Daha önce birbirine uyum sağlamayan hissiyatların duygu dünyanızı eş zamanlı olarak ele geçirmeye çalıştığını hissettiğiniz oldu mu? Eğer bu soruyu büyük bir ‘evet’ ile cevapladıysanız çatışan duyguları deneyimlemiş olduğunuzu belirtmek istiyoruz. Neredeyse herkesin karşılaştığı çatışan duygular, özel hayattan iş hayatına kadar yaşamın her noktasını etkiliyor. Bu yazımızda, çatışan duyguların ne olduğunu ve insan hayatını nasıl etkilediğini sizler için kaleme aldık.
Çatışan duygular nedir?
Karışık veya karmaşık duygular olarak da bilinen çatışan duygular, bir insanın birbiriyle çelişen duyguları aynı anda deneyimlediği durumları ifade ediyor. Örneğin, partnerine büyük bir aşk besleyen fakat aynı anda ondan nefret de eden bir insanın romantik ilişkisinde çatışan duygulara sahip olduğunu söyleyebiliriz. Hüzün verici bir olay karşısında gözyaşı dökerken birdenbire ağlamayı bırakarak kahkaha atmaya başlamak gibi gündelik hayatın içinden örnekler de bu duyguları somut bir şekilde tanımlıyor.
Duygusal bir ikilemin içinde sıkışmaya neden olan çatışan duygular, aklınıza gelebilecek her duyguyu barındırıyor. Başta sevgi ve nefret olmak üzere saygı, şefkat, mutluluk, üzüntü, öfke, sakinlik, tiksinti, ilgisizlik, çekim, heyecan, kaygı ve korku gibi hisler arasında bir çelişki durumu ortaya çıkabiliyor. Bu durum, genellikle karar verme süreçlerinde, kişisel ilişkilerin belirsizliğe sürüklendiği zamanlarda, büyük değişikliklerin yaşandığı anlarda ve beklentilerin gerçekle uyuşmadığı dönemlerde kendisini belli ediyor. Bir başka deyişle, hayat akışının herhangi bir noktasında açığa çıkan zorluklar beraberinde çatışan duyguları getirebiliyor.
Psikologlar ve psikoloji araştırmacıları, çatışan duyguların dört farklı modelle karşımıza çıkabildiğini belirtiyor. İlk model, bir duygunun hissedildikten sonra yerini kendisine zıt olan bir duyguya bırakması durumunu açıklıyor. İkinci model ise birbirine zıt iki duygunun eş zamanlı fakat farklı yoğunluklarda hissedilebileceğini vurguluyor. Üçüncü modele göre birbirine zıt duygular bir yükselip bir alçalıyor ve bu durum da birbiriyle uyuşmayan olumlu ve olumsuz hislerin fark edilmesine yol açıyor. Son model de birbirine zıt duyguların eş zamanlı ve aynı yoğunlukta yaşanabileceğini ifade ediyor.
Bazı insanlar çatışan duyguları kararsızlığa sahip karakterlerle özdeşleştirse de bazı bilimsel çalışmalara göre bu duygular duygusal karmaşıklığa dayanıyor. Bu araştırmalara göre, insanların duygu dünyası o kadar zengin ki aynı anda birbirine uyum sağlamayan duyguların hissedilmesi oldukça doğal. Bu nedenle, çatışan duyguların varlığını hissettiğiniz zaman kendinizi suçlamak yerine onların normal olduğunu kendinize hatırlatabilirsiniz.
Çatışan duygular hayatımızı nasıl etkiler?
Olağanlığı tartışmaya açık olmayan çatışan duygular, içinde bulunulan duruma bağlı olarak olumlu veya olumsuz etkilerde bulunabiliyor. İlk olarak, bu duyguların duygusal dünyanın zenginleşmesine katkı sağladığını belirtmek istiyoruz. İnsanlar, birden fazla duyguyu aynı anda deneyimlediklerinde benliklerini daha iyi anlayabiliyorlar ve farklı duygular arasında bağlantı kurabiliyorlar. Ayrıca, çatışan duygular farklı bakış açılarının tek zihinde sahiplenilmesine yardımcı olarak yaratıcılık seviyesini artırıyor. Bunlara ek olarak, bu duyguların empati gelişimine ve duygusal büyümeye katkı sağladığını da vurgulamalıyız.
Her ne kadar çatışan duygular bazı hayat şartları altında pozitif sonuçlara doğru bir kapı aralasa da bu duyguların olumsuz etkilerini de yok sayamayız. Örneğin, karar verme süreçlerinde hissedilen belirsizlik çatışan duyguları beraberinde getirerek stres seviyesinin yükselmesine yol açabiliyor. Bununla birlikte, aynı anda birbirine zıt duyguların hissedilmesi sonucunda karar verme süreçleri karmaşık bir yapıya bürünebiliyor. Bu karmaşıklık sonucunda da insanlar karar vermekte zorluk çekerek yanlış seçeneklere yönelebiliyorlar. Ayrıca, başta romantik ilişkiler olmak üzere çeşitli ilişkilerde çatışmalar açığa çıkabiliyor. Son olarak, bu duyguların duygusal büyümeyi beraberinde getirmediği zamanlarda duygusal istikrarsızlığın kendisini belli edebildiğini belirtmek istiyoruz.
Çatışan duygularla nasıl başa çıkılır?
Eğer olumlu sonuçlar doğuran çatışan duygularla baş başaysanız bırakın bu duygular duygu dünyanızda var olmaya devam etsin. Olumlu etki yerine olumsuz bir etkinin açığa çıktığını düşünüyorsanız bu duygularla başa çıkmak için bazı yöntemleri göz önünde bulundurabilirsiniz. Şimdi, bu yöntemleri sizler için açıklamak istiyoruz.
İlk olarak, hissettiğiniz çelişkili duyguları bilinçli bir şekilde fark ederek onları kabul etmelisiniz. Bir insan olduğunuzu ve her insan gibi korkabileceğinizi, endişelenebileceğinizi, üzülebileceğinizi ve öfkelenebileceğinizi unutmamalısınız. Duygularınızı tanıyıp kabul ettikten sonra, bu duyguların altında yatan sebepleri anlamaya çalışabilirsiniz. Ayrıca, duygusal dengenizi korumak için meditasyon, derin nefes egzersizleri ve yoga gibi rahatlatıcı teknikleri düzenli olarak uygulayabilirsiniz. Son olarak, çatışan duygularla başa çıkmanın kimi zamanlar zor olduğunu ve bu duyguların her zaman içsel olarak tutulmasının doğru olmadığını belirtmeliyiz. Eğer bu duygularla tek başınıza mücadele edemediğinizi düşünüyorsanız durumunuzu sevdiğiniz birisiyle paylaşabilirsiniz veya bir terapistten yardım alabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Duygusal iyi oluş için değerini daha fazla bilmeniz gereken duygular