yeteneklerinin azaldığını ve dijital teknolojilerin dikkat sürelerini kısalttığını göstermiştir. Bu etki, öğrenme ve hafıza ile ilgili sorunlara yol açarak stres ve kaygıya karşı duyarlılığınızı artırabilir.
• Depresyon: FOMO (kaçırma korkusu), aşırı dijital uyarana maruz kalma, sahte haberler, siber güvenlik ve çevrimiçi zorbalık gibi durumlardan kaynaklanan stres, sürekli kaygı haline neden olabilir. Bu da sonunda depresyonun gelişimine katkıda bulunabilir. İnsanlar belirgin bir neden olmaksızın depresyon ve düşük üretkenlik yaşadıklarında, uzun süreli dijital stresten muzdarip olmaları düşünülebilir.
• Baş ve mide ağrıları: Dijital stres yaşayan birçok insan, devamlı baş ve mide ağrıları, genel vücut ağrıları ve mevcut bir tıbbi durumla açıklanamayan çeşitli semptomlar yaşayabilir. Bu belirtilerden bazıları depresyon belirtileri olabilir.
• Anksiyete ve panik atak: Dijital stres yaşayan bireyler, bunun bir sonucu olarak kaygı ve panik atak geliştirebilirler. Bu kaygı, dijital platformları ve teknolojileri daha uzun süre kullanmakla artabilir ve ekran süresi sınırlandığında veya tamamen durduğunda genellikle azalır.

Dijital stresle nasıl başa çıkılır?

Dijital bağımlılığınızın, ruh sağlığınızı etkilediğinin farkında olsanız bile, bundan tamamen kaçınmak neredeyse imkansızdır. Burada fark yaratabilecek şey, dijital stres filizlendiğinde bununla başa çıkmak için doğru araçlara sahip olmaktır. İşte dijital stresle başa çıkmanıza yardımcı olabilecek bazı stratejiler.

1. Sınırlar belirleyin ve molalar verin

Gün içinde yemek sırasında ve yatmadan önce olduğu gibi dijital cihazları kullanmayacağınız belirli zamanlar belirleyin. İster iş ister eğlence için, ekrana bakarken 20-20 kuralını uygulayın. Her 20 dakikada bir, 20 saniye ara verin ve göz yorgunluğunu azaltmak için 20 fit ötedeki bir şeye bakın. Daha iyi bir yöntem istiyorsanız 50-10 kuralını deneyin: 50 dakikalık ekran süresinin ardından hareket etmek ve esnemek için 10 dakikalık bir ara verin.

2. Cihaz bildirimlerinizi özelleştirin

Uzmanlar dijital stresten kaçınmak için sadece mutlaka ihtiyacınız olan uygulamalardan gelen bildirimlere izin vermenizi öneriyor. Bu, teknolojiyle daha kasıtlı ve dikkatli bir ilişki oluşturmaya yardımcı olabilir.

3. Kişisel bakımınıza öncelik verin

Egzersiz, farkındalık ve meditasyon, uyku ve çevrimdışı ilişkileri geliştirmek, genel sağlığınızı artıracak ve ekran başına oturmanız gerektiğinde stres seviyenizi düşürecektir. Dijital strese diğerlerine göre daha yatkın olanlar için günlük stres azaltıcı bir takviye almak da kaygı ve panik oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir: Uykusuzluk, stres ve yorgunluğa hangi besin takviyeleri iyi gelir?

4. Dikkat egzersizleri yapın

Çoklu görev yapmaktan veya bilinçsizce ekran kaydırmaktan kaçının ve her seferinde bir göreve odaklanın. Bunu yapmak, dijital stres belirtilerini daha kolay tanımanıza ve bunalmış hissetmeye başladığınızda ara vermenize yardımcı olabilir.

5. Mavi ışık filtreleri kullanın

Son olarak, ekranların yaydığı mavi ışık uyku düzenini bozabilir ve göz yorgunluğuna neden olabilir. Mavi ışığın gözleriniz üzerindeki etkisini ve uyku kalitenizi azaltmak için cihazlarınızda mavi ışık filtreleri, gözlükler veya mavi ışığı engelleyen ekran koruyucular kullanın.

Sonuçta dijital dünya kaybolmayacak, hayatlarımızda var olmaya devam edecek. Ancak konu sağlığınız olduğunda, bu konuda bilinçli olmakta fayda var. Önemli olan proaktif olmaktır. Kendinizi bunalmış hissetmeye başladığınızda dijital stresin farkında olmak zihinsel sağlığınızı, fiziksel sağlığınızı, üretkenliğinizi, odaklanmanızı ve başkalarıyla ilişkilerinizi iyileştirebilir.

Kaynaklar: mindbodygreen, facilethings

İlginizi çekebilir: Instagram bağımlılığından kurtulma ipuçları ve sınırlar