“Her para harcadığınızda, istediğiniz türden bir dünya için oy veriyorsunuz.” Anna Lappé
2019 yılının dünya tarihinde gelmiş geçmiş en sıcak yıl olarak kayıtlara geçtiğini biliyor muydunuz? Üstelik sadece 2019 yılı değil, geride bıraktığımız son on yıl küresel iklim krizinin etkilerini günlük yaşamımızda çok daha yakından deneyimlediğimiz bir zaman dilimi oldu. Atmosferdeki karbondioksitin ve diğer sera gazlarının seviyesinin rekor seviyeleri bulduğu son on yılda mevsim normallerinin radikal şekilde değişmesi, anormal hava sıcaklıkları, yıkıcı doğa olayları, deniz seviyesindeki yükselme, hava olaylarının aşırılaşması ve tüm bu değişimlerin ortaya çıkmasına zemin hazırladığı küresel salgın, iklim değişikliğiyle mücadelede bireysel adımlar atmanın, güvenli ve yaşanılabilir bir gelecek için ne kadar önemli olduğunu hepimize hatırlatmaya devam ediyor.
2007’de Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporunda yer alan verilere göre küresel iklim krizinin %90’ından fazlası insan faaliyetlerinin bir sonucu. Yani, küresel iklim krizinin dünyaya verdiği zararda içtiğimiz sudan ulaşım tercihlerimize kadar, dünya üstünde attığımız her adımın ve tüketim tercihlerimizin önemli bir izi var. Ve bu izi azaltarak filmi geri sarabilmek, ekolojik yaşamın doğal dengesini tekrar bulmasını sağlamak önemli ölçüde tüketim alışkanlıklarımızı yeniden düzenlememizle mümkün.
Küresel iklim krizine karşı ‘sürdürülebilirlik’
Sera gazı emisyonlarının 2021’de COVID-19 pandemisinden kaynaklanan seyahat yasakları ve ekonomik yavaşlamalar nedeniyle yaklaşık yüzde 6 düşeceği tahmin edilmekle birlikte, insan faaliyetlerinin küçücük bir ivme kazanmasının bile her şeyin tersine dönmesi için yeterli olduğu öngörülüyor. Küresel iklim krizine karşı acil eylem planı olarak 2015 yılında hayata geçirilen Paris Anlaşması çerçevesinde atılan adımların da etkisiyle, tüm dünya genelinde hızla yayılan, önemli bir tema ön plana çıkıyor: Sürdürülebilirlik.
‘Kaynakların sömürülmesi, yatırımların yönü, teknolojik gelişmenin yönlendirilmesi ve kurumsal değişimin uyum içinde olduğu; insan ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılayabilme potansiyelinin hem günümüzde hem de gelecek için korunduğu, dengeli bir ortamda değişimin sağlanmasını’ hedefleyen sürdürülebilirlik kavramı güvenliğimizi tehdit eden küresel iklim kriziyle baş etmemizin tek ve en önemli yolu olarak görülüyor. Peki, sürdürülebilirlik trendi yakın gelecekte tüketim alışkanlıklarımızı ve yaşam tarzımızı nasıl etkileyecek? Küresel iklim krizine dur demek için problemin merkezinde olan sektörlerde ne gibi gelişmeler bizi bekliyor ve bu gelişmelerin yaşam tarzımıza olan yansımaları nasıl olacak?
Cittaslow: Yavaş şehirler
İklim krizine neden olan doğal kaynakların bilinçsizce tüketilmesi; havanın, suyun ve toprağın her zamankinden çok daha fazla kirletilmesi gibi pek çok durumun en önemli sebebi hiç şüphesiz küreselleşme. İş gücünün ucuz olduğu ülkelerde, adil olmayan zorlu çalışma koşullarında üretilen pek çok şey, binlerce kilometre yol kat ettikten sonra (yüksek miktarda karbon salınımıyla) sofralarımıza, gardrobumuza ve yaşamımızın her alanına dahil oluyor.
İtalyanca “citta (şehir)” ve İngilizce “slow (yavaş)” kelimelerinin birleşiminden oluşan Cittaslow şehir hareketi ilk olarak 1999 yılında İtalya’da başladı. Cittaslow yani “Yavaş Şehir” teması, küreselleşmenin şehirleri sıradanlaştırmasına ve doğal kaynakların bilinçsizce tüketilmesine karşı kurulmuş, uluslararası bir kent hareketi ve küresel iklim kriziyle birlikte son yıllarda adını çok daha sık duymaya başladığımız bir kavram.
50.000’den fazla nüfusa sahip olmamak, hava ve su kaynaklarının temiz olması, doğa dostu üretim ve tüketim faaliyetlerinin sürdürülmesi, yerel üretimin ve üreticinin desteklenmesi, doğaya saygılı ulaşım alternatiflerinin olması (bisiklet yollarına sahip olmak gibi) pek çok farklı kriteri gözeten cittaslow hareketi, her geçen gün, dünyanın pek çok farklı şehrinde benimsenmeye devam ediliyor. Tüketim tercihlerinde global markalardansa yerel üreticilerin ürünlerini tercih etmek, karbon salınımını en aza indirmek, daha yavaş ve daha sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimsemek gibi bilinçli tüketim alışkanlıklarıyla ön planda olan yavaş şehir hareketi, küresel iklim kriziyle mücadelede önemli adımlar atılmasına aracı olacak gibi görünüyor.
