Boşanma sürecinde çocuklara nasıl yaklaşılmalı?

Hiçbir yuva, günün birinde boşanma düşüncesiyle kurulmaz. Ancak hayat şartları, değişen duygu ve düşünceler, yaşanan zorluklar, maddi-manevi sıkıntılar, yıllar içinde karşılaşılan durumlar ve daha pek çok sebep partnerlerin bir gün boşanma kararı almasına ve yollarına ayrı devam etmeyi istemelerine neden olabilir. Boşanma, her aile için şüphesiz ki zorlayıcı bir süreçtir ancak özellikle çocukları olan çiftleri daha derinden etkileyebilir. Çünkü, boşanma, sadece ebeveynler arasındaki ilişkiyi değil, aynı zamanda aile yapısını da temelden sarsan bir dönemeçtir ve anne-babalar çoğu zaman ne yapacaklarını, çocuklarına bu süreçte ve sonrasında nasıl davranacaklarını bilemeyebilirler.

Aile içindeki dengeleri korumak, çocukların süreçten sosyal, duygusal ve psikolojik olarak olumsuz etkilenmelerini önlemek, anne ve babanın ayrı ayrı yeni bir hayat kurması, tüm bunlar olurken çocukların bozulan düzene ayak uydurmalarını sağlamak, kısacası olan biten her şeye uyumlanmak fazlasıyla zor. Hele ki çekişmeli bir boşanma süreci varsa, çocukları gerçek anlamda koruyabilmek oldukça çetrefil bir hal alabilir. Peki, böylesi hassas bir dönemde çocukları korumak, bozulan dengeyi yeniden kurmak ve karı-koca olarak değil; anne-baba olarak ilişkileri sürdürmeye devam etmek nasıl mümkün? İşte anne-babalara düşen görev ve sorumluluklar ve çocukları boşanmanın olumsuz etkilerinden korumanın yolları:

Dürüst olun

Mutsuz, kavgalarla dolu, tartışmaların eksik olmadığı bir ilişki içerisindeyken çocuklarınıza mutlu, sağlıklı bir aile ortamı sunmanız neredeyse imkansız. Eğer eşinizle ayrılık kararı aldıysanız, evde -mış gibi davranmanız, yani sanki mutlu bir birliktelik sürdürüyormuş gibi yapmanız, süreci daha da zora sokabilir. Bu nedenle aldığınız kararı çocuklarınızla paylaşmanız en doğrusu olacaktır. Çocuklara boşanma durumunu anlatmak zorlu bir süreç olabilir ancak açık, dürüst ve duyarlı bir iletişim ile yaklaşıldığında daha sağlıklı sonuçlar elde edilebilir:

Eşinizle birlikte konuşun: Eğer mümkünse, anne ve baba olarak çocuğunuza birlikte açıklama yapın. Bu, birlikteliğinizi sürdüremediğinizi ama hala çocuğunuzun ebeveynleri olduğunuzu göstermenize yardımcı olabilir
Hazırlıklı olun: Çocuğunuzun tepkisi öngörülemeyebilir. Bu yüzden konuşma öncesi duygusal olarak hazırlıklı olun ve çocuğunuzun sorularına cevap verebileceğiniz şekilde bilgilerinizi gözden geçirin. Eşinizle ortak paydada buluştuğunuzdan, cevaplarınızın tutarlı olacağından da emin olun.
Uygun bir ortam seçin: Rahat bir ortamda, çocuğunuzun rahatça konuşabileceği bir zamanı seçin. Çevresel faktörleri kontrol altına alabildiğiniz ve hepimiz için en uygun olan zamanda konuşun.
Suçlayıcı olmamaya dikkat edin: Çocuğunuzun suçluluk hissetmesine neden olabilecek ifadelerden kaçının. Durumun sizin veya onun hatası olmadığını açıklayın.

Unutmayın ki her çocuk farklı tepkiler gösterebilir. Duygusal destek ve anlayış, bu sürecin daha sağlıklı atlatılmasına yardımcı olacaktır. Eğer çocuğunuzun bu durumu işlemekte zorlandığını düşünüyorsanız, bir uzmanın yardımını almayı düşünebilirsiniz. Özel bir durumunuz varsa (hastalık, kayıp, yas süreci vb) nasıl yaklaşmanız gerektiğini öğrenmek için de bir uzmana danışabilirsiniz.

Duygularınızı ve tepkilerinizi kontrol altında tutmaya çalışın

Eşinizle aranızda birtakım sorunlar varken, duygularınızı ve tepkilerinizi kontrol altında tutmakta zorlanabilirsiniz; ancak unutmayın sizin aranızda ne olursa olsun, aklınızda, kalbinizde ne yaşarsanız yaşayın, tüm bunlar çocuklarınızdan bağımsız konular ve sizin anne-babalığınızı etkilememesi gerekir. Bu nedenle özellikle çocuklarınızın yanında eşinizle konuşurken daha tutarlı olmaya gayret edin, kontrolsüz tepkiler vermeyin, öfkenizi, kızgınlığınızı çocuklarınızın gözü önünde sergilemeyin. Eşinizle aranızdaki sorun ne olursa olsun, her zaman konuşmalarınızı yalnızca ikiniz varken sürdürmeye özen gösterin.

