İşe giderken yol üstündeki kafeden aldığımız karton bardakta bir kahve ya da işten eve dönerken trafiğin en sıkışık olduğu zaman diliminde kalmamız gibi gün içerisinde gerçekleştirdiğimiz pek çok eylemin gezegenimiz üzerinde büyük etkileri var. Plastik atıklar, kargo ile gelen siparişler, evde gereksiz yanan ışıklar… Ya da ulaşım tercihlerimiz, tükettiğimiz gıdaların türü, hepsi, dünya için oldukça kritik. Dünyayı korumak için yapmamız gerekenleri düşündüğümüzde her şeyi bir anda değiştirmek belki mümkün olmayabilir; ancak küçük adımlarla neden olduğumuz karbon ayak izini azaltmak için bir şeyler yapabiliriz. Dünyaya verdiğimiz zararı minimuma indirirken aynı zamanda evimizdeki israfı önleyebilir, atıklarımızı azaltabiliriz. Karbon ayak izi nedir ve karbon ayak izi nasıl azaltılır sorularının cevaplarını merak ediyorsanız yazımızın devamında size yol gösterecek birçok bilgiyi keşfedebilirsiniz. Ayrıca karbon ayak izi nasıl hesaplanır konusunda size yardımcı olacak bir siteyi de bulabilirsiniz.
Karbon ayak izi nedir?
Karbon ayak izi, satın aldığınız, kullandığınız ya da yaptığınız her şeyin oluşumuna neden olduğu sera gazı salınımının toplamıdır. Birincil yani doğrudan ve ikincil yani dolaylı ayak izi olmak üzere iki parçadan oluşur. Doğrudan ayak izi, evlerde kullanılan enerji tüketiminin (doğalgaz, elektrik vb.) ve fosil yakıtların (ulaşım araçları) yanmasından ortaya çıkan CO2 emisyonlarının ölçüsüdür. Dolaylı ayak izi ise kullanılan ürünlerin bütün yaşam döngüsüyle ilgili olan CO2 emisyonlarının ölçüsüdür.
Karbon ayak izi nasıl hesaplanır?
Karbon ayak izinizi hesaplayabilmeniz için hesaba katmanız gereken kriterlerden bazıları şunlardır:
- Yıllık seyahatleriniz ve tercih ettiğiniz ulaşım türleri,
- Evinizde kullandığınız enerji; aylık faturalarınız,
- Beslenme şekliniz; mevsime uygun beslenip beslenmediğiniz,
- Giyim tercihleriniz,
- Sosyal aktiviteleriniz,
- İnternet alışverişi sıklığınız ve alışveriniz için harcadığınız miktar,
- Geri dönüşüm yapıp yapmadığınız gibi birçok değişken karbon ayak izinizin hesaplanmasında önemlidir.
Karbon ayak izinizi hesaplamak isterseniz buraya tıklayarak karbon ayak izi hesaplayıcısını kullanabilirsiniz.
Karbon ayak izinizi sıfırlamak mümkün olmasa da azaltmak için bir şeyler yapabilirsiniz. Yazımızın devamındaki ipuçları size bu konuda yardımcı olabilir.
Karbon ayak izi nasıl azaltılır?
Vaktinizin çoğunu geçirdiğiniz eviniz ve yaşam alanlarınızda karbon ayak izini azaltacak düzenlemeler yaparak gelecek nesillere daha iyi bir dünya bırakabilir, dünyanın kaynaklarını tüketirken verdiğiniz zararı en aza indirgeyebilirsiniz. Karbon ayak izinizi ve dünyaya verdiğiniz zararı azaltırken uzun vadede ev bütçenize de katkıda bulunacak önerileri sizler için derledik:
1. Evinizin enerji verimliliğini ölçtürün
Enerji ölçüm hizmeti, evinizi oda oda gezip eski faturalarınızı da değerlendirmeye alarak evinizde ne kadar enerji kaçağı olduğunu belirler. Ölçüm sonrasında, kaçakları kapatmak, havalandırma sorunlarını düzeltmek, izolasyon ve ısınma/soğutma araçlarını elden geçirmek gibi evinizin enerji verimliliğini artıracak öneriler sizle paylaşılır. En iyi sonuçları almak içinse, bu önerileri mümkün olduğunca kısa sürede uygulamanız gerekir.