Doğaya saygılı ve ‘güvenli’ ulaşımda elektrikli otomobil devrimi
Küresel iklim krizine neden olan sera gazı salınımının en önemli üç kaynağından birinin fosil yakıtlar olduğunu biliyor muydunuz? Dünya üzerinde kullanılan otomobillerin önemli bir çoğunluğu enerji kaynağı olarak fosil yakıtları kullanıyor.
Egzozdan çıkan karbondioksit gazı ve ağır metaller, hava kirliliğinin en önemli sebeplerinin başında geliyor. Fosil yakıt tüketimini azaltmayı hedefleyen hibrit araçların yanı sıra, fosil yakıt tüketmeyen ve tamamen elektrikle çalışan otomobiller küresel iklim kriziyle mücadelenin geleceğini belirleyecek, en önemli adımların başında geliyor. Elektrikli araçlar hem yakıt tasarrufu sağlamaları, hem de çevre kirliliğini önemli ölçüde engelleyebilmeleri açısından küresel iklim kriziyle mücadelede en öne çıkan trendler arasındaki yerini çoktan aldı.
Dünyaca ünlü otomobil üreticisi Volvo, elektrikli araç üretimiyle ilgili attığı önemli adımlarla ve şirket politikasında gerçekleştirdiği radikal değişimlerle elektrikli otomobil üretimine farklı bir boyut getiriyor. Güvenli bir sürüş deneyimini odağına alan ve geçtiğimiz yüzyılda aldığı araç içi güvenlik önlemleri ile milyonlarca hayat kurtaran Volvo, iklim değişikliği ile gelinen noktada araç içi güvenlik önlemleri ile hayat kurtarmanın yetersiz olduğunu düşünerek, çok daha önemli adımlar atmak üzere Volvo Moment 4Volvo, elektrikli araç üretimiyle ilgili attığı önemli adımlarla ve şirket politikasında gerçekleştirdiği radikal değişimlerle elektrikli otomobil üretimine farklı bir boyut getiriyor. Güvenli bir sürüş deneyimini odağına alan ve geçtiğimiz yüzyılda aldığı araç içi güvenlik önlemleri ile milyonlarca hayat kurtaran Volvo, iklim değişikliği ile gelinen noktada araç içi güvenlik önlemleri ile hayat kurtarmanın yetersiz olduğunu düşünerek, çok daha önemli adımlar atmak üzere Volvo C40 Recharge ile birlikte 2040 yılına kadar tamamen karbon nötr bir marka olmayı hedefliyor.
Volvo, sadece elektrikli araç üretmenin iklim değişikliğiyle mücadelede yeterli olmadığının bilinciyle, üretimden tedarik zincirine kadar tüm aşamalarda çevre dostu süreçler izlemeyi ve otomobil üretiminde kullandığı tüm parçaları çevreye saygılı materyallerden üretmeyi de odağına alarak 2025 yılında araç başına düşen karbon emisyonu oranını %40’a kadar azaltmayı ve satışlarının %50’sinin elektrikli otomobillerden oluşmasını hedefleyerek yeni bir güvenlik özelliği türü olarak yeniden konumlandırdığı Ultimate Safety Test projesini hayata geçiriyor. Bu projeyle birlikte Volvo, 2030 yılı itibariyle sadece elektrikli araç üretmeyi planlıyor.
Sürdürülebilir tüketim alışkanlıkları
Özellikle pandemi dönemiyle ve iklim kriziyle mücadeleyle ilgili farkındalık kampanyalarının artış göstermesiyle birlikte; tüketim alışkanlıklarımız konusunda çok daha bilinçli olduğumuz ve doğaya insan eliyle yapılan müdahaleleri en aza indirmeye yönelik atılacak adımlar bizleri bekliyor. Tüketicilerin tercihlerini sürdürülebilirliğe önem veren, doğanın kaynaklarını bilinçli kullanan, tüm süreçlerini şeffaf ve adil şekilde yürüten markalara yöneltmesiyle birlikte moda sektöründen gıda sektörüne pek çok üretici üretim süreçlerinde radikal değişimlere gitti.
Tüketiciler olarak, doğaya verdiğimiz zararın ve bu zararın günlük yaşamımızdaki yansımalarının daha fazla farkında olmamızın etkisiyle, çevre bilincinin ve doğaya saygılı tüketim alışkanlıklarının ön plana çıkacağı bu dönemde sıfır-atık yaşam tarzı, geri ve ileri dönüşüm, tüketimde sadeleşme, modada sürdürülebilir tercihler, yerel üreticiler, ikinci el alışveriş gibi dünyanın kaynaklarını çok daha bilinçli kullanmaya ve atık miktarını en aza indirmeye yönelik tüketim davranışları yeni dönemde daha da ön planda olacak gibi duruyor.
Mikroplastiklerden oluşan ve kısa sürede yıpranarak çöpe giden malzemelerdense doğada çözünebilen materyallerden yapılan, uzun süre sağlamlığını koruyabilen, kullanıldıktan sonra ikinci el olarak ya da ileri dönüştürülerek işlevini devam ettirebilen, ömrünü doldurduğundaysa geri dönüştürülebilen ya da doğada kısa sürede çözünebilen materyaller, ilerleyen dönemde pek çok sektörün üretim süreçlerinde, bizlerinse tüketim alışkanlıklarında değişime öncülük edecek.
Bu yazı Volvo‘nun katkılarıyla hazırlanmıştır.