X

Çocukken yaşadıklarınız sizi hasta edebilir mi?

Çocuk yaşta yaşanan stresler, travmalar ve olumsuzluklar, erişkinlikte sizi hasta edebilir.

1980’li yılların sonunda Dr Vincente Fellitti ve arkadaşlarının gözlemleriyle başlayan çalışmalar, çocukluk çağında yaşanan olumsuzlukların etkisinin yıllar sonra ortaya çıkabildiğini ve kronik hastalıklara yatkınlık oluşturabildiğini gösterdiler.

  • Duygusal şiddet ve ihmal
    • Eleştirmek, hor görmek, aşağılamak, beğenmemek, küfretmek, hakaret etmek, alay etmek, küçük düşürmek, tehdit etmek, sosyal olarak izole etmek, yaşından büyük sorumluluk vermek…
  • Fiziksel şiddet ve ihmal
    • Dövmek, itmek, yaralamak, tokat atmak, üzerine bir şey dökmek/atmak, dışarıda bırakmak, aç bırakmak, susuz bırakmak…
  • Cinsel istismar
    • Uygunsuz dokunma, uygunsuz cinsel içeriğe maruz bırakma, uygunsuz cinsel ilişkiye girme…
  • Ev içi dinamikleri
    • Madde kullanımı/alkol bağımlılığı olan ebeveyn, ruhsal problemleri olan ebeveyn, hapiste ebeveyn, anne-baba ayrılığı, ailede intihar, aile içi şiddet (özellikle kadına yönelik)…

Tüm bunlar çocukluk çağı travmaları olarak adlandırılıyor. Birden çok travma öyküsü olmak pek çok kronik hastalığa zemin hazırlıyor:

  • Obezite
  • Tip II diyabet ve metabolik sendrom
  • Kronik yorgunluk sendromu
  • Migren
  • Fibromiyalji
  • Gerilim tipi baş ağrısı
  • İrritabl bağırsak sendromu
  • Alkolizm
  • Madde bağımlılığı
  • Depresyon
  • Anksiyete
  • Post travmatik stres bozukluğu
  • İntihara yatkınlık
  • Sık partner değişikliğine eğilim
  • Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
  • İskemik kalp hastalıkları
  • Bazı kanserler
  • Kronik akciğer hastalıkları
  • Kronik karaciğer hastalıkları
  • Otoimmün hastalıklar

Çocuklukta özellikle erken çocukluk çağında yaşanan olumsuzluklar vücutta kronik kavga et/ kaç yanıtının ortaya çıkmasına neden olur. Kronik stres yanıtı beyindeki stresle ilişkili merkezlerde en küçük olaylar karşısında artmış alarm yanıtına; küçük stresler büyük reaksiyonlara neden olur. Oluşan stres yanıtı zaman içerisinde beyin-hipofiz-böbrek üstü bezi ekseni üzerinden çalışan HPA ekseninin dengelerini bozar. Bozulan dengeler nedeniyle aynı beyindeki gibi her türlü küçük stres büyük hormon dalgalanmasına neden olur. Kronik stres yanıtı, yıllar içerisinde, keskin sirkenin küpüne zarar vermesi gibi bağışıklık sisteminin dengelerini bozar; hem nezle ve gribe yakalanmak kolaylaşır, hem de bağışıklık sistemi şaşırarak kendisi ile uğraşmaya başlar; otoimmün hastalıklar ortaya çıkar. Kronik stres yanıtı vücutta sempatik baskınlığa neden olarak, kalp hızı değişkenliğini azaltır; bu da stresler karşısında soğukkanlılığınızı koruyamamanıza neden olur.

  • Çocukluk travması öykünüz varsa bunu mutlaka doktorunuzla paylaşın.
  • Bu durumla bir başınıza baş etmeye çalışmayın, mutlaka profesyonel psikiyatrik destek alın.
  • Sevdiğiniz ve güvendiğiniz insanlar ile acıları ve yaşanmışlıkları paylaşın.
  • Günlük tutun, duygularınızı kağıtlara dökün.
  • Sanatla ilgilenin, ders alın. Resim yapın, tiyatro dersleri alın, müzik aleti çalmayı öğrenin. Sanat, sizin dile getiremediklerinizin ortaya çıkmasını sağlar, size iyi gelir.
  • Her sabah ve her akşam meditasyon yapın.
  • Yogaya başlayın. Yoga; hem azalan kalp değişkenliğini artırır, hem bağışıklık sistemini güçlendirir hem de kronik stres yanıtını azaltır.
  • Doğal yollarla serotonin ve dopamin düzeylerinizi artırın.

Atalarımız güçlükleri aşa aşa bugünlere gelmişler. Güçlükler büyümemiz ve gelişmemiz için bize lazım. Bu yüzden bizi biz yapan aslında tüm yaşadıklarımız, onlarsız bir hayat aslında anlamsız. Yaşadıklarımızı bir atlama tahtası olarak kullanıp, onları aşarak, aydınlık ve mutlu günlere ulaşabiliriz.

