‘Biohacking’in Babası’ ve ‘Bulletproof’ kahvenin yaratıcısı olarak bilinen, iyi yaşam alışkanlıklarını savunması ve yaygınlaştırmaya çalışması ile tanınan Dave Asprey, aynı zamanda New York Best Sellers’a da girmiş ünlü bir yazar ve Amerikalı girişimci. Daha önce iyi yaşam ve biohacking üzerine çok sayıda kitap yazan ve ülkemizde de sık sık seminerler, eğitimler, etkinlikler düzenleyerek daha sağlıklı, daha mutlu bir yaşam tarzını yaymaya çalışan Dave Asprey’in önerilerine bu yazımızda yer vereceğiz. Gelin, öncesinde ‘biohacking’ nedir onu hatırlayalım ve özellikle son yıllarda kahveye dair en yaygın alışkanlıklardan biri olan ‘bulletproof’ yaklaşımına değinelim.
Biohacking nedir?
Biohacking, bedeni, zihni, kısacası bütüncül sağlığı ‘optimize etmek’, daha sağlıklı, daha mutlu bir yaşam sürmek ve bireyin kendi biyolojik sistemi üzerinde çok daha fazla kontrol sahibi olmasını sağlamak amacıyla bilimsel, tıbbi veya teknolojik yöntemlerin kullanılmasını tanımlayan bir süreç. En temel amacı ise insan yaşamının kalitesini artırmak. Biohacking, fiziksel performansı yükseltirken zihin sağlığını destekleyen, enerji seviyesini artıran ve kişinin kendi bedenini çok daha iyi tanımasını ve ona hükmetmesini kapsayan pek çok pratiği içeriyor.
Dave Asprey ise ‘Father of Biohacking’ yani Biohacking’in Babası olarak tanınan, bu sürecin öncülerinden biri. Yaşlanma sürecini yavaşlatmak, bedensel ve zihinsel potansiyeli iyileştirmek, daha sağlıklı ve tatmin dolu yaşamak için biohacking pratiklerini kendi hayatına entegre eden ve yıllardır uygulayan Dave Asprey, bu yöntemleri diğer herkesle de paylaşarak iyi yaşam alışkanlıklarını benimsetmeye çalışıyor. Daha bilinçli bir yaşam tarzına sahip olmak konusunda önde gelen isimlerden biri olan Dave Asprey, bu konuda uyku, beslenme, yaşlanmayı yavaşlatma, zihinsel performans gibi temalarda yazdığı kitaplarla, yaptığı söyleşilerle, verdiği eğitimlerde de öncülük etme misyonunu sürdürmeye devam ediyor.
Dave Asprey’in biohacking pratikleri
Doğru alışkanlıklarla iyileştirilmiş doğru bir yaşam tarzı ile herkesin kişisel performansını iyileştirebileceğini ve gerçek bir ‘biohacker’ olabileceğini söyleyen Dave Asprey, bu alandaki 20 yıldan fazladır süregelen tecrübesinden yola çıkarak herkesin hayatına kolayca dahil edebileceği biohacking pratikleri olduğunu paylaşıyor. İşte Dave Asprey’den kendinizin en iyi versiyonuna ulaşmanızı sağlayacak biohacking pratikleri:
1. ‘Bulletproof coffee’
Son yıllarda sosyal medyada sıkça karşınıza çıkan, çevrenizdeki insanların kahve içme alışkanlıklarında yer alan veya belki sizin de denediğiniz ‘bulletproof coffe’, Türkçesi ile ‘kurşun geçirmez kahve’, Dave Asprey’in yaratıcısı olduğu ve sık sık da altını çizdiği bir biohacking pratiği.
Bulletproof; aslında özel bir kahve tarifi. Bu kahvenin amacı ise Dave Asprey’e göre enerji seviyesini artırmak, zihinsel netlik kazandırmak ve vücudu çok daha iyi çalıştırmak. Ayrıca, yağ yakımını hızlandırdığı da sık sık Dave Asprey tarafından dile getiriliyor. Anahtar noktası kahveye ‘yağ’ eklemek. Evet, bir çeşit yağlı kahve.
