Çarkıfelek meyvesi, Passiflora edulis ve Passiflora flavicarpa isimleriyle bilinen bitkilerin üzerinde yetişen bir meyvedir. Çarkıfelek meyvesi, türüne göre değişmekle sarı ya da altın rengi çekirdekleri olan bir meyvedir. Bununla birlikte çarkıfelek meyvesi yetiştiği yere göre farklı renklerde görülebilmektedir.
Çarkıfelek meyvesinin kalori ve besin değerlerini, faydalarını ve çarkıfelek meyvesine dair merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Çarkıfelek Meyvesi Besin Değeri
Çarkıfelek meyvesinin bir porsiyonunun (yaklaşık 80 gram) kalori ve besin değerleri yaklaşık olarak şu şekildedir:
Kalori: 48
Karbonhidrat: 12 g
Protein: 0,54 g
Yağ: 0,14 g
Çarkıfelek meyvesinin kalorisinin çoğunluğu karbonhidratlardan gelmektedir. Çarkıfelek meyvesindeki karbonhidratların yarısı liften ve geri kalan yarısı ise şekerden oluşmaktadır.
Lif, çarkıfelek meyvesinin kan şekeri üzerindeki etkisinin az olmasını sağlar. Bu nedenle çarkıfelek meyvesinin glisemik indeksi düşük bir meyve olduğu söylenebilir.
Çarkıfelek meyvesi, A vitamini, C vitamini, demir, magnezyum ve potasyum bakımından zengindir. Aynı zamanda az miktarda fosfor, kolin, kalsiyum, magnezyum, folat, niasin ve K vitamini içermektedir.
Çarkıfelek Meyvesinin Faydaları
Çarkıfelek meyvesinde bulunan bileşenlerin sağlık üzerinde pek çok faydası olduğu düşünülmektedir. Çarkıfelek meyvesinin sağlık üzerinde sağlayabileceği faydalarından bazılarına aşağıda göz atabilirsiniz.
Antioksidanlar bakımından zengindir
Antioksidanlar, vücudu hücreler için zararlı olabilen serbest radikallere karşı korumaya yardımcı olur. Çarkıfelek meyvesi, antioksidanlar, C vitamini, beta karoten ve polifenoller bakımından zengin bir meyvedir.
Polifenoller, antioksidan ve anti-inflamatuar etkileri bulunan bitkisel bileşenlerdir. Polifenollerin bu etkileri sayesinde kalp hastalığı ve kronik inflamasyon gibi sağlık sorunları yaşama riskinizin azalması mümkün olabilir.
Çarkıfelek meyvesinde bulunan ve vücutta antioksidan etkiler gösteren bir diğer önemli bileşen olan C vitamini ise bağışıklık sisteminizi desteklemenize yardımcı olur ve sağlıklı yaşlanmayı destekler.
Çarkıfelek meyvesindeki beta karotenin de sağlık üzerinde önemli faydaları bulunmaktadır. Tıpkı C vitamini gibi antioksidan olan beta karoten, vücutta A vitaminine dönüşür ve bu sayede göz sağlığını korumaya yardımcı olur.
Lif bakımından zengindir
Lif, bağırsak sağlığı ve kabızlığı önlemek için oldukça önemli olsa da insanların çoğu günlük hayatta yeteri kadar lif tüketmemektedir. Çözünebilir lif, yiyeceklerin sindirimini yavaşlatarak kan şekerindeki ani artışların önüne geçmeye yardımcı olur. Lif bakımından zengin bir beslenme düzeni aynı zamanda kalp hastalığı, diyabet ve obezite gibi hastalıklar bakımından riskin azaltılmasını sağlar.
Çarkıfelek meyvesinin bir porsiyonunda yaklaşık olarak 2 gram lif vardır. Çarkıfelek meyvesini çekirdekleriyle birlikte tüketerek günlük lif alımınızı arttırabilirsiniz.
Cilt sağlığını destekler
Çarkıfelek meyvesi, antioksidanlar ve anti-inflamatuarlar bakımından zengin olduğu için kırışıklıkları önleme gibi etkiler göstererek cilt sağlığını korumaya yardımcı olur. Çarkıfelek meyvesi üzerine yapılan araştırmalar, bu meyvenin tohumlarında bulunan bazı peptitlerin antifungal aktiviteler gösterebileceğini ve kolajen sentezini destekleyebileceğini göstermektedir.
Önemli minerallere sahiptir
Çarkıfelek meyvesi, magnezyum, kalsiyum, fosfor ve potasyum gibi mineraller bakımından iyi bir kaynaktır. Çarkıfelek meyvesi bu besinler sayesinde kemik sağlığınızı destekleyebilir, kalp-damar sağlığınıza iyi gelebilir ve fiziksel performansınızın daha iyi olmasını sağlayabilir.
Kilo vermeyi destekler
Bitkisel beslenmenin kilo vermede etkili olduğu bilinmektedir. Çeşitli araştırmalara göre az yağ içeren vegan beslenme, yüksek miktarda yağ içeren beslenme düzenlerine göre kilo verme konusunda daha etkilidir. Bunun nedeni bitkisel bazlı diyetlerin daha çok lif içermesinden kaynaklanmaktadır. Lif, kendinizi daha tok hissetmenize yardımcı olur. Bu nedenle az kalori alıp kendinizi daha uzun süre tok hissetmek isterseniz, çarkıfelek meyvesi gibi lif bakımından zengin meyveleri beslenme düzeninize dahil edebilirsiniz.