Dr Fellitti’nin çok etkileyici çalışması için:

http://www.ajpmonline.org/article/S0749-3797(98)00017-8/abstract

Travmalar ve hastalıklar üzerine daha fazla bilgi almak için “Beynini Doğru Besle” isimli kitabımı okuyabilir, web sitem www.banutascifresko.com‘dan bana ulaşabilirsiniz.

 

İlginizi çekebilir: Siz de tükenmekte olanlardan mısınız?

Dr. Banu Taşçı Fresko: Dr. Banu Taşcı Fresko, 1969 senesinde İstanbul’da doğmuştur. İstanbul Tıp Fakültesi’ni 1992 senesinde bitirmiş, ihtisasını İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı’nda 1997 senesinde tamamlayıp Nöroloji Uzmanı olmuştur. Birçok özel hastanede çalıştıktan sonra şimdi çalışmalarını muayenehanesinde sürdürmektedir. Uzun yıllar kronik ağrılardan mustarip olduğu için, hastalara yol gösterecek, hayatlarını kolaylaştıracak bir kılavuz yazmak istemiştir. Ekim 2017de ‘Beynini Doğru Besle’ isimli kitabı çıkmış, kitapta migren ve fibromiyalji ağrılarıyla nasıl başa çıkılacağını, beslenmenin önemini ve tüm kronik hastalıklarda yoganın iyileştirici etkisinden bahsetmiştir. 2017 senesinde Arzu Rezzan Sunam ve Yelina Tayfur’dan Temel Yoga Hocalık Eğitimi ve Banu Çadırcı’dan 100 saat yoga terapi ve yoga anatomi eğitimi almıştır. Aynı zamanda Ahmet Güllü ve Vedat Örs atölyelerinde eğitim almış, profesyonel bir ressamdır, bu güne kadar 7 kişisel sergi açmıştır. Bugünlerde bir yandan Mayıs 2018’deki sergisine hazırlanmaktadır.

LEGO’dan hem çocukları hem yetişkinleri mutlu edecek en mükemmel yılbaşı hediyeleri

Yeni yıl, soğuk günleri sıcacık bir sevgiyle sarmalayan, neşe ve heyecan dolu büyülü bir dönem. Öyle ki yalnızca taptaze başlangıçların değil; sevdiklerimizi mutlu edecek fırsatların da habercisi. Bu özel dönemi daha da unutulmaz kılmanın ve yılbaşı coşkusunu sevdiklerimizle paylaşmanın en keyifli yollarından biri ise hiç şüphesiz gözlerden kalpler çıkaracak mükemmel yeni yıl hediyeleri. Peki ama gerçek anlamda mükemmel bir hediye bulmak mümkün mü?



Çocukken çok kolay olan hediye seçimi konusu, ne yazık ki yetişkinlikte zor bir hal alabiliyor. O zamanlar en sevdiğimiz karakterin yeni çıkan bir kitabı ya da havalı yeni bir oyuncak, bizi mutlu etmeye yeterdi. Ama büyüdükçe işler biraz karıştı… İhtiyaçlar, istekler, beklentiler, arzular, hepsi değişti, karmaşıklaştı. Haliyle, bir yetişkini ‘gerçekten’ mutlu edebilecek o ‘mükemmel’ hediyeyi bulmak da zorlu bir sanata dönüştü. Ama çözüm, sandığımızdan çok daha yakında olabilir. Belki de oyuna ve yaratıcılığa yeniden kucak açmak, tüm bu karmaşıklığı alıp götürmeye yetebilir. Siz de bu yıl sevdiklerinizi gerçekten heyecanlandıracak bir hediyenin peşine düştüyseniz aradıklarınızı LEGO’da bulabilirsiniz. Çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de oyunun, yaratıcılığın ve rahatlamanın kapılarını aralayan LEGO’da herkese uygun yüzlerce çeşit var:

Estetik ve dekoratif dokunuşları sevenlere özel

Çevrenizde gördüğü her boş duvarı doldurmak için hemen zihninde tasarım yapmaya başlayan ya da boş rafları estetik detaylarla dekore etmeye bayılan sevdikleriniz varsa, onlar için en iyi yılbaşı hediyesi bir LEGO’dan bir sanat eseri, doğadan bir parça veya mimari bir detay olabilir:

  • LEGO® Art Mona Lisa: Dekorasyonun yanı sıra sanat ve tarih meraklısı sevdikleriniz için Mona Lisa’nın 3D versiyonu şahane bir yeni yıl armağanı olabilir. Sevdiklerinizin duvarlarını süsleyerek yaşam alanlarına enerji katacak bu özel hediye, onların yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.
  • LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu: Doğanın dokunuşlarını yaşam alanlarına taşıyacak LEGO® Icons Yalıçapkını Kuşu, canlı renkleriyle sevdiklerinize yılbaşı coşkusunu yansıtırken mutluluktan gözlerinden kalpler çıkartabilir.