Kahveyi hazırlamak için dikkat etmeniz gereken en önemli hususlardan biri yüksek kaliteli kahve çekirdeklerinden seçim yapmak ve kahvenizi taze taze demlemek. Organik kahve seçmeniz etkisini artırabilir. Daha sonra doğal, organik, taze bir kaşık yağ eklemek. Dave Asprey, tereyağı veya ghee (sade yağ) eklenmesinin uygun olduğunu belirtiyor ve bu sağlıklı yağların hızlı birer enerji kaynağı olduğunu söylüyor. Diğer yandan, sabah aç karnına içilmesinin enerjiyi artırmak, açlık hissini bastırarak açlık süresini uzatmak, tokluk hissi yaratmak ve yağ yakımını hızlandırmak açısından daha etkili olduğunun altını çiziyor. Siz de bedeninizi ‘hack’lemek için kahveyi bu şekilde içmeyi deneyebilirsiniz. Ancak, şunu da belirtmekte fayda var ki bu tür bir kahve herkes için uygun olmayabilir. Dolayısıyla özel bir sağlık durumunuz varsa tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışmanızda fayda var.
2. Aralıklı oruç, yüksek yağ, düşük karbonhidrat
Dave Asprey, bu konuda birtakım eleştiriler alsa da aralıklı orucun ve düşük karbonhidratlı beslenme şeklinin en büyük savunucularından. Ona göre; açlık oldukça önemli. Bedenin kendini temizlemesi ve çok daha iyi çalışması için aralıklı orucun (intermittent fasting) etkili bir biohacking pratiği olduğunu söylüyor. Ayrıca, bu esnada bulletproof coffee tüketmenin de iyi bir seçenek olduğunun altını çiziyor -kendisinin de sabah rutininde kurşun geçirmez kahve var- Diğer yandan, yüksek yağlı, düşük karbonhidratlı ve mümkünse sıfır şeker beslenmenin beden ve zihin için en iyisi olduğunu söylüyor. Şekerin, neredeyse tüm rahatsızlıkların kök sebeplerinden biri olduğunu söylemesi ile diğer uzmanlarla ortak bir paydada buluşsa da yüksek yağ ve düşük karbonhidrat içeren diyet şeklini savunması, bazı beslenme uzmanları tarafından eleştiriliyor. Sebze ve sağlıklı yağlar ağırlıklı, bulletproof kahveyi de içeren, bol bol ‘sağlıklı’ su içmeyi de -mineralleri arıtılmamış- kapsayan bir beslenme şeklini öneriyor.
3. Yeterince dinlenmek için kaliteli uyku
Biohacking’in Babası olarak en çok önem verdiği biohacking pratiklerinden biri de ‘kaliteli uyku’. Yetersiz uykunun vücudun, bedenin ve zihnin tüm dengesini bozduğunu belirten Dave Asprey, kaliteli bir gece uykusunun hayatta daha üretken olmakla doğrudan ilişkili olduğunu ve en iyi performansımıza ulaşabilmek için çok önemli olduğunu söylüyor. Bunun için de huzurlu bir ortam yaratmanın altını çiziyor. Yatak odanızdaki ışıkları, gürültüyü, nemi, sıcaklığı doğru ayarlamanız ve kendinizi kaliteli bir uyku deneyimine geçmek için hazırlamanız gerektiğini belirtiyor. Mavi ekran ışıklarından kaçınmanın da büyük önem taşıdığını ve uyku kalitesinin doğrudan etkilediğini vurguluyor.
4. Yüksek yoğunluklu ve düzenli hareket
Hareket etmenin de en önemli biohacking pratiklerinden biri olduğunu söyleyen ünlü isim, her gün 20 dakika hareket etmenin, hem beden hem de zihin sağlığını güçlendirmek için çok önemli bir anahtar olduğunu belirtiyor. Ve yüksek yoğunluklu egzersizlerin en iyisi olduğunu savunuyor. Bunun sebebini ise ‘sınırları zorlamak’ olarak tanımlıyor. Her gün 20 dakika boyunca şınav, squat gibi yüksek yoğunluklu egzersizler (high intense) yapmanın en iyisi olduğunu belirtiyor.