2. Akıllı bir termostat kullanın
Sera gazlarının büyük bir oranı, benzin, kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtların yakılmasıyla ya da bu yakıtların elektrik üretiminde kullanılmasıyla ortaya çıkar. Eğer eviniz bu işlemler için güneş ya da rüzgar enerjisini kullanmıyorsa, en azından ısıtma ve soğutma işlemleriniz için akıllı seçimler yapabilirsiniz. Mobil telefonunuzla kontrol edebildiğiniz ve derecesini ayarlayabildiğiniz akıllı bir termostat, hava koşullarına kolay uyum sağlayacak ve etkili bir çözüm olabilir.
3. Elektrikli aletlerinizi daha verimli modellerle değiştirin
Elektrikli aletlerinizi değiştirmek ilk başta maliyetli görünse de sonradan bütçenize daha fazla fayda sağlayabilir ve gezegene verdiğiniz zararı azaltmaya yardımcı olabilir. Evinizdeki buzdolabı, bulaşık makinesi, kurutucu, çamaşır makinesi gibi elektrikli aletleri yeni modellerle değiştirmek, yalnızca evinizin görünümünü iyileştirmekten çok daha fazlasını yapabilir. Eski elektronik aletlerinizi yeni ve enerji verimliliği yüksek modellerle değiştirerek, aynı işleri daha az enerji tüketerek yapabilirsiniz.
4. Gıda israfını azaltın
Çöpe atılan yiyeceklerin çoğu katı atık olarak çöp toplama alanlarında birikirken, metan gazı oluşumunda da rol oynar. Gıda israfını azaltmak için mutfak alışverişlerinizde planlı hareket edebilir; böylelikle tüm yiyeceklerinizi taze tüketirken, bozulmaların önüne geçerek israfı da azaltabilirsiniz. Daha fazlasını yapmak için, yiyecek artıklarınızı kompost yapabilir, hem bitkilerinizin hem de dünyanın size teşekkür etmesini sağlayabilirsiniz.
5. Tek kullanımlık seçeneklerle vedalaşın
Tek kullanımlık eşyalar çoğu zaman pratik bir kullanım sağlasa da, kullanmaktan vazgeçtiğinizde evinizden çıkan atık miktarını da büyük ölçüde azaltabilirsiniz. İşte öncelikli olarak kullanmayı bırakmanız gereken araçlar ve yerlerine kullanabilecekleriniz:
- Plastik streç filmler yerine yeniden kullanılabilir kapaklı kaseler veya gıda boneleri,
- Kağıt peçete ve plastikler yerine kumaş peçete ve tabak takımları,
- Pet şişeler yerine su filtreleme sistemi,
- Kağıt havlu yerine mikrofiber kumaş havlular sayesinde küçük değişimler ile büyük farklar yaratabilirsiniz.
6. Geri dönüşümü doğru yapın
Plastik atıklarınızı, boş cam şişelerinizi, kağıtlarınızı uygun bir şekilde geri dönüştürüyor musunuz? Atıklarınızı ayrıştırmanız, doğru bir şekilde geri dönüşüm yaparak karbon ayak izinizi azaltmanıza yardımcı olabilir. Düzenli olarak geri dönüşüm yapıyor olsanız bile, henüz dönüştürebileceğinizi bilmediğiniz şeyler olabilir. Hala çalışan elektronik cihazlar, kullanım ömrünü tüketmiş batarya ve pilleri de pil ve elektronik toplama alanlarına teslim ederek geri dönüşüme katkıda bulunabilirsiniz.
7. Enerji kaynaklarını dikkatli kullanın
Daha küçük bir yaşam alanı, evinizde daha az enerji tüketimi demektir. Bu yalnızca çevre için değil, elektrik, su gibi enerji kaynaklarının yanı sıra evinizi temizlemek ve düzenlemek için ihtiyaç duyduğunuz kişisel enerjinizi de doğru kullanmanızı sağlar.