Enerjisini doğadan alanlara özel

Doğaya, yeşile, bitkilere düşkün, enerjisini, ilhamını büyüleyici çiçeklerden ve renklerden alan sevdikleriniz için de en mükemmel hediyeler, yine LEGO’da:

  • LEGO® Icons Orkide: Orkidelerin bitkiler aleminde çok özel bir yeri olduğu tartışılmaz. Siz de sevdiklerinize onların sizin için ne kadar özel olduğunu hissettirmek istiyorsanız bu seti kaçırmayın. 5 taban yaprağı ve 2 hava kökü ile gerçekçi bir görünüme sahip bu ikonik orkide setini görenler canlısından ayırmakta zorlanabilirler 🙂
  • LEGO® Icons Erik Çiçeği: Bu set, sevdiklerinize güzel bir kırmızı çiçeği tomurcuktan açmaya ve tam çiçeklenmeye kadar inşa etme fırsatı sunuyor. Üstelik sevdikleriniz bu seti sergilemekten de büyük haz duyacak. Hem şık bir dekor hem de yaratıcı bir yapım süreci, ikisi de bu mükemmel hediyede.

Hız, heyecan ve adrenalin tutkunlarına özel

Hız, şüphesiz ki büyük bir tutku. Özgürlüğüne düşkün, heyecanı seven, teknolojiye ve otomobil dünyasına meraklı herkes için LEGO’da şahane hediyeler bulabilirsiniz:

  • LEGO® Technic Mercedes-Benz G 500 Professional Line: Mercedes-Benz tutkusu olan herkesi heyecanlandıracak, otantik özelliklerle dolu ikonik G Serisi’nden bir model, mükemmel bir yılbaşı hediyesinden çok daha fazlası olabilir. Baştan sona adeta bir mühendislik deneyimi sunan bu modelin sevdiklerinizi çok mutlu edeceği kesin.
  • LEGO® Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat: Maceranın sudaki halini seven ve yelken sporuna da merak duyan sevdiklerinizi mutlu etmek için fazla düşünmenize gerek yok. Aradığınız hediye LEGO Technic Emirates Team New Zealand AC75 Yat. Biraz çılgın, biraz heyecanlı, en çok da kusursuz… Emin olun sevdikleriniz bu seti hem yaparken hem de sergilerken çok keyif alacak.

Sinemaseverlere özel

Beyaz perdenin büyüsüne kapılan sevdiklerinize, onların bu tutkusunu daha da derinleştirecek hediyelerle unutulmaz deneyimler sunabilirsiniz:

  • LEGO® Star Wars™ Millennium Falcon™: Çoğu sinemaseverin gönlünde taht kurmuş en özel serilerden biri hiç şüphesiz ki Star Wars. Star Wars™ Millennium Falcon’un kokpiti, uydu çanağı, topları ve diğer ikonik detaylarıyla sevdikleriniz inşa sürecini tamamlarken kendilerini galaksinin derinliklerinde bir macerada da hissedebilirler.
  • LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba: Sevdiklerinizin sinema tutkusunu nostaljik rüzgarlarla buluşturmak isterseniz, aradığınız mükemmel hediye yine LEGO’da. Onları LEGO® Disney™ Genç Aslan Kral Simba ile çocukluk anılarına doğru bir yolculuğa çıkarabilirsiniz.

Oyunculara ve uzay meraklılarına özel

Uzayın sınırsız gizemini merak eden ya da en zorlu oyunları bile tek hamlede geçmeyi başarabilen sevdikleriniz varsa, onlar için de en mükemmel yeni yıl hediyeleri LEGO’da:

  • LEGO® Super Mario™ Super Mario World™: Mario ve Yoshi: Mario, şüphesiz ki hem çocukların hem yetişkinlerin gönlünde büyük yer tutan en ikonik oyunlardan biri. Eğlenceli bir nostaljik tur, keyifli bir oyun deneyimi ya da rahatlatıcı bir aktiviteden çok daha fazlasını sunacak bu set, sevdiklerinize yepyeni bir dünya yaratmak için ilham verebilir.
  • LEGO® Technic NASA Apollo Ay Taşıtı – LRV: Kozmik maceracılar için en şahane hediye: NASA Apollo Ay Taşıtı (LRV) modeli. Sevdiklerinizi yıldızlara götürüp geri getirecek bu özel hediye, bambaşka dünyaların kapısını onlar için aralarken yaratıcı duygularını da harekete geçirebilir.

Bonus: Mırmır Pati ile eğlenceyi geri getirin

LEGO’nun sonsuz olasılıklarla dolu dünyasında en mükemmel hediyeler de eğlence de oyun da bitmez… Mırmır Pati, oyunu her yaştan insan için geri getiriyor ve herkesi yılın bu büyülü zamanını çok daha keyifli geçirmeye davet ediyor.

Mutlu bir yer inşa etmek isteyen herkes için mükemmel hediyeler ve çok daha fazlası LEGO’da. Hemen tıklayın ve sevdiklerinizi mutlu etmeye erkenden başlayın.

*Bu yazı LEGO katkılarıyla hazırlanmıştır.

İlgili Makale