Çok potansiyelli (multipotentialite) kişilerin 3 süper gücü

İbn-i Sina ya da Galileo gibi tarihe damgasını vurmuş kişilerin hangi bilim dalıyla uğraştığını sorsam, yanıtınız ne olurdu? Tıp, astronomi, felsefe, fizik, kimya, matematik… Fark ettiniz mi, eski çağlarda yaşayan pek çok bilim insanı tek bir bilim dalıyla ilgilenmekle yetinmemiştir ve bu durum, toplumlarca -kendi zamanlarında değilse de- takdir görmüştür. Birden fazla disiplinde uzmanlaşmış kişi anlamına gelen polymath ya da rönesans insanı, bu kişiler için kullanılan tanımlardan ikisi. Aynı anlama gelen üçüncü bir terim ise birkaç yıl önce hayatımıza girdi: Multipotentialite.

Eski çağlardan bu yana, bilim ve teknoloji geliştikçe edinilen ve edinilecek olan bilgi arttı ve bunun doğal sonucu olarak bilimde branşlaşmak kaçınılmaz oldu. Yine de, birden fazla alana karşı ilgisi ve kabiliyeti olan kişiler tedavülden kalkmış değiller. Multipotentialite, birden fazla alanda potansiyeli olan kişi anlamına geliyor. Konu illa bilim olmak zorunda da değil elbette, herhangi bir meslek ya da hobi için bu geçerli.

“Büyüyünce ne olmak istiyorsun” sorusu, küçük yaşlardan itibaren hepimize sorulagelmiştir. Henüz meslekleri bile tam bilmediğimiz 4-5 yaşlarımızda bu soruya ne yanıtlar verdik kim bilir: Doktor, avukat, kaptan, öğretmen, başbakan, pilot… Sorunun yanıtı yıllar içinde değişse de, aynı kalan bir şey vardı: Soruyu soran büyüklerin tek bir yanıt duymak istemesi. Öyle ki, “bilmiyorum” demek bile “hem psikolog hem de keman virtüözü olacağım” demekten yeğdi.

Pek çok unvanından biri kariyer koçluğu olan Emilie Wapnick bu soruyu sormanın, çocukların ne olabilecekleri konusunda düşünmelerini sağladığını ama tüm olasılıkları hayal etmelerine engel olduğunu iddia ediyor. Çünkü kimse, yirmi tane ilgi alanı olan birini ciddiye almıyor! Üstelik bu durum, kariyeri konusunda kafa karışıklığı yaşayan ve zaman zaman her şeye baştan başlamak isteyen kişiler için de geçerli. Diğer bir deyişle, sürekli hayatları hakkında tek ve sabit bir karar vermesi ve o yoldan sapmaması beklenen multipotentialite kişilerin derdi hiç bitmiyor…

Kendisi de hayatı boyunca birden fazla işi ve ilgi alanını bir arada yürütmüş olan Wapnick, multipotentialite kişilerin 3 süper gücü olduğunu söylüyor:

• Fikir sentezi: Birden fazla alanı birleştirip yeni bir ilgi / iş alanı yaratabilmektir. Son zamanların popüler kavramı “inovasyon” da zaten bundan ibaret değil mi?
• Hızlı öğrenme: Multipotentialite kişiler merak saldıkları her konuyu dibine kadar araştırmaya ve öğrenmeye meyillidirler. Ayrıca hayatları boyunca bir şeylere baştan başlamaya alıştıklarından, diğer insanlara göre konfor alanlarından çıkmak için de daha istekli olurlar.
• Uyumluluk: Hem evrimsel olarak, hem de hızla değişen dünyanın gerektirdiği şekliyle yeni şartlara hızla adapte olabilmek, multipotentialite kişiler için daha kolay.

Bunların yanı sıra, birden çok alana ilgisi olan kişiler garip sessizlikleri daha az yaşarlar, çünkü hemen herkesle konuşacak bir şeyleri olur. Daha sosyal, üstelik daha hoşgörülüdürler çünkü insanlar tarafından anlaşılamama konusunda tecrübeleri vardır. Daha az sıkılırlar. Sorgulama ve analitik düşünme kabiliyetlerinin daha derin olduğu söylenir. Dolayısıyla, multipotentialite olmanın oldukça fazla faydası olduğunu söyleyebiliriz.

Peki, bir şeyleri hevesle öğrenip sonra onlarla ilgilenmekten vazgeçmek zaman kaybı değil mi? Pek çok uzmana göre, hiç de değil. Kariyer değiştirenler bilir: Edinilmiş her tecrübe bambaşka bir sektör ve işte, bir şekilde değerlidir, dolayısıyla hiçbir emek çöpe atılmış sayılmaz. İlaç sektöründen çıkıp da içerik üreterek hayatını sürdürmeye başlayan biri bile, edindiği medikal bilgilerin yanı sıra iş hayatında yazım tekniklerini, kiminle nasıl konuşulacağını, planlama ve bütçelemeyi, işleri önceliklendirmeyi öğrenmiş olarak yoluna devam edebilir (bu örnek, gerçek hayattan alınmıştır).

Multipotentialite kişiler hakkında Emilie Wapnick’in ilham verici konuşması, Türkçe altyazılı olarak buradan izlenebilir:

İlginizi çekebilir: İçimizdeki potansiyeli açığa çıkarmak için kendimizle nasıl konuşmalıyız?

Kaynaklar:

Tiny Buddha

Puttylike

TEDxBend