Çocuklarda İshal, nedenleri, belirtileri, tedavisi

Çocuklarda ishal neden daha yaygın olarak görülür? Çocuklarda ishal hakkında tüm merak ettiklerinizi, yazımızda bulabilirsiniz.

İshal, her yaştan insanı etkileyebilen ancak özellikle çocuklarda sık görülen bir hastalık belirtisi. Bu aslında, vücudun kendisini mikroplardan arındırma şeklidir ve çoğunlukla birkaç gün ile bir hafta arasında devam eder. İshal ayrıca ateş, mide bulantısı, kusma, kramplar, dehidrasyon ve hatta döküntülerle birlikte ortaya çıkabilir. Eğer çocuğunuz ishal olduysa veya sık sık oluyorsa, bu süreci yönetmenize yardımcı olacak ipuçları ve ne zaman doktorunuzu aramanız gerektiğiyle ilgili sorularınız için okumaya devam edin.

İshal nedir?

İshal, günde birkaç kez gevşek, sulu dışkıladığınızda ortaya çıkar. Bu durum genellikle tıbbi tedavi olmaksızın 1-2 gün içinde geçer. Dört hafta devam eden ishal ise (gelip gitse bile) kronik ishal olarak kabul edilir.

İshal birkaç gün sürdüğünde dehidrasyona neden olabilir. Bebekler ve küçük çocuklar özellikle ishalin neden olduğu dehidrasyona karşı daha savunmasızdır. İshal atakları sırasında vücut, düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu sıvıları ve elektrolitleri kaybeder. Elektrolitler kas fonksiyonunu, vücuttaki su miktarını ve kanın asitliğini etkileyen minerallerdir.

Eğer çocuğunuzun 24 saatten uzun süren ishali, özellikle de ateşi varsa hemen doktorunuzu arayın. Kronik ishal, bebeklerde ve küçük çocuklarda şoka veya organ hasarına yol açabilir.

İshal ayrıca 5 yaşın altındaki çocuklarda yetersiz beslenmenin de önemli bir nedenidir. Bu vakaların çoğu kontamine su ve yiyeceklerden kaynaklanmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde, 3 yaşın altındaki bir çocuğun yılda 3 kez ishal geçirmesi muhtemeldir. Her tekrar, çocuğu büyüme için gerekli beslenmeden mahrum eder. Devam eden ishal atakları da bu nedenle yetersiz beslenmeye neden olabilir. Yetersiz beslenme, ishal döngüsünü devam ettirebilir.

Dünyada çocuklarda ishal, ikinci önde gelen ölüm nedenidir (*).

Çocuklarda ishal neden olur?

Çoğu ebeveyn, çocuklarda sarı sümüksü ishal, sarı ishal, ateşsiz kusmasız ishal neden olur merak etmekte. Çocuklarda ishalin nedeni her zaman tespit edilemeyebilir. Bununla birlikte ishalin yaygın nedenleri şunlardır:

Çok fazla meyve veya meyve suyu tüketimi
Antibiyotik veya diğer ilaçların kullanımı (bebekte veya emziren annede)
Belirli gıdalara alerjiler veya hassasiyetler
Diyet değişiklikleri (bebekte veya emziren annede)

Şiddetli ishalin nedenleri ise şunlar olabilir:

İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD)
Bakteriyel enfeksiyonlar
Viral enfeksiyonlar
Parazitler
Yetersiz beslenme
Uygunsuz yemek hazırlama
Kötü hijyen

Yabancı ülkeleri (özellikle gelişmekte olan ülkeleri) ziyaret eden çocuklar, gezgin ishali olma riski altındadır. Bu durum genellikle birisi kontamine su veya yiyecek tükettiğinde ortaya çıkar.

İshalin belirtileri nelerdir?

Çoğu insan çocuklarda ishalin belirtileri neler, merak ediyor. Bebekler genellikle gevşek dışkı üretir, bu nedenle bu durum hemen endişe kaynağı olmamalıdır. Bununla birlikte, ishale özellikle tıkanıklık veya ateş eşlik ediyorsa, sulu dışkıda ani bir artış yaşanıyorsa durum daha ciddi olabilir. Çocuklarda ishalin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Karın ağrısı veya kramp
Mide bulantısı
Tuvalete çıkma aciliyeti veya bağırsak kontrolünün kaybı
Ateş ve titreme
Dehidrasyon

İshal ve dehidrasyon

Dehidrasyon tehlikeli ishalin belirtileri arasında yer alır ve vücudun artık düzgün çalışması için yeterli sıvıya sahip olmadığı anlamına gelir. Bebeklerde ve küçük çocuklarda dehidrasyon hızla ilerleyebilir. Hızlı bir şekilde tedavi edilmezse daha ciddi sağlık komplikasyonlarına yol açabilir. Dehidrasyonun komplikasyonları arasında şok, organ hasarı ve koma bulunur. Bu nedenle çocuklarda ishalle ilgili en büyük tehlike, dehidrasyona yol açmasıdır. Dehidrasyon belirtileri arasında şunları sayabiliriz:

Kuru ağız
Kuru / batık gözler
Çökük yanaklar
Ağlarken gözyaşı gelmemesi
Sinirlilik
Kuru cilt
Tükenmişlik

Aşağıdaki belirtiler ise şiddetli dehidrasyona işaret edebilir:

Son idrarın üzerinden 8 saatten fazla geçmesi
Çocuğun son derece kayıtsız olması
Bebeğinizin başının üstündeki yumuşak noktanın (bıngıldağı) çökük görünmesi
Sıkıştırılan cildin geri sıçramaması
Yüksek ateş
Bilinç kaybı

Çocuklarda ishal genellikle birkaç gün içinde geçer, ancak ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle çocuğunuzda bu belirtilerden herhangi biri varsa beklemeyin, hemen doktorunuzu arayın.