5. Sensörleri tetiklemek için soğuk duş
Soğuk duşun mucizevi etkilerine daha önce pek çok yazımızda değinmiştik. Bedeni ve zihni tazeleyen, metabolizmayı hızlandıran, yağ yakımını destekleyen ve vücuttaki tüm sensörlerin uyarılmasını sağlayan soğuk duş, Dave Asprey’in de önerdiği biohacking yöntemlerinden biri. Soğuk duşun, hem vücuda pozitif bir stres yarattığını hem de full potansiyel bir güç üretimine geçmek için etkili bir yöntem olduğunu, çünkü tamamen tetikte kalmamıza yardım ettiğini belirtiyor. Bağışıklığı güçlendiren ve birtakım hastalıkları önleyen ve semptomların şiddetini azaltan etkisi de cabası. Bedeninizi ve zihninizi ‘hack’lemek için hızlı, pratik ve kolay bir yöntem olabilir. Kesinlikle denemeye değer. Ancak özel bir sağlık durumunuz varsa öncesinde doktorunuza danışabilirsiniz.
6. Nörogeribildirim
Neurofeedback, nörofeedback, nöroterapi ya da sinir geribildirimi gibi farklı isimlerle de anılan bu teknik, Dave Asprey’in önerdiği biohacking pratiklerinden biri. Bu teknik, temelde kişinin beyin aktivitelerini incelemek, beyin dalgalarını takip etmek amacıyla elektroensefalografi (EEG) gibi teknolojileri kullanma sürecini içeriyor. Burada amaç, beyin dalgalarının farklı frekanslarını kaydetmek ve kişiye bu konuda geri bildirim vererek kendi beyin aktivitesini izlemesini ve düzenlemesini sağlamak. Dave Asprey, bu yöntemi daha iyi konsantrasyon, daha iyi bilişsel beceriler ve stres azaltma gibi amaçlarla kullanıyor olsa da uygulamadan önce bir uzmana danışmak çok önemli. Ünlü isim, farklı kliniklerde ve sağlık kuruluşlarında da çeşitli amaçlarla uygulanan bu yönteme ulaşmanın şart olmadığını, bunun yerine zihni rahatlatan aktivitelerin de yapılabileceğini söylüyor. Ve başta meditasyon olmak üzere rahatlatıcı pratiklerin, zihni dinlendiren, beyin fonksiyonlarını geliştiren etkili bir biohacking pratiği olduğunu paylaşıyor.
7. Kin ve nefret tutmamak, affetmek
Bu pratik, sizi biraz şaşırtmış olabilir, ancak affetmenin ne denli önemli olduğunu kavradığınızda gerçekten de hem bedeniniz hem de zihniniz için affetmenin ne kadar kritik bir rol oynadığını anlayabilirsiniz. Hayatta kin tutmanın, kocaman bir pişmanlıktan başka hiçbir şey getirmediğini belirten Dave Asprey, affetmeyi öğrenmenin önemli bir beceri olduğunu ve insanları özgür kılmasının yanı sıra daha uzun bir yaşamın da kapısını araladığını vurguluyor. Nefret etmenin, kin biriktirmenin, zor olabileceğini ancak, yüksek enerji gerektirse de affetmeyi seçmenin, hayattaki olumsuzluklardan da kurtulmanın bir yolu olduğunu söylüyor. Asprey’e göre ister hatalarınızdan dolayı kendinizi ister geçmişte yaptıkları için başkalarını affedin, göreceksiniz ki hem sağlığınız hem de mutluluğunuz çok daha iyiye gidecek.
Tüm bu pratikler, hem daha uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmek hem de bedeniniz, zihniniz üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmak için size yol gösterebilir. Daha fazla biohacking pratiğini keşfetmek isterseniz şu yazılarımıza da göz atabilirsiniz:
Biohacking nedir: Vücudunuzun tüm kontrolünü elinize alabilmeniz mümkün mü?