Bağışıklık sistemini destekler
Çarkıfelek meyvesi, C vitamini bakımından zengin olduğu için bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur. C vitamini, vücutta antioksidan görevi gördüğü için vücudu serbest radikallere karşı korumaya yardımcı olur. C vitamini, bitkisel kaynaklardan alınan demirin daha iyi emilmesine yardımcı olur ve vücudun enfeksiyonlarla daha iyi savaşmasını destekleyebilir.
Kalp sağlığı için faydalıdır
Çarkıfelek meyvesi, potasyum bakımından zengin ve sodyum miktarı düşük bir meyve olduğu için kalp dostudur. Çarkıfelek meyvesini çekirdekleriyle birlikte yediğinizde lif almış olacağınız için kan damarlarınızın içerisindeki fazla kolesterolden kurtulabilirsiniz. Lif bakımından zengin beslenmek, kalp hastalığı riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
Kaygıyı azaltabilir
Çarkıfelek meyvesinin magnezyum bakımından zengin olması, stresin ve kaygının azalmasına yardımcı olabilir. Bazı araştırmalar, magnezyumun kaygı seviyelerinde iyileşme sağlayabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte çarkıfelek meyvesindeki magnezyum az miktarda olduğu için magnezyum eksikliğiniz varsa magnezyum zengini başka kaynaklar da tüketmeli ya da takviye kullanmalısınız.
İnsülin duyarlılığını düzeltebilir
Çarkıfelek meyvesinin çekirdeklerinde bulunan bir bileşenin, insülin duyarlılığında iyileşme sağlayabileceği düşünülmektedir. İnsülin hassasiyeti, diyabet dahil olmak üzere çeşitli hastalıklar bakımından risk faktörüdür. Bu nedenle yediklerinize dikkat ederek insülin duyarlılığınızı kontrol altına almanız önemlidir.
Çarkıfelek Meyvesinin Zararları
Çarkıfelek meyvesinin bilinen hiçbir zararı yoktur. Ancak alerjisi olan kişiler çarkıfelek meyvesi konusunda dikkatli olmalıdır. Lateks alerjisi olan kişiler, çarkıfelek meyvesi alerjisi bakımından risk altında olabilir. Bunun nedeni çarkıfelek meyvesindeki bazı bitkisel proteinlerin, lateks proteinleri ile benzerlik göstermesinden ve bu nedenle alerjik reaksiyonları tetikleyebilmesinden kaynaklanmaktadır.
Çarkıfelek meyvesi yediğinizde alerjik reaksiyon gösterebileceğinizden endişeleniyorsanız, bu meyveyi ölçülü olarak tüketmeniz en iyisi olacaktır. Ayrıca şeker içeriğinden dolayı çarkıfelek meyvesi suyu içecekseniz, günde 150-200 ml’yi geçmemelisiniz.
Ayrıca mor çarkıfelek meyvesinin kabuğunda siyanojenik glikozitler adı verilen kimyasallar bulunabilir. Bunlar, siyanür oluşumunda rol oynayan enzimlerle birleşebilir ve mor çarkıfelek meyvesinin kabuğu büyük miktarlarda tüketildiğinde potansiyel olarak zehirlidir. Bununla birlikte meyveyi yerken dış kabuğu sert olduğu için yenilmediği için bir sorun olmayacaktır.
Çarkıfelek Meyvesi Nasıl Yenir?
Çarkıfelek meyvesinin olgunlaştığını ve yenmeye hazır hale geldiğini anlamak için pürüzsüz bir kabuk yerine biraz buruşmuş kabuklu büyük ve dolgun meyvelere bakmalısınız. Çarkıfelek meyvesi olgunlaştıktan sonra genelde yeşilden koru sarıya ya da mora döner. Olgunlaşan meyve ağırlığı nedeniyle yere düşer.
Çarkıfelek meyvesini muhafaza etmek için yıkayıp kuruladıktan sonra bir poşet içerisine koyup serin bir yerde 2-3 hafta kadar saklayabilirsiniz. Meyveyi ve suyunu daha uzun süre taze tutmak için buzluğa koymayı deneyebilirsiniz.
Çarkıfelek meyvesini çiğ olarak tüketebilirsiniz. Ancak kabuğu sert olduğu için kabuğunu atabilirsiniz. Çarkıfelek meyvesini yerken çekirdeklerini ayıklamamanız, meyvedeki lifi almanıza yardımcı olacaktır.
Çarkıfelek meyvesinin tadı ekşi olduğu için pek çok kişi bu meyveyi diğer tatlı meyvelerle ya da hindistancevizi sütü gibi içeceklerle birlikte tüketmeyi sever. Çarkıfelek meyvesinin tadı, portakal ve greyfurt gibi turunçgillerle de uyumludur.
Çarkıfelek meyvesini sağlıklı şekilde tüketmek için aşağıdaki tariflere bakabilirsiniz:
- Mango ve ananas gibi sevdiğiniz meyvelerle, tohumlarla ve hindistancevizi ile karıştırarak tropikal bir smoothie hazırlayabilirsiniz. Sağlık açısından daha faydalı olması için daha az şeker ve daha fazla lif almak adına şeker içeren meyve suları yerine büyün meyve parçaları ya da püre kullanın.
- Ev yapımı reçel ile birlikte tüketin.
- Kokteyl hazırlamak için çarkıfelek meyvesi püresi kullanın.
- Buzlu çarkıfelek meyvesi çayı hazırlayın.
- Tatlı-ekşi lezzet vermesi için soslara ekleyin.