Çocuklarda ishal tedavisi

Çocuğunda ishal problemi gözlemleyen ebeveynler “Hangi yöntem veya ilaç ishali bıçak gibi keser” merak etmekte. İshali tedavi etmek konusunda şu noktaları göz önünde bulundurun:

Kusma olmadan hafif ishal: Bu tür bir ishal genellikle birkaç gün içinde kendi kendine geçer. Hafif ishali olan çoğu çocuğun diyetini değiştirmesine gerek yoktur ve elektrolit solüsyonlarına genellikle ihtiyaç duyulmaz. Anne sütü, formül mama veya inek sütü vermeye devam edebilirsiniz. Bununla birlikte, çocuğunuz formül mama veya inek sütü içtikten sonra şişkin veya gazlı görünüyorsa, bunlardan kaçınılması gerekip gerekmediğini doktorunuza danışın.
Kusma ile hafif ishal: İshal olan ve kusan çocukların normal diyetlerini bırakmaları gerekecektir. Elektrolit solüsyonları genellikle kusma durana kadar küçük miktarlarda verilmelidir. Çoğu durumda, sadece 1- 2 gün boyunca buna ihtiyaç duyulur. Kusma azaldığında, yavaş yavaş çocuğunuzun normal diyetine dönün. Bazı çocuklar ishal olduklarında inek sütünü tolere edemezler, bu nedenle çocuğunuzun doktoru tarafından kısa süreliğine diyetten çıkarılabilir. Yine de emzirme devam etmelidir.
Şiddetli ishal: Şiddetli ishal için mutlaka doktorunuzu arayın. Her 1- 2 saatte bir veya daha sık sulu bağırsak hareketi olan, dehidrasyon belirtileri yaşayan çocukların, kaybolan sıvıyı yenilemek için kısa bir süre çeşitli gıdaları bırakmaları gerekebilir. Örneğin şekeri, tuzu yüksek veya tuzu çok düşük sıvılardan kaçınmaları gerekir. Şiddetli dehidrasyon durumunda acil serviste çocuklara damar yoluyla sıvı verilmesi de gerekebilir.

Çocuklarda ishale evde çözüm

Eğer hafif bir ishal söz konusuyla çocuğunuzun semptomlarını evde de hafifletebilirsiniz. Yetişkinlerde ishali tedavi etmek için kullanılan reçetesiz satılan ilaçların bebeklere veya çocuklara verilmemesi gerektiğini unutmayın. Reçetesiz satılan ishal önleyici ilaçları kullanmadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.

Çocuklarda ishale evde çözüm olarak şu noktalara dikkat edebilirsiniz:

Çocuğunuzun bol sıvı içtiğinden emin olun.
Onlara ishali tetikliyor gibi görünen yiyecekler vermeyin.
Bakterilerin evde yayılmasını önlemek için özellikle her bebek bezi değişiminden sonra ellerinizi sık sık yıkayın.
Bebeğiniz ishal olduğunda emzirmeye devam etmelisiniz. Anne sütü ishal semptomlarını hafifletmeye ve iyileşmeyi hızlandırmaya yardımcı olabilir.
Çocuğunuzu dikkatle izleyin, dehidrasyon belirtileri arayın. Çocuğunuzun susuz kaldığını düşünüyorsanız hemen doktorunuzu arayın.
Çocuğunuzun bezini bağırsak hareketinden hemen sonra değiştirin. Bu, pişik ve tahrişi önlemeye yardımcı olabilir. Mendil yerine cildi tahriş etmeyecek su kullanın. Çinko oksitli reçetesiz kremler de cildi yatıştırmaya ve korumaya yardımcı olabilir.

Çocuklarda ishal nasıl önlenir?

Çocuklarda ishal nedir, çocuklarda ishal nasıl geçer açıkladık. İshal her zaman önlenemez. Bununla birlikte, iyi hijyen uygulayarak ve güvenli yiyecek hazırlama yönergelerini izleyerek çocuğunuzun ishal olma riskini azaltabilirsiniz.

Gezgin ishali

Çocuğunuzla birlikte farklı bir ülkeye seyahat etmeyi planlıyorsanız doktorunuzla konuşun. Doktor, gezgin ishalinden nasıl kaçınılacağı konusunda size özel bilgiler verebilir. Bazı hazırlık önlemleri ise şunlardır:

İçmek, yemek pişirmek ve diş fırçalamak için şişelenmiş su kullanın.
Pastörize edilmemiş süt veya süt ürünlerinden kaçının.
Çiğ meyve ve sebzeleri yıkayın ve soyun.
Çiğ veya az pişmiş et, kümes hayvanları, balık ve kabuklu deniz ürünleri yemekten kaçının.
Sokak satıcılarından yiyecek almaktan kaçının.
Çocuğunuz için evde bazı atıştırmalıklar hazırlayın.
Uygun hijyen uygulayın ve çocuğunuzun ellerini sık sık yıkayın.

Rotavirüs

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), çocuklarda rotavirüs enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilecek iki oral aşıyı onayladı (RotaTeq ve Rotarix). Her ikisi de bebeklere yaşamlarının ilk aylarında çoklu dozlarda verilir. Çocuğunuz için bu aşıların önerilip önerilmediğini öğrenmek için doktorunuza danışabilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Okul öncesi dönemde çocuklarda beslenme: Sık sorulan 3 soru, 3 cevap

Kaynaklar: 1, 2.