Aksi halde çocuklar aranızdaki ilişkiden korkabilir ve hem sizin hem de eşinizin tepkinizden çekinebilir. Süreci mümkün olduğunca sakin yürütmeye gayret edin ve birbirinizin deyim yerindeyse çocukların yanındayken damarınıza basmayın. Hassas konuşmalar için çocukların olmadığı ortamlarda konuşmalarınızı sürdürün.

Rutinlerinize devam etmeye çalışın

Boşanma süreci, evdeki dengeleri alt üst edebilir. Çocuklarınızın uyku saatinden ailece yediğiniz akşam yemeğinin zamanına kadar pek çok şey değişebilir, değişmek zorunda kalabilir. Ancak, mümkün olduğunca rutinleri devam ettirmeye çalışmanız, sizin de çocuklarınızın da süreci daha kolay atlatmanıza yardımcı olabilir. Eğer eşlerden biri evden taşınacaksa veya çocuklar, bu süreçte farklı bir evde (belki annenin, belki babanın yeni evinde veya akrabalarının yanında) kalacaksa yeni evde de rutinlerin devam ettiğinden emin olun. Çocukların düzeni ne kadar az bozulursa boşanmanın olumsuz etkileri o kadar hızlı atlatılabilir.

İş birliği yapın

Boşanma sürecinde ve boşandıktan sonra anne-baba olarak iş birliği yapmanız oldukça önemli. Hem çocuklarınızın sizin ortak paydada buluşabildiğinizi görmesi, hem de onlara karşı tutarlı bir tavır sergileyebilmeniz için her daim iş birliği içerisinde olmalısınız. Ayrıca, çocukların ihtiyaçlarını karşılamak, onları korumak, yaşam kalitelerinin düşmesini engellemek, sağlık, eğitim gibi konularda iyi olduklarından emin olmak için iş birliği içerisinde çalışarak ortak anne-baba görev ve sorumluluklarınızı yerine getirmelisiniz.

Sınırlar belirleyin, kurallar koyun

Her evin illaki kuralları vardır. Belki yemek saati ile ilgili, belki de televizyon izleme süresi ile… Anne-baba olarak ayrılmış olsanız ve evde bir ebeveyn veya ikisi birden eksik olsa da (babanın evinde anne, annenin evinde baba ya da akrabaların yanındayken her iki ebeveyn de) kurallar her zaman varlığını sürdürmeli. Eski eşinizle iş birliği içerisindeyken ortak kurallar koyduğunuzdan ve ailenizin sınırlarını net bir şekilde çizdiğinizden emin olun. Çocuklar hangi gün babalarında, hangi gün annelerinde kalacak, hafta sonu saat kaçta nerede olacaklar gibi durumları netleştirin, çocuklarınız küçük ise bu durumları daha anlaşılır kılmak için görselleştirin. Bir takvim yapın, farklı renkleri kullanarak üzerine notlar yazın, resimler çizin ve çocukların ne zaman, ne yapacaklarından emin olmalarını sağlayın.

İletişime her zaman açık olun

Boşanmanın kendisi tek hamlelik bir olaymış gibi görünse de aslında hem öncesi hem kendisi hem de sonrası oldukça uzun bir süreç; özellikle de çocukları olan aileler açısından. Dolayısıyla yalnızca çocuklarınıza eşinizle boşanacağınızın haberini verirken iletişime açık olmanız yetmez; her zaman onlarla konuşmaya hazır olduğunuzu çocuklarınıza hissettirmeniz gerekir. İstediklerinde ve ihtiyaçları olduğunda çocuklarınızın hem size hem de eşinize ulaşabileceklerini bilmelerini sağlayın. Bu güvende hissetmelerine yardımcı olur ve karı-koca olarak ayrı olsanız da anne-baba olarak her zaman birlik olacağınızı fark etmelerini sağlar.

Bonus: ‘Kendiniz’ olmaya devam edin

Boşandıktan sonra ‘eski eşinizin’ ‘eski eşi’ olabilirsiniz ama hala çocuklarınızın ‘annesi’ ya da ‘babası’sınız ve tabii ki hala ‘kendiniz’siniz. Çocuklarınız için iyi bir ebeveyn olmak istiyorsanız önce kendiniz için iyi olmalısınız. Kim olduğunuzu, içinizdeki gücü, potansiyelinizi hafife almayın. Kendiniz olmaya ve ‘iyi olma’ halinizi korumaya devam edin.

İlginizi çekebilir: Çocukların olumlu bir iç ses geliştirmelerine yardımcı olacak öneriler