Çocukken yaşadıklarınız sizi hasta edebilir mi?

Çocuk yaşta yaşanan stresler, travmalar ve olumsuzluklar, erişkinlikte sizi hasta edebilir.

1980’li yılların sonunda Dr Vincente Fellitti ve arkadaşlarının gözlemleriyle başlayan çalışmalar, çocukluk çağında yaşanan olumsuzlukların etkisinin yıllar sonra ortaya çıkabildiğini ve kronik hastalıklara yatkınlık oluşturabildiğini gösterdiler.

• Duygusal şiddet ve ihmal
  • Eleştirmek, hor görmek, aşağılamak, beğenmemek, küfretmek, hakaret etmek, alay etmek, küçük düşürmek, tehdit etmek, sosyal olarak izole etmek, yaşından büyük sorumluluk vermek…
• Fiziksel şiddet ve ihmal
  • Dövmek, itmek, yaralamak, tokat atmak, üzerine bir şey dökmek/atmak, dışarıda bırakmak, aç bırakmak, susuz bırakmak…
• Cinsel istismar
  • Uygunsuz dokunma, uygunsuz cinsel içeriğe maruz bırakma, uygunsuz cinsel ilişkiye girme…
• Ev içi dinamikleri
  • Madde kullanımı/alkol bağımlılığı olan ebeveyn, ruhsal problemleri olan ebeveyn, hapiste ebeveyn, anne-baba ayrılığı, ailede intihar, aile içi şiddet (özellikle kadına yönelik)…

Tüm bunlar çocukluk çağı travmaları olarak adlandırılıyor. Birden çok travma öyküsü olmak pek çok kronik hastalığa zemin hazırlıyor:

• Obezite
• Tip II diyabet ve metabolik sendrom
• Kronik yorgunluk sendromu
• Migren
• Fibromiyalji
• Gerilim tipi baş ağrısı
• İrritabl bağırsak sendromu
• Alkolizm
• Madde bağımlılığı
• Depresyon
• Anksiyete
• Post travmatik stres bozukluğu
• İntihara yatkınlık
• Sık partner değişikliğine eğilim
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• İskemik kalp hastalıkları
• Bazı kanserler
• Kronik akciğer hastalıkları
• Kronik karaciğer hastalıkları
• Otoimmün hastalıklar

Çocuklukta özellikle erken çocukluk çağında yaşanan olumsuzluklar vücutta kronik kavga et/ kaç yanıtının ortaya çıkmasına neden olur. Kronik stres yanıtı beyindeki stresle ilişkili merkezlerde en küçük olaylar karşısında artmış alarm yanıtına; küçük stresler büyük reaksiyonlara neden olur. Oluşan stres yanıtı zaman içerisinde beyin-hipofiz-böbrek üstü bezi ekseni üzerinden çalışan HPA ekseninin dengelerini bozar. Bozulan dengeler nedeniyle aynı beyindeki gibi her türlü küçük stres büyük hormon dalgalanmasına neden olur. Kronik stres yanıtı, yıllar içerisinde, keskin sirkenin küpüne zarar vermesi gibi bağışıklık sisteminin dengelerini bozar; hem nezle ve gribe yakalanmak kolaylaşır, hem de bağışıklık sistemi şaşırarak kendisi ile uğraşmaya başlar; otoimmün hastalıklar ortaya çıkar. Kronik stres yanıtı vücutta sempatik baskınlığa neden olarak, kalp hızı değişkenliğini azaltır; bu da stresler karşısında soğukkanlılığınızı koruyamamanıza neden olur.

• Çocukluk travması öykünüz varsa bunu mutlaka doktorunuzla paylaşın.
• Bu durumla bir başınıza baş etmeye çalışmayın, mutlaka profesyonel psikiyatrik destek alın.
• Sevdiğiniz ve güvendiğiniz insanlar ile acıları ve yaşanmışlıkları paylaşın.
• Günlük tutun, duygularınızı kağıtlara dökün.
• Sanatla ilgilenin, ders alın. Resim yapın, tiyatro dersleri alın, müzik aleti çalmayı öğrenin. Sanat, sizin dile getiremediklerinizin ortaya çıkmasını sağlar, size iyi gelir.
• Her sabah ve her akşam meditasyon yapın.
• Yogaya başlayın. Yoga; hem azalan kalp değişkenliğini artırır, hem bağışıklık sistemini güçlendirir hem de kronik stres yanıtını azaltır.
• Doğal yollarla serotonin ve dopamin düzeylerinizi artırın.

Atalarımız güçlükleri aşa aşa bugünlere gelmişler. Güçlükler büyümemiz ve gelişmemiz için bize lazım. Bu yüzden bizi biz yapan aslında tüm yaşadıklarımız, onlarsız bir hayat aslında anlamsız. Yaşadıklarımızı bir atlama tahtası olarak kullanıp, onları aşarak, aydınlık ve mutlu günlere ulaşabiliriz.

Dr Fellitti’nin çok etkileyici çalışması için:

http://www.ajpmonline.org/article/S0749-3797(98)00017-8/abstract

Travmalar ve hastalıklar üzerine daha fazla bilgi almak için “Beynini Doğru Besle” isimli kitabımı okuyabilir, web sitem www.banutascifresko.com‘dan bana ulaşabilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Siz de tükenmekte olanlardan mısınız?