Beyin sağlığımızı nasıl koruyabiliriz?

İşte size harika bir deney konusu: Tanıdığınız kişilere kalp sağlığını korumak için neler yapılması gerektiğini sorun. Büyük ihtimalle size tutarlı yanıtlar vereceklerdir; egzersiz yapmak, sigarayı bırakmak, az yağlı ve tam tahıllı gıdalar tüketmek gibi. Aslında insanların kalp sağlığı konusunda tutarlı ve hızlıca yanıt vermeleri son derece doğal çünkü kalp sağlığı konusu uzun yıllardır araştırmaların ve kamuoyu tartışmalarının en önemli konularından biri. Medyadan, arkadaş sohbetlerine kadar her yerde konuşuluyor.

Şimdi gelelim deneyin eğlenceli kısmına; insanlara bir de beyin sağlığını korumak için neler yapılması gerektiğini sorun. Bakalım bilebilecekler mi?

Genellikle bu soruya tutarlı yanıtlar alamayabilirsiniz. Aslında burada problemin kaynağı, bunun nasıl tanımlandığıyla ilgili olabilir. Gerçekten de beyin sağlığını nasıl tanımlıyoruz? Beyinle ilgili her şeyde olduğu gibi, bu sorunun kendisi de oldukça karmaşık. Beyin, bilgisayar dünyasından bir terim kullanmak gerekirse bizim yönetici sistemimiz, etrafımızdaki her şeyi algılayıp analiz ettiğimiz prizma, kendimizi ve etrafımızdaki her şeyi anlamlı kılan bir motor. Dahası, beyin tek başına çalışmakla kalmayıp kalpten akciğerlere, bağışıklık sistemine kadar tüm vücudumuzu etkiliyor. Dünya çapındaki nörobilimciler bir araya gelerek beyin sağlığının bu sayısız değişkenlerini araştırıyor.

Peki, ilk baştaki sorumuza geri dönecek olursak; bu karmaşık organın, beynin sağlığını korumak için neler yapılabilir?

1. Beyninizi besleyin

Kilonuza dikkat edip kalp sağlığınızı koruyacak şekilde mi besleniyorsunuz? O zaman şimdiden doğru yoldasınız demektir. Yapılan son araştırmalar doymuş yağ oranı ve kolesterol bakımından düşük, iyi yağ bakımından zengin ve E vitamini, lutein içeren gıdaların beyin hücrelerini koruduğunu ve beyin sağlığını geliştirdiğini gösteriyor. Beyin sağlığını destekleyecek şekilde beslenmek için;

• Doymuş yağ ve trans yağlardan uzak durun, zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar tüketin.
• Bir çeşit Omega 3 yağ asidi olan DHA almaya özen gösterin. DHA balıklarda, sütte, yumurtada, yoğurtta bolca bulunuyor.
• Yeterince E vitamini almaya özen gösterin. E vitaminini süt, tereyağı, bitkisel yağlar, kuruyemişler, tahıllar ve koyu yeşil yapraklı sebzelerden alabilirsiniz.
• Beslenmenize lutein ekleyin. Çok önemli bir doğal antioksidan olan lutein, yaş ilerledikçe göz ve beyin sağlığının korunmasında büyük önem taşıyor. Lutein almak için koyu yeşil yapraklı sebzeler, yumurta sarısı ve bezelye tüketebilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Yorgun düşmüş bir beyin neden yanlış kararlar vermemize neden olur?

2. Fiziksel olarak aktif ve sağlıklı kalmaya özen gösterin

Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. Fiziksel sağlık, beyin sağlığını doğrudan etkiler. Fiziksel olarak ne kadar sağlıklıysanız, beyniniz de o kadar sağlıklıdır. Egzersiz yapmak, fiziksel sağlık için kilit öneme sahip; sağlıklı kiloda kalmanızı sağlar, kolesterol seviyenizi kontrol eder, kan akışını düzenler, yeni beyin hücrelerinin gelişimini destekler. Fiziksel olarak aktif ve sağlıklı kalmak için;

• Her gün en az 30 dakika egzersiz yapın. Egzersiz yapmak stresten kurtulmanızı ve kendinizi daha genç hissetmenizi sağlar.
• Her gün 7-8 saat uyuyun.
• Düzenli olarak doktorunuza görünün.
• Tütün ve türevleri kullanmayın.
• Sağlıklı kiloda kalmaya dikkat edin ve diyabet, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon riskini azaltmak için çabalayın.

İlginizi çekebilir: Kadın ve erkek beyinleri farklı mı çalışır?

3. Zihinsel olarak aktif kalmaya çalışın

Araştırmalar, beynin özellikle de entelektüel uyarılmalar sayesinde hayat boyu yeni şeyler öğrenebildiğini, yeni yetenekler kazanabildiğini gösteriyor. Entelektüel merak, eğitim, oyunlar, kitap okumak, yeni aktiviteler öğrenmek hem size keyif verir hem de zihninizin egzersiz yapmasını sağlar. Zihinsel olarak aktif kalmak için;

• Beyninizi uyaran ve sevdiğiniz bir aktivite bulun. Bu okumak, bulmaca çözmek, yeni bir dil öğrenmek olabilir. Bu aktiviteyi bulun ve düzenli olarak devam edin.
• Stresli olduğunuzu hissettiğinizde veya normal zamanlarda, meditasyon için kendinize vakit ayırın. Meditasyon, beynin inflamasyon ve bağışıklık sisteminin verdiği tepkileri kontrol eden vagus bölümünü yatıştırır. Böylelikle meditasyon sayesinde hem vücudunuzda oluşabilecek inflamasyondan hem de stresten uzak durabilirsiniz.
• Her gün yeni bir kelime öğrenmek veya yeni bir şey öğrenmek için kendinize söz verin. Her yıl ise yeni bir dil öğrenmek veya yeni bir yetenek geliştirmek için kendinize söz verin.

4. Sosyal açıdan hayata bağlı kalın

Mutluluğun anahtarı aile ve arkadaşlarsa, sağlıklı bir beynin anahtarı da aile ve arkadaşlardır. Araştırmalar, düzenli olarak sosyal aktivitelerde bulunmanın yeni beyin hücreleri üretimini geliştirdiğini ve beyin onarımını desteklediğini gösteriyor. Hatta yapılan bir araştırma kapsamında, sosyal açıdan daha fazla etkileşim içinde olan kadın ve erkeklerin, sosyal hayatta kopuk kişilerin yarısından daha az hafıza kaybı yaşadıkları anlaşıldı. Arkadaşlarınızı ve ailenizi ziyaret ederek, sosyal gruplara katılarak, iş yerinde sosyalleşerek beyninize yardımcı olun. Bunun için;

• Elinizden geldiği ve istediğiniz kadar çalışın.
• Size anlamlı gelen bir konuda gönüllü olarak bulunun.
• Arkadaşlarınızı ve ailenizi öncelikli olarak görün ve düzenli olarak onlarla görüşün.
• Sosyal kulüplere katılın, düzenli olarak etkinliklere gidin.

İlginizi çekebilir: Beyin gücümüzü korumak için dış dünyadan nasıl faydalanıyoruz?

Kaynaklar:
Thrive global
Beautiful-minds
Hellobrain