8. Mobilyalarınızda ikinci el ve antika seçenekleri de değerlendirin
Gün geçtikçe sürdürülebilir yöntemlerle üretilen dekoratif seçenekler de artıyor. Vintage, antika ve ikinci el mobilya, halı gibi seçeneklerle evinize ruh katarken, onları üretmek için doğal kaynakların tekrar tekrar kullanılmadığını bilmenin gönül rahatlığını yaşayabilirsiniz.
9. Ulaşım şeklinizi değiştirin
Otomobil kullanmak yerine toplu taşımayı tercih edebilir; hatta ve hatta bisiklet, scooter gibi karbon gaz salınımına neden olmayan seçenekleri kullanmak için harekete geçebilirsiniz. Güzel havalar ve daha kısa mesafeler içinse yürümeyi tercih edebilir, karbon ayak izinizi azaltırken vücudunuzun hareket ihtiyacını da karşılayabilirsiniz.
10. Çöplerinizi azaltın
Çöp sahaları ne yazık ki gün geçtikçe büyüyor. Dahası, çöpler ve atıklar doğal alanları, ormanları ve suları kirletmeye devam ediyor. Değişim yaratmak içinse bir yerden başlamak şart. Günlük alışkanlıklarınızda ve rutininizde yapacağınız bazı değişikliklerle evinizden çıkan çöp miktarını azaltmanız mümkün. İşte evinizden çıkan atık miktarını azaltmak için pratik ve etkili öneriler:
- Müzik ve film seçimlerinizde dijitale yönelin.
- Okumadığınız gazete ve dergi aboneliklerini iptal edin.
- Faturalarınızı e-fatura olarak talep edin.
- Kıyafet alışverişlerinizde seçici davranın ve gardırobunuzu hafifletin.
- İkinci el kıyafet alışverişine yönelin.
- Poşet kullanmak yerine bez alışveriş çantanızı yanınızda taşıyın.
- Kağıt havlu yerine kumaş havlular kullanın.
- Eskiyen kıyafetlerinizi atmadan önce tamir etmeyi deneyin.
- Tamir edilemeyecek eski kıyafetlerinizi ve çarşaflarınızı temizlik bezi olarak değerlendirin.
- Pazarlardan alışverin yapın; böylelikle hem taze hem de plastik ambalajsız ürünler satın alabilirsiniz.
- Artan yemeklerinizi plastik mutfak poşetleri yerine saklama kaplarında saklayın veya saklamak için gıda boneleri kullanın.
- Evinizin ihtiyaçları için alışveriş yaparken ambalaj atıklarını azaltmak için, büyük boy – depolanabilir boyutları tercih edin.
- Güzellik rutininizi daha az ürün kullanmak üzere sadeleştirin.
- Sık sık kitap satın almak yerine yerel kütüphaneye üye olun.
11. Ağaç dikin
Ağaçlandırılmış bölgelerin, ağaçlandırılmamış bölgelere göre daha serin olduğunu biliyor muydunuz? Evinizin bahçesine ağaç dikerek, hem iklimlendirme masraflarınızı azaltabilir hem de gölgesinin tadını çıkarabilirsiniz.
Başlamak için atacağınız adım ne olursa olsun dünya için sağladığı fayda büyük önem arz edecektir. Hemen bugün bir şeyleri değiştirmek, yaşam alanlarınızda düzenlemeler yapmak ve mutlu yarınlar için olanaklar yaratmaya başlayabilirsiniz. Karbon ayak izinizi azaltmaya bugün başlamak için atık üretiminizi azaltmanıza yardımcı olacak yaşam gereçlerini Sıfır Atık koleksiyonumuzda bulabilirsiniz.
Kaynak: houzz, nytimes, karbonayakizi
İlginizi çekebilir: Su tüketiminizi azaltın: Daha az su tüketmek için kolay ve etkili 17 yöntem