Kendinizle aranız nasıl? Kendinize nasıl davranıyorsunuz? Siz kendinize olan hareketlerinizle kendinizin yanında mısınız, yoksa karşısında mı? Peki yeni yıl hedefleriyle aranız nasıl? Kendinize nasıl davrandığınızın ve yeni yıl hedeflerinin arasındaki ilişkiyi merak ediyorsanız yazımı okumaya devam edin. Dünyanın her ülkesinde insanların yeni yıl hedefleri belirlemeleri, kendilerine yeni yılda gerçekleştirmek üzere sözler vermeleri artık bir yılbaşı klasiğidir. Ancak koca bir yıl uçar gider ve yine çoğu insan geçen yıla ait hedeflerinin çoğunu gerçekleştirememiş bir şekilde kendini yeni bir yılda bulur. Önümüzdeki sene için yeni yıl hedeflerinizin üst başlığının “kendine iyi davranmak” olmasına ne dersiniz?
Yani diyelim yeni yıl hedeflerinizden biri sigarayı bırakmak. Bu kararınızı gerçekleştirebilmenizin ardındaki itici güç kendinize iyi davranma isteğiniz olsun. Evet, kendinize daha iyi davranma isteğiniz tüm yeni yıl hedeflerinizin motivasyon kaynağı olacak. Öz-bakımın altı kategorisi de kendine iyi davranma hedefimizde bizim yol rehberimiz olacaklar.
Öz-bakım, Dorothea E. Orem tarafından 1959 yılında geliştirilerek “Bireyin sağlığını, yaşamını ve iyilik halini korumak için gerekli becerileri doğru zamanlamayla başlatması ve uygulaması olarak tanımlanmaktadır (Akduman, Bolışık, Sönmez, 2004). Öz-bakım becerilerimizin kalitesi bizim sağlığımızı da etkiler. Mutlu ve sağlıklı bir hayat yaşamamız için öz-bakımı hayatımızın birçok alanına yansıtmamız gerekir. Öz-bakım genelde altı kategoriye ayrılmaktadır.
Fiziksel
Öz-bakım deyince insanların aklına ilk gelen öz-bakım kategorisi fiziksel öz-bakımdır. Fiziksel öz-bakım örnekleri arasında günde 8 saat uyumak, sağlıklı beslenmek, spor yapmak, doktor kontrollerine gitmek vardır.
Psikolojik
Duygularının farkında olmak, onlara saygı göstermek, şükran günlüğü tutmak, sınırlarımızı iyi çizmek, kendimize gün içinde rahatlama alanları yaratmak ve bir psikolog görmek psikolojik öz-bakıma verebileceğimiz örneklerdir.
Zihinsel öz-bakım
Zihninizi harekete geçirecek herhangi bir aktivite bu kategorinin içindedir. Örneğin kitap okumak, puzzle yapmak veya müzeye gitmek.
İş yerinde öz-bakım
Bize destek veren ve bizim de destek verdiğimiz iş arkadaşlarına sahip olmak, her gün düzenli olarak öğle yemeği molası vermek, ofis dedikodularından uzak durmak, iş-özel yaşam dengesine dikkat etmek bu kategorinin örnekleri arasındadır.
Sosyal
İyi arkadaşlık ilişkilerine sahip olmak, sosyal çevremizle kaliteli bir iletişim içinde olmak gibi durumlar sosyal öz-bakım kategorisiyle ilgilidir.
Finansal
Genelde öz-bakım kategorilerinde bu kategoriye pek yer verilmese de ben finansal öz-bakımın çok önemli olduğunu düşünüyorum. Finansal öz-bakım örnekleri arasında para biriktirmek, akıllı yatırımlar yapmak ve paramıza sahip çıkmak vardır.
Şimdi sizlerle bu öz-bakım kategorilerinden yararlanarak yeni yıl hedef listesi yapacağız. Önce kırtasiyeden beğendiğiniz bir defter alın. Kendinize halihazırda ne kadar iyi davrandığınızı anlamak için yukarıdaki kategorilerin hepsine 1 ve 10 arası not verin ve bu notları defterinize kaydedin. Örneğin fiziksel öz-bakımınız için neler yapıyorsunuz? Peki ya psikolojik öz-bakımınız için yaptığınız faaliyetler nelerdir? Kendinizi hangi kategoride geliştirmeniz gerektiğini düşünüyorsanız yılbaşı hedeflerinizi ona göre belirleyin. Diyelim ki geliştirmek istediğiniz kategorilerden biri zihinsel öz-bakım kategorisi olsun. Defterinize “Ben bu yıl zihinsel olarak kendime daha iyi davranmak istiyorum. Bunun için de her ay en az 2 kitap okuyacağım”yazın. Ya da geliştirmek istediğiniz kategori fiziksel öz-bakım olsun. Defterinize “Ben bu yıl fiziksel olarak kendime daha iyi davranmak istiyorum” yazın. Daha sonra fiziksel iyilik haliniz için, erken yatıp, erken kalkmak, spor yapmak gibi gerçekleştirmek istediğiniz hedefleri sıralayın. Her kategori için bunu yapın ve hedeflerinizi yazarken itici gücünüzün “kendine iyi davranmak” olduğunu belirtin. Dilerseniz listenizi yazımın aşağısında bulacağınız yorumlar kısmında bizlerle de paylaşabilirsiniz.
2020 yılının hayatımızın her alanında kendimize daha iyi davranmayı öğreneceğimiz bir yıl olması dileklerimle. Bu arada size bir eğitim haberim var. WhatsApp ya da FaceTime üzerinden birebir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık Öz Sevgi eğitimimle ilgileniyorsanız bilgi için rsolaker@gmail.com adresine yazabilirsiniz. Psikoloji ile ilgili egzersizler paylaştığım Instagram hesabım ise @ranakutvanrsolaker@gmail.com .
Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.
Kaynaklar:
Akduman, S., Bolışık, B., Sönmez, S. (2004). Sağlıklı ergenlerin öz-bakım güçlerinin incelenmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi, 7(1), 17-21.
İlginizi çekebilir: Pazartesi rejime başlamak sizin için imkansız mı: Öz disiplinli olmanın beş yolu