Gün geçmiyor ki bilimsel araştırmalar bir efsaneyi çürütmesin… Geçtiğimiz ay yayınlanan bir makale, zekayı ve refleksleri geliştirdiği, hafızayı güçlendirdiği iddia edilen akıllı telefon ve bilgisayar oyunlarının sanıldığı kadar faydalı olmayabileceğine dair örnekler verdi. Buna göre, zeka oyunları beyni değil, sadece bu oyunları daha iyi oynama becerisini geliştiriyor olabilir.
Lumosity vakası
Bu tarz akıllı telefon / tablet uygulamalarının en yaygın olanlarından biri olan Lumosity’yi geliştiren Lumos Labs, zeka oyunlarının “bilişsel psikoloji araştırmalarının bir parçası olduğunu” öne sürüyor. Wyss Institute for Biologically Inspired Engineering ve Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi ile işbirliği yapan Lumos Labs, insan genetiği ile hafıza, dikkat ve bilgi işletim hızı arasındaki bağlantıyı ortaya çıkarmaya kararlı görünüyor.
Ancak bazı bilim insanları bu tip araştırmalarda çıkar çatışması olduğunu düşünüyor. İnsanları zeka oyunları oynamaya teşvik eden makalelerin, özellikle de Lumosity gibi üyelik ile işleyen paralı uygulamalarda ticari kazanç sağlamak için yayınlandığını iddia edenler var. Dolayısıyla, bu konuda yapılmış bağımsız araştırmaların sonuçlarına da göz atmak, doğru bilgilendirilmek açısından faydalı olur.
Geçtiğimiz ay Reuters’te yayınlanan bir habere göre, Pennsylvania Üniversitesi’nde 128 katılımcı ile yapılan bir çalışma zeka oyunlarının gerçek hayatta karar verme mekanizmasına etki etmediğini gösterdi. İki gruba ayrılan katılımcıların yarısı 10 hafta boyunca “bilimsel olarak faydası kanıtlanmış” Lumosity zeka oyunları oynarken, yarısı standart bilgisayar oyunu oynadı. Bu sürecin başında ve sonunda çekilen MRI (manyetik rezonans görüntüleme) sonuçlarına göre, beyin işlevliliği açısından iki grup arasında gözle görülür bir fark gözlenmedi.
Bu tip bir bilimsel araştırma için 128 düşük bir katılımcı sayısı gibi görünse de, Lumosity’nin daha önce buna benzer bir davadan kurtulmak için anlaşmalı olarak 2 milyon dolar ödediği biliniyor. Yani şirket, zeka oyunlarının onları daha zeki yapacağı ya da hafıza kaybını engelleyeceği iddialarının boş çıkması ihtimaline karşın para ödemeye razı olmuş görünüyor.
Bilimsel araştırmaların güvenilirliği
Farklı araştırma sonuçları gösteriyor ki, çıkar çatışması içeren durumlarda bilimsel kanıt olarak sunulanların tümü gerçek olmayabilir ve mutlaka tarafsız bilim insanlarının diyeceklerine kulak vermek gerekir.
Zeka oyunlarının durumu şaibeli olabilir. Ancak, genel olarak bilgisayar ve diğer elektronik platform oyunlarının beyne etkisini konu edinen 2014 tarihli bir çalışmada, bu oyunların prefrontal korteksi kalınlaştırdığı ve beyindeki iki korteks arasında daha sağlam sinirsel bağlantıların kurulduğu gösterildi. Bu da, kişinin hafıza ve algısal yeteneklerini güçlendiriyor.
Zeka oyunlarıyla ilgili olumlu ve olumsuz iddiaların nereye varacağı bilinmez. Ancak, birbiriyle çakışan araştırma sonuçlarına bakarak rahat edebiliriz. En azından şimdilik, elektronik zeka oyunları yerine oyun konsolları karşısında geçirdiğimiz zaman için üzülmemiz gerekmiyor.
İlginizi çekebilir: Online oyun tutkunları hakkında var olan klişe söylemler gerçekleri yansıtıyor mu?
Kaynaklar:
Refinery29
Fizikist